EUR Leerdoelen Probleem 4
1. Hoe kijkt men vanuit rechtseconomisch perspectief naar het herroepingsrecht?
2. Wat zijn de inzichten van Behavioural Law and Economics over het rationele keuzemodel in
het consumentenrecht?
Leerdoel 1: Hoe kijkt men vanuit rechtseconomisch perspectief naar het herroepingsrecht?
Van den Bergh
In verschillende gevallen, waarin de verkoopovereenkomst niet in gewone winkels werd gesloten of
de consument bloot stond aan agressieve verkooppraktijken, heeft de consument het recht om
binnen een bepaalde termijn de aankoop te annuleren.
Afkoelingsperiodes (herroepingsrecht) kunnen met economische argumenten worden ondersteund:
1. Ze bieden een antwoord op het probleem van informatieongelijkheid. (waarom?)
Goedkoper alternatief
2. Ze bieden een oplossing voor irrationeel gedrag van consumenten.
In rechtseconomische benadering -> veronderstelling dat men rationeel handelt. Ook
veronderstelt dat preferenties stabiel zijn.
Bounded rationality, consumenten laten zich leiden door algemene
verwachtingspatronen die voor een specifieke aankoop niet relevant zijn, Ook is er het
probleem van
Bounded self-control, wanneer emoties een rol spelen bij de besluitvorming.
Afkoelingsperiodes zijn milde vormen van overheidstussenkomst die ervoor zorgen dat irrationele
beslissingen kunnen worden teruggedraaid zonder de keuzemogelijkheden van consumenten te
beperken.
Ook enkele nadelen voor de afkoelingsperiodes:
1. Het geven van bedenktijd leidt ertoe dat de aankoop wordt uitgesteld. Als afkoelingsperiodes
dwingend recht is waarvan in individuele overeenkomsten niet kan worden afgeweken, kan
dit als gevolg hebben dat consumenten niet de beschikking kunnen krijgen over goederen of
diensten die zij dringend nodig hebben (afkoelingsperiode leningen).
2. Risico dat afkoelingsperiodes worden misbruikt. Ook aan zijde consumenten speelt morele
risico een rol. Consumenten kunnen een product kopen, het gebruiken, het na gebruik voor
het einde v/d afkoelingsperiode aan de verkoper terugzenden en hun geld terugvragen.
3. Risico dat een te ruime consumentenbescherming, gekoppeld aan strenge sancties bij
wetsovertreding, leidt tot kostenstijging bij verkopers en gereduceerd aanbod van goederen.
Panamaria Rekaiti, Van den Berghe
Afkoelingsperiode -> tijd die consument krijgt om zich terug te trekken uit een ovk. Om zwakke
consument te beschermen en waargenomen onevenwicht in economische macht te corrigeren,
probeert de wetgever d.m.v. verplichte regels de omgeving waarin de ovk wordt gesloten aan te
passen. Voorschrijven afkoelingsperiode wordt geacht positie v/d consument t.o.v. de leverancier te
bevorderen, door hem te beschermen tegen het gevaar verrast te worden en contracten aan te gaan
tegen zijn wil.
Een reden om sceptisch te zijn over het traditionele zwakte-argument is dat het geen informatie geeft
over de oorzaak van kwaliteitsverslechtering op productmarkten. De belangrijkste reden voor
kwaliteitsvermindering komt voort uit het feit dat consumenten contracten aangaan in een omgeving
van onvolledige informatie -> informatie-asymmetrie.
, Een afkoelperiode voor consumenten kan helpen met het voorkomen/verminderen van marktfalen.
Kopers zijn soms irrationeel en hier kan met name misbruik van worden gemaakt als er sprake is van
een monopolie of asymmetrische informatie. Ook kan er snel een moral hazard probleem ontstaan bij
de consument.
De consumentenbescherming houdt rekening met een zwakke koper en sterke verkoper. De
afkoelperiode houdt dan ook in dat een consument zich binnen een bepaalde periode kan
terugtrekken. Het recht om te annuleren dus. De analyse van de rechtseconomie is hier zowel
positief als normatief. Het is positief in de zin dat deze clausule dient tot het
verminderen/voorkomen van marktfalen. Normatief, omdat deze probeert te laten zien hoe
afkoelperiodes zouden moeten zijn om efficiëntie te bevorderen. Deze normatieve analyse is
gebaseerd op de positieve theorie.
De centrale vraag is of afkoelperiodes mogelijk een oplossing zijn voor het probleem dat mensen
soms irrationeel handelen, er monopolies zijn en er sprake is van asymmetrische informatie.
Grondgedachte
Afkoelingsperiodes zijn verplichte contractvoorwaarden: ze behartigen belangen van zwakke
consumenten. Zij worden gezien als minder goed geïnformeerd en economisch inferieur aan
producten en handelaren. Dit argument geeft alleen geen informatie over oorzaak kwaliteits-
vermindering op productmarkten -> consumenten gaan contracten aan in omgeving van onvolledige
informatie. Wetgever is zich wel bewust v/e informatieprobleem, maar beschouwt het meer als factor
die de onderhandelingspositie v/d consument in de hand werkt en niet om marktinefficiëntie te
verhelpen. Daarom zijn beschermende regels ontworpen om verdelingsredenen ingevoerd om
kostendruk tussen contractpartijen te herverdelen en gelijkheid binnen de markt te herstellen. Deze
grondgedachte gaat voorbij aan het feit dat consumentenbescherming geen nulsomspel is.
Consumenten moeten dus zelf de kosten van hun bescherming dragen, door hogere prijzen, en
daardoor worden de doelstellingen van herverdeling niet bereikt.
Afkoelingsperiodes als remedie voor inefficiëntie Het bereiken van efficiëntie (bestaan situatie
waarin hulpbronnen worden gebruikt voor hun meest waardevolle gebruik) daarbij staat de keuze v/d
consument centraal. Om het te verkrijgen moet aan 2 veronderstellingen zijn voldaan:
1. Consument moet rationeel handelen.
2. Consumenten moeten alle nodige info hebben over alternatieven waaruit ze kunnen kiezen
en welk effect elke optie heeft.
Vanuit dit perspectief heeft reguleren afkoelingsperioden een economische grondgedachte: het kan
worden gezien als een poging om de geconstateerde tekortkomingen te verhelpen. Irrationeel
gedrag, situationele monopoliemacht en asymmetrische informatie verklaren niet alleen
afkoelingsperioden met expliciete economische logica; deze inzichten bieden ook een maatstaf voor
hun effectiviteit bij genezen van inefficiënties.
Irrationeel gedrag
m.b.t. dergelijke effecten kunnen afkoelingsperioden de kosten opvangen die voortvloeien uit een
‘spijtcontingentie’. Goetz en Scott gebruiken deze term om ‘het toekomstige optreden v/e toestand
aan te duiden die schending zou motiveren als dit een kosteloze optie zou zijn voor de belofte’. In het
geval van spijtcontingentie zou een v/d partijen het contract kunnen beëindigen o.b.v. veranderingen
die zich hebben voorgedaan in de externe omgeving waardoor de transactie niet langer winstgevend
is. Terwijl in al het voorgaande alleen werd verwezen naar de verandering van mening v/d koper,
wordt de hier geïdentificeerde verandering van voorkeuren veroorzaakt door optreden v/e
onverwachte ‘externe’ gebeurtenis.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StèphanvPu. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.