Dit document bevat een complete samenvatting van H2.1, H3.1, H3.2 uit het Basisboek Literatuur. Er staan overzichten in van begrippen en heldere omschrijvingen (soms zelfs met voorbeelden)
Periode 1 Letterkunde en fictie
Hoofdstuk 2.1
Binnen de genreleer bestaat een indeling van drie hoofdgenres:
1. Epiek: alle verhalende teksten
2. Lyriek: alle gedichten en liedjes
3. Dramatiek: alle toneelstukken
Epiek
- Allegorie: een tekst waarin personages en handelingen een diepere, symbolische betekenis
hebben.
- Arthurroman/Brits-Keltische roman/Frankische roman/hoofse
roman/Karelroman/voorhoofse roman: ridderroman
- Autobiografische roman: de auteur zelf is de hoofdpersonage en beschrijft zijn leven.
- Avonturenroman: verzamelnaam voor allerlei soorten roman waarin de actie het belangrijkst
is.
- Ballonstrip/beeldverhaal/beeldroman/fotostrip: stripverhaal
- Betekenisliteratuur/egodocumenten: overkoepelende term voor boeken waarin de schrijver
zich zo direct mogelijk over zichzelf uitspreekt.
- Bildungsroman/ontwikkelingsroman: een roman waarin de psychologische ontwikkeling van
de hoofdpersoon richting volwassenheid centraal staat.
- Biografie: het levensverhaal van iemand anders wordt beschreven.
- Biografische roman/vie romancee: roman over het leven van een bekend persoon. Dit is
gefictionaliseerd.
- Briefroman: personages schrijven brieven aan elkaar en daardoor krijg je vanuit diverse
invalshoeken zicht op het verhaalloop.
- Chicklit: luchtige romans speciaal geschreven voor en door jonge en moderne vrouwen.
- Column: kort prozastukje in de krant waar de colimist zijn/haar visie geeft op bepaalde zaken.
- Coming of age-roman: roman die de ontwikkeling naar adolescentie tot onderwerp heeft.
- Cultroman: roman die in een bepaalde subgroep een hoge status heeft.
- Cursiefje: kort, grappig prozastukje over gebeurtenissen in het leven van alle dag, soms met
een wat ernstiger ondertoon.
- Dagboek(brieven): een vorm van autobiografie die hoort bij de categorie van de zogenaamde
egodocumenten. De auteur beschrijft wat hij denkt en meemaakt.
- Detective(verhaal)/misdaadroman/speurdersroman: er is een misdaad gepleegd.
- Dierenroman: roman waarin dieren de hoofdrol spelen, maar de bedoeling is om het gedrag
van mensen te tonen en meestal te bespotten.
- Doktersroman: dameslectuur die in serieboekjes verschijnt. Altijd met een happy end.
- Dubbelroman: een roman met een dubbele verhaalstructuur. Er worden twee verhalen met
andere personages verteld.
- Essay: beschouwende verhandeling waarin de schrijver zijn persoonlijke opvattingen over een
onderwerp geeft.
- Existentialistische roman: roman waarin de pessimistische levensvisie van de Franse filosofen
doorklinkt.
- Experimentele roman: een tekst waarin de schrijver experimenteert of afwijkt van de
kenmerken van de ‘’gewone’’ roman.
- Fabel: kort didactisch verhaal over dieren die ons met hun gedrag een wijze les leren.
,- Familieroman: een roman waarin de lotgevallen van een familie worden beschreven.
- Fantasy: de nadruk ligt op de fantasiewereld.
- Feministische roman/ Emancipatie van de vrouw: de strijd voor gelijke rechten.
- Geëngageerde literatuur: overkoepelende term voor teksten waarin de schrijver zich richt
tegen de bestaande maatschappelijke orde en partij kiest voor de onderdrukte mensen.
- Gelijkenis: parabel
- Gothic novel: een griezelroman van de eind 18e eeuw.
- Groteske: enigszins absurde tekst met karikaturale trekken.
- Hagiografie/heiligenleven: de levensbeschrijving van een christelijke heilige of martelaar.
- Historische roman: roman waarin de tijd die beschreven wordt voor de auteur een periode
uit de geschiedenis is.
- Horror: genre dat in de volwassenliteratuur tot de triviaalliteratuur wordt gerekend, vanwege
de voorspelbare opbouw en vaak clichématige stijl.
- Ideeënroman: roman waarin de auteur vooral zijn visie op de wereld duidelijk wil maken.
- Imaginair reisverhaal: reisverhaal
- Jeugdliteratuur: deze boeken hebben een opvoedende functie.
- Adaptatie: de bewerking van een bestaande tekst.
- Journalistieke roman: romangenre op het snijvlak van documentaire literatuur.
- Kadervertaling/raamvertaling: verhaal dat als een kader andere verhalen omsluit.
- Kasteelroman: dameslectuur die vooral in serieboekjes verschijnt. Het verhaal speelt zich af
in een kasteel.
- Koloniale letterkunde: literatuur die geschreven is door schrijvers tijdens een koloniale
overheersing.
- Lectuur/massaliteratuur: triviaalliteratuur
- Legende: een religieus fantasieverhaal rond Maria of de heiligen.
- Lgbtq+ boeken: romans over gays
- Literaire thriller
- Magisch-realistische roman: roman die een realistisch aspect heeft. De hoofdpersoon
begrijpt de onverklaarbare zaken niet en probeert greep te krijgen op het raadselachtige dat
hem overkomt.
- Memoires: een vorm van bekentenisliteratuur die enige verwantschap vertoont met
enerzijds de autobiografie en anderzijds het dagboek.
- Multiculturele literatuur
- Mythe: verhalen waarin men probeert onbegrepen verschijnselen te verklaren door deze toe
te schrijven aan goden en godinnen.
- Naturalistische roman: realistische roman waarin de auteur vanuit een deterministische visie
beschrijft.
- Novelle: een niet scherp te definiëren genre, iets tussen een kort verhaal en een roman in.
- Oorlogsroman: roman die in of rond een oorlog speelt.
- Parabel/gelijkenis: een kort verhaal in meestal verheven taal met een duidelijk didactisch
moraliserende bedoeling.
- Plattelandsroman/ streekroman: de omgeving is het platteland.
- Probleemroman/probleemboek: een boek dat maar één probleem behandelt.
- Psychologische roman: roman waarin het gevoelsleven en de psychologie van de
hoofdpersoon centraal staat.
- Reisroman: roman waarin reiservaringen beschreven worden.
- Robinsonade: een avontuurlijke reisroman waarin de hoofdpersoon of een groep mensen
reist naar een verblijf op een onbekende plek.
, - Sage: een mondeling overgeleverde volksvertelling die pas later is opgeschreven. Elke
Nederlandse provincie kent zijn eigen sage.
- Satire: een spottende tekst waarin de schrijver uit verontwaardiging bepaalde gebeurtenissen
of personen aan de kaak stelt.
- Schelroman: roman waarin de hoofdpersoon een schelm is die door zijn slimme streken elke
keer kans ziet andere mensen te bedriegen.
- Sciencefiction/toekomstroman: literatuur die avonturen beschrijft in een denkbeeldige tijd
en ruimte.
- Sleutelroman: werkelijk bestaande personen en werkelijk gebeurde feiten worden onder
fictieve namen met de bedoeling om kritiek te leveren.
- Sprookje: sprookjes behoren tot het oudste cultuurgoed. We kennen volkssprookjes en
cultuursprookjes.
- Strekkingsroman/tendensroman: de schrijver wil bewijzen dat een bepaald systeem of een
bepaalde handelwijze fout is.
- Thriller: spannend boek over moorden of rechtszaken.
- Western: een cowboy- en indianen verhaal.
- Young-adultroman: romans voor lezers die het jeugdboek ontgroeid zijn en nog niet toe zijn
aan literatuur voor volwassenen.
- Zedenroman: een roman waarin de zeden en gewoonten van een maatschappelijke groep
een bepaalde tijd centraal staan.
- ZKV: zeer kort verhaal.
Lyriek
- Acrostichon: gedicht waarbij de beginletters van de regels een naam vormen.
- Alba/wachterlied: liefdeslied uit de middeleeuwen
- Anakreontische poëzie: gedichten waarin wijn en vrolijkheid centraal staan.
- Antipetrarkistische poëzie: petrarkistische poëzie.
- Arcadische/bucolische/pastorale poëzie/herdersdicht: het landleven en vooral het
herdersleven wordt als ideaal voorgesteld.
- Aubade/dagelied: waterdicht
- Bakerrijmen: rijmpjes zoals die door de verzorgster van een pasgeboren kind voor een kind
werd gezongen.
- Ballade: danslied
- Bruiloftslied/gedicht: een lied dat stamt uit de klassieke Oudheid, waarbij een koor een lied
voor de kamer van de bruid zong.
- Burleske poëzie: grappige gedichten waarin de dichter spot met ernstige onderwerping.
- Calligramme: een soort ‘’beeldgedicht’’ waarbij de inhoud ook uitgedruk wordt in de vorm.
- Concrete poëzie: eigenlijk meer beeldende kunst dan poëzie.
- Echodicht: een vraag-en-antwoordspel waarbij het laatste woord van de vraag als een echt
het antwoord vormt.
- Elegie: klaagzang, meestal naar aanleiding van het overlijden van iemand.
- Emblemata (embleem): ‘’een praatje bij een plaatje’’
- Epigram/puntdicht: een kort, kernachtig gedichtje met een puntige formulering.
- Geestelijke lyriek: verzamelnaam voor elk gedicht of lied dat een religieuze inhoud heeft,
zoals kerstliederen.
- Gelegenheidsgedicht: een gedicht geschreven naar aanleiding van een bepaalde
gelegenheid, zoals de opening van een gebouw.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannestorms. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
