PROBLEEM 7
Leerdoelen:
1. Welke rechterlijke instantie is bevoegd om geschillen rondom besluiten te beoordelen?
2. Kent het bestuursrecht verplichte vertegenwoordiging?
3. Hoe ziet het vooronderzoek beroepsprocedure eruit?
4. Hoe wordt de omvang van het geding bepaald?
5. Kunnen ter zitting nieuwe gronden worden aangevoerd?
6. Mag de rechter een beroepsgrond aanvullen?
7. Wat dient de bestuursrechter ambtshalve te toetsen?
8. Welke uitspraken kan de bestuursrechter doen?
9. Bij welke beroepsrechter moet hoger beroep worden ingesteld?
Bronnen:
- H.E. Bröring e.a., Bestuursrecht Deel II: H2.1-2.3.4, H6.2.2-6.3, 6.6.3, H7.1
LEERDOEL 1 WELKE RECHTERLIJKE INSTANTIE IS BEVOEGD OM GESCHILLEN
RONDOM BESLUITEN TE BEOORDELEN?
Het is niet altijd eenvoudig om te bepalen welke instantie een geschil tussen de overheid en een burger
kan berechten. In beginsel is er geen keuze: uit de kenmerken van het geschil volgt welke rechter
bevoegd is.
Constitutionele grondslag
Bestuursrechter en bestuursrechtspraak; art. 1:4 Awb
Definitie bestuursrechter: art. 1:4 lid 1 Awb
Art. 2 Wet RO: het begrip rechterlijke macht ziet op de reeks: ‘a. de rechtbanken; b. de gerechtshoven;
en c. de Hoge Raad’.
Bestuursrechtelijke geschillen; art. 112 Gw
Art. 112 lid 1 Awb: aan de rechterlijke macht is opgedragen de berechting van geschillen over
burgerlijke rechten en over schuldvorderingen.
9 Met ‘geschillen over burgerlijke rechten en schuldvorderingen’ wordt een uiterst ruimte
categorie geschillen bedoeld. Daardoor is de rechterlijke macht in de meest ruime zin
bevoegd om over geschillen te oordelen: rechterlijke macht is bevoegd, ongeacht of het
geschil uit een burgerlijke of een andersoortige rechtsbetrekking is voortgekomen.
Art. 112 lid 2 Awb maakt het mogelijk dat geschillen die niet uit burgerlijke rechtsbetrekkingen
voortvloeien, worden opgedragen aan gerechten die niet tot de rechterlijke macht behoren.
9 Met name de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de Centrale Raad van
Beroep en het College van Beroep voor het bedrijfsleven
9 Geschillen die NIET uit burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan
9 Wordt gedoeld op bestuursrechtelijke geschillen
Wanneer bestuursrechtelijke weg rechtsbescherming biedt, wordt een eiser door de burgerlijke rechter
niet-ontvankelijk verklaard → voorrang bestuursrechtelijke rechtsbeschermingsweg
1
, De tournure ‘rechter wel bevoegd, maar eiser niet-ontvankelijk’ impliceert de bevoegdheid van de
burgerlijke rechter, in laatste instantie de Hoge Raad, om te beoordelen of de bestuursrechtelijke
rechtsgang inderdaad voldoende rechtsbescherming biedt: uiteindelijk staat het gehele
bestuursrechtelijke stelsel van rechtsbescherming, onder toezicht van de Hoge Raad.
Geschillen die niet uit burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan, mogen worden opgedragen aan
gerechten die niet tot de rechterlijke macht behoren.
9 Het gaat om bestuursrechtelijke rechtsbetrekkingen: doet zich voor wanneer het gaat om de
uitoefening van openbaar gezag, wat wil zeggen om de uitoefening van exclusieve
bevoegdheden en rechten.
9 In burgerlijke rechtsbetrekkingen draait het om de uitoefening van bevoegdheden en rechten
die in beginsel aan eenieder toekomen
Algemene en bijzondere bestuursrechtspraak
Bestuursrechtelijke geschillen worden als regel in eerste instantie door de rechtbank berecht, blijkt uit
art. 8:1 en 8:6 lid 1 Awb. Er is sprake van verschillende door de wetgever in het leven geroepen
systemen van bestuursrechtspraak.
Twee soorten systemen van bestuursrechtspraak:
1. Algemene bestuursrechtspraak
• Geldt voor alle besluiten waartegen bij de rechtbank beroep kan worden ingesteld
• De bevoegdheid van de rechtbank berust op art. 8:1 en 8:6 lid 1 Awb in samenhang
met art. 43 RO.
• De hoofdregel van art. 8:6 lid 1 Awb
• Eén systeem van algemene bestuursrechtspraak
2. Bijzondere bestuursrechtspraak
• Geldt voor besluiten waartegen bij een ander gerecht dan de rechtbank beroep moet
worden ingesteld
• De uitzondering van art. 8:6 lid 1 Awb
• Meerdere systemen
Een gerecht kan deel uitmaken van zowel het systeem van algemene als van bijzondere
bestuursrechtspraak
9 Voorbeeld: ABRvS
o Algemene: zij behandelt in haar hoedanigheid van hogerberoepsinstantie het hoger
beroep tegen een uitspraak van een rechtbank over een omgevingsvergunning voor
bouwen
o Bijzondere: zij handelt als rechter in eerste en enige aanleg het beroep tegen het
besluit ter vaststelling van een bestemmingsplan
9 Andere voorbeelden: CRvB, CBb
Ter beantwoording van de vraag welke rechterlijke instantie bevoegd is om geschil over een besluit te
beoordelen, wordt traditioneel onderscheid gemaakt tussen:
• Absolute bevoegdheid: betreft de vraag welke rechterlijke instantie in welk systeem van
bestuursrechtspraak bevoegd is het beroep tegen een besluit te beoordelen
• Relatieve bevoegdheid: betreft de vraag bij welk van die gerechten waar in Nederland
beroep moet worden ingesteld (als sprake is van meerdere gelijksoortige gerechten).
o Art. 8:7 Awb geeft uitsluitsel over de vraag welke van de 11 rechtbanken de indiener
van het beroep zich moet richten. In sommige gevallen is de plaats waar het BO
gevestigd is, bepalend voor de rechtbank die bevoegd is, in andere gevallen de
woonplaats van degene die beroep instelt.
o De hoedanigheid van het BO bepaalt waar het beroep moet worden ingesteld
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aylinmali. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.