1. Welke juridische manieren zijn er om tegen het probleem van hinder of vervuiling op te
treden?
2. Welke voor- en nadelen hebben die verschillende juridische instrumenten?
Weterings & Visscher, 2007
Rechtshandhaving kan worden opgedeeld in toezicht en sanctionering
Rechtshandhaving heeft een afschrikkende/preventieve functie om de maatschappelijke
schade die ontstaat bij niet-naleving van normen en het prikkelen van potentiële
normovertreders om daarmee bij hun beslissingen rekening te houden.
Vanuit maatschappelijk perspectief is het wenselijk dat een potentiele normovertreder bij
zijn kosten-baten analyse de negatieve gevolgen voor anderen meeweegt en alle kosten van
normovertreding in de afweging betrekt en daarmee dus de negatieve externe effecten
internaliseert.
3 manieren om externe effecten van normovertreding te internaliseren op 4 criteria:
1. Ex ante vs. Ex post benadering
2. Private vs. Publieke handhaving
3. Directe vs. Indirecte methode van interventie
4. Tijdstip van juridische interventie act-based vs. Harm-based
Kosten van handhavingsinstrumenten
- Privaatrechtelijk: schadeveroorzaker opsporen en schadevergoeding afdwingen
- Publiekrechtelijk: kosten opsporing dader, kosten vervolging, kosten voor uitvoering
sanctie
Privaatrechtelijke handhaving
Het aansprakelijkheidsrecht bestaat veel uit open normen en er is daarom sprake van een ex
post normstelling.
Schadevergoeding is een indirecte manier om negatieve externe effecten te internaliseren, in
geval van een verbodsactie is sprake van een directe handhaving, maar de daaraan
gekoppelde dwangsom is dan weer indirect.
Voordelen van aansprakelijkheidsrecht:
1. Doordat er vooral open normen worden gehanteerd is het de minst kostbare wijze
van rechtshandhaving
2. Het aansprakelijkheidsrecht is minder gevoelig voor de invloed van belangengroepen,
de open normen beperken de mogelijke voordelen van het beïnvloeden van het
wetgevingsproces.
3. Bij handhaving in het aansprakelijkheidsrecht wordt de informatie benut die bij de
betrokken partijen aanwezig, hieraan wordt de voorkeur bevonden indien zij over
betere informatie beschikken (wat meestal zo is)
, Nadelen van het aansprakelijkheidsrecht:
1. De indirecte wijze van handhaving vereist dat de benadeelden een claim indienen en deze
ook 100% terugkrijgen, dit gebeurt vaak niet omdat de benadeelden de proceskosten hoog
vinden, het achterhalen van de veroorzaker problematisch is, de schade openbaart zich pas
na een lange tijd, etc.
Indien schadeveroorzakers ontsnappen aan het betalen van schadevergoeding worden de
negatieve externaliteiten van bepaald handelen niet volledig geïnternaliseerd en is het
handhavende effect van het aansprakelijkheidsrecht dus onder maat.
Om de lage veroordelingskans te compenseren zouden de bedragen voor de
schadeveroorzaker kunnen worden verhoogd door zogeheten punitive damages (=
privaatrechtelijke boete). Dit is in veel landen niet toegestaan en kan bovendien leiden tot
het judgement proof-probleem, kan worden opgelost door kwalitatieve aansprakelijkheid.
2. het bepalen van het optimale niveau van zorg stelt hoge eisen aan de rechter en partijen
door de open normen.
Bestuursrechtelijke handhaving
Bij bestuursrechtelijke handhaving wordt gebruik genaakt van overheidsregulering via
gedetailleerde regels die beschrijven hoe actoren die activiteiten uitoefenen die schade voor
derden/maatschappij kunnen opleveren, zich dienen te gedragen.
ex ante normstelling
directe methoden van aanpakken van externaliteiten
publieke handhaving
interventie kan op het vroegste moment plaatsvinden (vergunningen ontkennen), maar
ook handelingsgerelateerd (opleggen boete)
Voordelen bestuursrecht:
1. Als een regelgever meer informatie heeft dan de rechter en de betrokken partijen kan
deze een heldere norm opstellen
bijkomend voordeel is dat deze norm op iedereen kan worden toegepast waardoor
er schaalvoordelen optreden
2. Het ex ante karakter van bestuursrechtelijke regelgeving zorgt ervoor dat het
judgement-proof probleem wordt opgelost door handelingsgerelateerde sancties ipv
schadevergoeding omdat die lager zijn.
3. Bij bestuursrechtelijke handhaving speelt niet het probleem dat potentiele
benadeelden kunnen besluiten om geen schadeclaim in te dienen. De ex ante
normstelling en toezicht kunnen het probleem van een lage veroordelingskans
ondervangen.
Nadelen bestuursrecht:
1. Door de public choice-theorie waarschuwt ervoor dat een publieke normsteller
gevoelig is voor beïnvloeding door belangengroepen
2. De systeemkosten zijn hoog, het opstellen van gedetailleerde regels gaat met
meer kosten gepaard dan het opstellen van open normen.
3. Handhavingskosten zijn vaak zeer hoog, omdat er sprake is van ex ante regulering
worden de kosten van toezicht onafhankelijk gemaakt van het gedrag van actoren
en van schade.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleuremilie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.