Korte samenvatting Bijzondere Overeenkomsten
College 1 Introductie bijzonder overeenkomstenrecht
Module I Bouw
College 2 De ontwerp-/adviesovereenkomst
College 3 De aannemingsovereenkomst
College 4 Aansprakelijkheid in de bouw
College 5 Samenwerken in de bouw
Module II Wonen
Zelfstudie: Kennisclip Historie van het huurrecht
College 6 De huurovereenkomst (algemeen)
College 7 De huurovereenkomst (woonruimte en verduurzaming)
College 8 De circulaire economie: duurzaam bouwen en wonen
Module III Zorg
Zelfstudie: Kennisclip Ontstaan gezondheidsrecht
College 9 De geneeskundige behandelingsovereenkomst
College 10 Zorgplichten van hulpverleners
College 11 Aansprakelijkheid in de zorg
-
,Hoorcollege 1 – Bijzondere overeenkomsten
• Burgerlijk Wetboek Boek 6: Algemeen gedeelte verbintenissenrecht; regelend recht; partijen afwijken
• Burgerlijk Wetboek Boek 7: Bijzondere overeenkomsten; dwingend recht, kun je niet vanaf wijken
Doelstellingen Boek 7 BW
• Uitgangspunt contractenrecht: contractsvrijheid, beperkt open systeem van verbintenissen
• Ook wettelijke grenzen in boek 3 en 6 BW. Welke?
- art. 3:40 BW: goede zeden, etc; art. 6:236 en art. 6:237 BW: grijze en zwarte lijst
- art. 6:248 BW: beperkende en aanvullende werking redelijkheid en billijkheid;
• Specifieke voorschriften in boek 7 BW; consumentenrecht;
• Let op gelaagde structuur BW; algemene doctrines in boek 3 en 6 BW (boek 7 weinig over
totstandkoming van een overeenkomst
Welke bijzondere overeenkomsten in boek 7 BW?
• Verzekerings, huur-koop, consumentenkoop, ontwerp- en aannemings, reis, consumentenkrediet
• Overeenkomst van opdracht -> verschil dienstverleningsovereenkomsten, genotsovereenkomsten
en overdracht van goederen en geld
Welke overeenkomsten staan niet in wet; zelfregulering en boek 3 en 6
• Franchise, artiesten, elektriciteit- en energieleverings, leaseovereenkomst, Distributieovereenkomst
-> waarom niet? Omdat BW alweer ouder is; wordt zelf gereguleerd (met algemene voorwaarden)
Beschermingsgedachte boek 7 BW
• Wie? Zwakkere partijen in recht: consument; inhoud overeenkomst staat vast; consument kan
moeilijk bedingen dat overeenkomst moet veranderen & verschil kennis (informatie-asymmetrie),
kunde en middelen (lagere opleiding)
• Hoe?
- Meer specifieke rechten en plichten (dwingend recht: bijv. art. 7:6 lid 1 BW)
- Vormvoorschriften voor bepaalde contracten (bijv. 7:2 lid 1)
- Procedurele bepalingen (m.b.t. bewijslast of toelaatbaarheid bewijs, bijv. art. 7:202 bij huur)
‘Hét consumentenrecht’
• “Het geheel normen, regels en instrumenten dat verwezenlijking op juridisch niveau vormt
verschillende initiatieven die betrekking hebben op waarborgen of vermeerderen bescherming
consumenten economische markt.” (Rinkes 2009)
• Consumentenrecht is ‘harde kern privaatrecht’; dwingend recht (‘lawyer’s paradise’)
• Wie is ‘de consument’ eigenlijk? Iedereen die niet namens beroep of bedrijf handelt
-> wetgever: gemiddelde consument; jurisprudentie vaak wel individuele belangenafweging gemaakt
De DSB-affaire: zwakke consument
-> irrationele keuzes o.b.v. emoties, volgen meute, denken minder zelf na als bij professionele partij
-> satisficer vs maximizer (mensen die erg veel nadenken); bescherming bepaalde groep mensen!
B2C contracten: wat is probleem?
• Consument versus professionele wederpartij (aanbieden zaken en diensten)
> slechtere onderhandelingspositie
> Geen of weinig invloed op aanbod van producten of diensten
> Inhoud van de overeenkomst staat vaak al vast
> Vooral wanneer de aanbieder een monopoliepositie heeft
> Beïnvloeding door marketing, reclame en verkooptechnieken
> Geen eigen denkvermogen.... ‘satisficer’
• Specifiekere regels om consument meer evenwichtige positie te geven en beter te informeren
De consumentenkoop
• Titel 7.1 BW (koop en ruil) gericht op gemiddelde consument (maatman)
- standaard om redelijke verwachtingen consumenten te meten
- EU richtlijn: “someone who is reasonably well-informed and reasonably observant and
circumspect” (etikettenlezer)
• Uitgangspunt Titel 1 (koop en ruil): aanvullend recht
• Behalve m.b.t. consumentenkoop, zie art. 7:5 en 7:6 lid 1
, - wederpartij mag niet ten nadele van consument afwijken van art. 1 t/m 38 (dwingend recht)
- specifieke regels voor totstandkoming, bijv. art. 7:2 (extra bedenktijd, etc.)
