Dit is een samenvatting voor het vak 'ontwikkelingspsychologie' uit het eerste jaar van de hbo opleiding 'toegepaste psychologie'. Deze samenvatting is gebaseerd op de volgende hoofdstukken van deel 5 (de adolescentie) uit het boek 'ontwikkelingspsychologie, 7e editie van Robert S. Feldman'.
14.1...
De adolescentie
14.1.1 Groei in de adolescentie: het snelle tempo van de fysieke rijping
In de adolescentie kan een puber talloze centimeters groeien en ondergaan in een periode
van 4 jaar een transformatie. Deze periode word de pubertaire groeispurt genoemd: een
periode van zeer snelle groei in lengte en gewicht tijdens de adolescentie. De groeispurt
begint bij meisjes rond de 10 jaar en bij jongens rond de 12 jaar. Wanneer de meisjes rond
de 13 zijn worden ze weer ingehaald qua lengte door jongens.
14.1.2 Puberteit: het begin van de seksuele rijping
Naast de groeispurt begint ook de puberteit: de periode van rijping waarin de
geslachtsorganen zich volledig ontwikkelen. Bij meisjes begint de puberteit meestal rond hun
11e of 12e, bij jongens rond hun 13e of 14e. De puberteit begint wanneer de hypofyse
anderen klieren in het lichaam van een kind het signaal geeft dat ze volwassen
hoeveelheden geslachtshormonen moeten gaan produceren, bij de jongens androgenen en
bij meisjes oestrogenen.
De puberteit bij meisjes
Het is duidelijk dat omgevingsfactoren en culturele factoren een rol spelen in het tijdstip dat
de puberteit begint. De menarche, het begin van de menstruatie, vindt in verschillende
delen van de wereld op zeer uiteenlopende tijdstippen plaats. In arme landen begint het
later dan in economisch welvarender landen. Dit zou te maken hebben met lichaamsgewicht
omdat kinderen uit armere landen vaker ongezond zouden eten. Kinderen die vaak sporten
menstrueren dus ook eerder dan minder actieve kinderen.
Bij meisjes vindt de ontwikkeling van de primaire geslachtskenmerken (deze worden
geassocieerd met de ontwikkeling van organen en structuren van het lichaam m.b.t.
voortplanting) plaats doordat er veranderingen optreden in hun vagina en baarmoeder.
Secundaire geslachtskenmerken (zichtbare tekenen van seksuele rijping) zijn onder andere
de ontwikkeling van borsten (rond het 10e jaar) en schaamhaar (rond het 11e jaar).
De puberteit bij jongens
Bij jongens beginnen de primaire geslachtskenmerken (de penis en het scrotum) rond het
12e jaar te groeien en bereiken 3 of 4 jaar later de volwassen omvang. Bij de groei van de
penis beginnen ook de prostaatklier en de zaadballen te groeien. Hierna komt de eerste
zaadlozing, ook wel spermarche of semenarche genoemd, rond het 13e jaar kijken.
Tegelijkertijd ontwikkelen de secundaire geslachtskenmerken zich zoals het schaamhaar,
okselhaar en gezichtshaar. Ook wordt de stem van jongens lager omdat hun stembanden
langer worden en het strottenhoofd groeit.
De toename van
14.1.3 Beeld van het eigen lichaam: reacties op fysieke veranderingen in de adolescentie
Adolescenten worden zich erg bewust van wat er i hun lichaam gebeurt, en kunnen daar met
afschuw of met vreugde op reageren (wat ze in de spiegel zien). In het verleden konden
meisjes zich erg schamen voor hun eerste menstruatie. Dit is tegenwoordig gelukkig al heel
, anders omdat er meer open over gepraat wordt. Doordat er nu ook reclames over
maandverband en tampons zijn, brengt menstruatie vaak een groei van eigenwaarde, een
hogere status en een groter zelfbewustzijn met zich mee. Zaadlozing van jongens is
gedeeltelijk te vergelijken met de menarche van meisjes, behalve dat jongens zelden met
anderen praten hierover en meisjes wel over hun menarche.
Verandering in lichaamsvormen kan vooral voor meisjes een factor voor onzekerheid zijn,
waarschijnlijk het gevolg van de zware maatschappelijke druk m.b.t. hoe een vrouw er uit
moet zien.
14.1.4 Vroege en late rijping: gevolgen
Vroege of late rijping heeft sociale consequenties voor jongens en meisjes.
Vroege rijping
Voor jongens is vroege rijping vooral een voordeel omdat ze daardoor meestal beter zijn in
sport, vaker populair zijn en hebben een positiever zelfbeeld. De keerzijde hiervan is dat
deze jongens vaak eerder problemen krijgen op school, vaker in aanraking komen met
criminele activiteiten en gebruiken vaker verslavende middelen.
Vroege rijping bij meisjes leidt vaak tot ongemakkelijkheid door de ontwikkeling van
bijvoorbeeld de borsten. Vaak zijn ze sociaal gezien nog niet klaar voor het soort contact dat
ze met jongens krijgen door hun veranderende lichaam. Of vroegrijpe meisjes hiernaast nog
problemen krijgen, is deels afhankelijk van culturele normen en waarden. In sommige landen
wordt er ambivalent aangekeken tegen de vrouwelijke seksualiteit en in andere landen
wordt er veel opener mee omgegaan en kan een vroege puberteit wat positievere gevolgen
hebben.
Late rijping
De gevolgen van late rijping heeft voor jongens negatievere gevolgen dan voor meisjes
omdat jongens die kleun en licht zijn vaak minder aantrekkelijk gevonden worden. Dit leidt
uiteindelijk tot een lager zelfbeeld en dit kan tot in de volwassenheid een rol spelen.
Voor laat rijpende meisjes zijn de gevolgen vooral positief omdat ze in de eerste jaren
misschien een relatief lage sociale status hebben maar tegen het 15 e levensjaar beginnen ze
vrouw te worden en is de kans groot dat ze tevredener met zichzelf en met hun lichaam zijn
(dan meisjes die vroeg in de puberteit zijn gekomen).
14.1.5 Hersenontwikkeling en denken: de opmaat voor cognitieve groei
Tijdens de adolescentie vinden er grote veranderingen plaats in de hersenen. Vooral de
prefrontale cortex ontwikkelt zich tijdens deze jaren, rond het 20 ste jaar is dit deel volledig
volgroeit. Met dit deel van de hersenen denken, oordelen en maken we complexe
inschattingen. In de adolescentie wordt de prefrontale cortex steeds effectiever in de
communicatie met anderen hersengebieden en ook zorgt dit deel van de hersenen voor het
beheersen van impulsen (van emoties). Het feit dat de prefrontale cortex nog niet volledig
ontwikkelt is in de adolescentie laat dus zien waarom pubers risicovol en impulsief gedrag
vertonen. Ook de hersendelen die gevoelig zijn voor dopamine en de aanmaak daarvan
ondergaat verandering tijdens de adolescentie en zorgt ervoor dat ze soms minder gevoelig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper demivz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