- conformiteitstoets, art. 7:17 jo. 7:18 lid 2 (HvJ Froukje Faber): nationale rechter dient ambtshalve
te onderzoeken of een van partijen in hoedanigheid consument optreedt en of bepalingen die
betrekking hebben op consumentenkoop van toepassing zijn
-> als product koopt en niet conform wat je mocht verwachte: gebrekkig product, dan hierop beroepen
- afwijkende klachtplichtregeling art. 7:23 (twee maanden termijn)
- afwijkende hiërarchie in remedies: primair herstel dan pas vervanging, schadevergoeding,
ontbinding, prijsvermindering, zie art. 7:21 e.v.
- uitsluiting van aansprakelijkheid jegens consumentkoper mag niet (art. 7:24)
Afbakening en kwalificatie consumentenkoop
- glazenwasser: geen consumentenkoop, want dienst
- maatpak in winkel: gemengde overeenkomst consumentenkoop en aanneming werk art. 7:5 lid 4 BW
- keuken monteren: gemengde overeenkomst, kopen keuken/installeren; consumentenkoop voorrang
- consument die bestaande woning koopt: geen consumentenkoop, want geen roerende zaak
- nieuwbouwwoning: gemengde overeenkomst: koop-aannemingsovk; algemene voorwaarden voor
- bedrijfswagen: geen consumentenkoop; normale koop -> koopt niet als particulier
- bureau kopen; koop als consument of beroep? -> wat kern prestatie; ondergeschikte overeenkomst?
- energieleveringscontract: consumentenkoop als woning is, want energie is roerend
- koop op afstand (online kopen): consumentenkoop, maar afwijkende regels voor in boek 6 BW
- reisovereenkomst: niet consumentenkoop; aparte overeenkomst: speciale regels (vaak pakketreizen)
Art. 7:45 BW Koop op proef -> online aankopen: onder opschortende voorwaarde dat je mooi vindt.
Invloed platformeconomie
-> ‘prosument’: consumenten die bepaalde producten aanbieden op platformen, zoals Vinted.
-> platform als onderhandelingsplek; maar tegendiscussie: beschermen we consumenten niet te veel?
Overeenkomst van opdracht Titel 7.7. BW, artikel 400
-> bouw -> geen overeenkomst opdracht (werk intellectuele aard), aanneming werk (stoffelijke aard)
• Prestatie opdrachtnemer = ‘een verrichting’
• Geen arbeidsovereenkomst
• Anders dan werk van stoffelijke aard: onderscheid met aanneming van werk (art. 7:750 e.v.)
• Niet het bewaren van zaken (bewaarneming, art. 7:600 e.v.)
• Niet het vervoeren van zaken of personen (vervoersovk Boek 8 BW)
• Gekwalificeerde vormen overeenkomst opdracht: lastgeving, bemiddeling, agentuur, geneeskundige
behandelingsovereenkomst (Titel 7.7, afd. 2,3,4 en 5) en reisovereenkomst (Titel 7.7A)
H.B. Krans, ‘Het belang van kwalificatie’, NTBR 2012/39.
- juiste duiding rechtsverhouding belangrijk deel toepasselijk juridisch kader: andere rechtsgevolgen bij
andere kwalificatie; tijdige bezinning kwalificatiekwesties kan onaangename verrassingen voorkomen.
- Distributeur sluit geen overeenkomst opdracht, maar distributieovereenkomst
- evt. recht op loon bij opzegging; art. 7:411 BW
J.G.J. Rinkes, ‘De consument als zwakke partij’, AA 2009, p. 380-387.
- Consumentenrecht: herstellen evenwicht sterke (producenten en aanbieders zaken en diensten) en
zwakke (consumenten, eindgebruikers) partijen op markt; verbeteren informatiepositie consumenten
en zelfregulering: initiatieven tweezijdig overleg, gedragscodes en zelfreguleringsinstrumenten.
Risico’s toename consumentenrecht onderdeel toenemende vraag naar consumentenbescherming:
1. Risico steeds cumulerende interventies wetgever (consumentenrecht: lawyer’s paradise).
2. Gerichte doelmatigheid maatregelen ter bescherming ‘zwakkere contractspartijen: ingrijpen
uitsluitend gebaseerd op bescherming zwakkeren is onvoldoende
3. Voortdurend ingrijpen wetgever in verhouding tussen professionele aanbieders en consumenten
kan leiden tot Sonderprivatrecht voor consumententransacties.
In Nederland bestaan ten minste vier typen handhaving:
