Samenvatting
Samenvatting Geowijzer - kennisbasis wereldoriëntatie
Samenvatting van het boek Geowijzer deel 1: kennisbasis inhoud.
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 37 pagina's
Voorbeeld 6 van de 37 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
8 beoordelingen
Door: 641284A • 9 maanden geleden
Door: yvonnemvansanten • 1 jaar geleden
Door: arthurhuizing • 3 jaar geleden
Door: lindy3005 • 3 jaar geleden
Door: pleundejong98 • 3 jaar geleden
Door: isameijerink • 1 jaar geleden
Door: serenkoca • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
GeowijzerKennisbasis inhoud en didactiek
Alice Oeters & Frans Westerveen
Tweede druk
,Inhoud
H.1 Kaart en Atlas ...............................................................................................................................4
1.5 Plaatsbepaling op de aarde .......................................................................................................4
H. 2 Weer en klimaat ..........................................................................................................................5
2.1 Planeet aarde ............................................................................................................................5
2.2 Temperatuursfactoren ..............................................................................................................6
2.3 Neerslag ....................................................................................................................................7
2.4 Luchtbewegingen ......................................................................................................................8
2.5 Plantengroei en klimaten ..........................................................................................................9
2.6 Klimaatverandering ................................................................................................................. 11
H 3. Landschappen in Nederland ....................................................................................................... 11
H 4. Nederland en het water ............................................................................................................. 13
4.1 Hoog- en laagland ................................................................................................................... 13
4.2 Zuiderzeewerken..................................................................................................................... 14
4.3 deltawerken ............................................................................................................................ 15
4.4 Ruimte voor de rivier............................................................................................................... 15
4.5 Kustverdediging ...................................................................................................................... 15
4.6 Waterproblemen wereldwijd .................................................................................................. 16
H. 5 Actieve aarde ............................................................................................................................. 17
5.1 Endogene en exogene krachten............................................................................................... 17
5.2 Plaatbewegingen ..................................................................................................................... 17
5.3 Vulkanisme ............................................................................................................................. 18
5.4 De aarde beeft ........................................................................................................................ 19
5.5 Bergen .................................................................................................................................... 20
5.6 Kringloop van het gesteente .................................................................................................... 21
H. 6 Bevolking en ruimtelijke inrichting ............................................................................................. 22
6.1 Bevolkingsaantallen ................................................................................................................ 22
6.2 Leeftijdsopbouw van de bevolking ..................................................................................... 23
6.3 Buitenlandse migratie........................................................................................................ 23
6.4 Binnenlandse migratie ....................................................................................................... 24
6.5 Stad en platteland ............................................................................................................. 25
6.6 Ruimtelijk beleid tot 2028 .................................................................................................. 26
H. 7 Grenzen en identiteit ................................................................................................................. 26
7.1 Soorten grenzen ...................................................................................................................... 26
, 7.2 De Europese Unie .................................................................................................................... 27
7.3 Bestuur in de EU ...................................................................................................................... 27
7.4 De EU in de wereld .................................................................................................................. 28
7.5 Identiteit en conflicten ............................................................................................................ 28
7.6 Wereldgodsdiensten ............................................................................................................... 29
H. 8 Bestaansmiddelen ..................................................................................................................... 29
8.2 Primaire sector ........................................................................................................................ 30
8.3 Secundaire sector (industrie) ................................................................................................... 31
8.4 Tertiaire sector (dienstensector) ............................................................................................. 31
8.5 Globalisering ........................................................................................................................... 32
8.6 Keerzijde van globalisering ...................................................................................................... 33
H. 9 Arm en rijk in de wereld ............................................................................................................. 33
9.1 Wanneer ben je rijk? ............................................................................................................... 33
9.2 Steeds meer stedelingen ......................................................................................................... 34
9.3 Natuurlijke factoren voor onderontwikkeling .......................................................................... 34
9.5 Economische factoren voor onderontwikkeling ....................................................................... 35
9.5 Sociale factoren voor onderontwikkeling................................................................................. 35
9.6 Global goals = werelddoelen ................................................................................................... 35
H. 10 Bronnen van energie................................................................................................................ 36
10.2 Uitputbare energiebronnen ................................................................................................... 36
10.3 Vernieuwbare energiebronnen .............................................................................................. 36
10.4 Elk voordeel heeft zijn nadeel ................................................................................................ 36
10.5 Energieverbruik ..................................................................................................................... 37
10.6 Het Nederlandse energiebeleid ............................................................................................. 37
,H.1 KAART EN ATLAS
Tot paragraaf 1.5 staat er niets belangrijks.
1.5 Plaatsbepaling op de aarde
Geografische breedte
- Evenaar/equator = een denkbeeldige lijn op de aarde midden tussen de noordpool en de
zuidpool → verdeeld aarde in een noordelijk halfrond en een zuidelijk halfrond.
- Breedtegraden = 180 lijnen evenwijdig aan de evenaar van oost naar west. Afhankelijk van de
ligging van een plaats ten opzichte van de evenaar spreekt men van noorderbreedte (NB) en
zuiderbreedte (ZB). De afstand tot de evenaar heet de breedteligging. Lage breedte = dicht bij de
evenaar, hoge breedte = ver van de evenaar.
Geografische lengte
- Meridianen = lijnen die van de noordpool naar de zuidpool lopen. Deze geven de geografische
lengte aan. Er zijn 360 meridianen.
- Westerlenge (WL) en oosterlengte (OL). De afstand tot de nulmeridiaan wordt de geografische
lengte genoemd. De nulmeridiaan loopt over de sterrenwacht in Greenwich vlakbij Londen
Tijdzones
- Tijdzone = een gebied op aarde met een gelijke tijd.
- De aarde staat schuin ten opzichte van de zon → de zon beschijnt maar een helft van de aarde →
dag. Aarde draait → grens van dag en nacht verschuift.
- Nulmeridiaan bij Greenwich wordt als centrum (begin) van de tijdsindeling genomen. Ten westen
van de nulmeridiaan is het vroeger en in het oosten later.
- Aarde is verdeeld in tijdzones. In Nederland is het een uur later dan in Greenwich.
,H. 2 WEER EN KLIMAAT
2.1 Planeet aarde
Zonnestelsel
- Acht planeten draaien om de zon (waaronder de aarde). Ook tientallen manen, kometen en
asteroiden (kleine planeten) draaien om de zon.
- Bovenstaande elementen vormen het zonnenstelsel.
- Planeet = grote bol van gas of steen. Is afhankelijk van de zon voor licht en warmte → zijn dus
geen sterren.
- Zon = 5500 graden C en dus een ster.
- Dichts bij de zon: Mercurius, Venus, Aarde, Mars.
- Buitenste planeten: Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus (gasplaneten die bestaan uit waterstof).
- Aarde is de enige planeet met een atmosfeer → leven mogelijk.
Opbouw van de atmosfeer
Atmosfeer/dampkring: lucht om de aarde. Luchtlaag is meer dan 1000 km dik en opgebouwd uit een
aantal lagen:
- Troposfeer = 0 – 10 km
- Stratosfeer = 10 – 25 km
- Mesosfeer = 25 – 100 km
- Thermosfeer = 100 – 400 km
- Exosfeer = 400 + km.
In de troposfeer speelt het weer zich af. Lucht bestaat uit 78% stikstof, 21% zuurstof en 1% anders.
- Broeikasgas (CO2) houdt de warmte van de zon in de atmosfeer vast (broeikaseffect).
Weer
= de toestand van de atmosfeer op een bepaalde plaats op een bepaald moment.
- Weerselementen: temperatuur, neerslag, wind.
Klimaat
= Het gemiddelde van 30 jaar metingen van het weer.
Dag en nacht
- Aardas: denkbeeldige lijn van Noordpool naar Zuidpool.
- De aarde draait tegen de klok in.
- Aarde draait in 365,24 dagen om de zon.
- Door de bolvorm wordt de helft van de aarde verlicht → door draaiing van de aarde → dag en
nacht.
, Seizoenen
Ontstaan door de baan die de aarde om de zon draait (aardbaan) en door de schuine rand van de
aardas.
Noordelijk halfrond Zuidelijk halfrond
Lente 21 maart 23 september
Zomer 21 juni 21 december
Herfst 23 september 21 maart
Winter 21 december 21 juni
2.2 Temperatuursfactoren
Temperatuur wordt bepaald door de factoren: breedteligging, hoogteligging, de gesteldheid van het
aardoppervlak en de land-zee verdeling, de zeestromen en de ligging van de gebergten.
Breedteligging
- = de afstand tot de evenaar
- Dichtbij de evenaar (lage breedte) = temperatuur hoog
- Verder van de evenaar (hogere breedte) = steeds kouder.
- Dit komt door de invalshoek van de zon. Bij de evenaar vallen zonnestralen recht, andere
plaatsen schuin. Hierdoor moet er meer aarde verwarmd worden met dezelfde zonnestraal.
Hoogteligging
- Elke 1000 meter hoger op de berg wordt het 6 graden kouder. De zon verwarmt de aarde →
aarde geeft warmte aan de lucht → hoe dichter bij de aarde, hoe warmer het is. De atmosfeer
wordt van onderen verward.
- IJle lucht = als je hoger komt bevat zich in eenzelfde volume minder moleculen lucht dat dichtbij
de aarde → de lucht wordt dunner. Ook minder CO2. CO2 neemt straling op uit de zonnestralen
en zet deze om in warmte. Hoe meer CO2 in de lucht, hoe warmer het is.
Gesteldheid van het aardoppervlak
- Land wordt sneller warm dan water, maar het koelt ook sneller af.
- Zee → zonnestralen zorgen voor gedeeltelijke verdamping, ander deel wordt weerkaatst of
dringt dieper in het water → warmte wordt verspreid door de stroming. Hierdoor wordt water
niet snel warm.
- De ligging ten opzichte van de oceaan is van invloed op de temperatuur, mits de wind naar het
land toe waait.
In Europa is er een westenwind → komt van de Atlantische oceaan = aanlandige wind.
Lucht neemt de temperatuur aan van het gebied waar zij overheen stroomt. Als de lucht
boven West-Europa komt, heeft de lucht een temperatuur die ongeveer gelijk is aan die van
de oceaan.
In de zomer wordt water opgewarmd → aan het (begin van) de winter is het nog niet erg
afgekoeld → zachte winters (in Nederland bijvoorbeeld).
De lucht stroomt verder Europa in → koelt verder af → ver landinwaarts strenge winters.
Begin van het voorjaar is de zee afgekoeld → koele lucht vanaf de oceaan → past zich aan
het land aan. In Oost-Europa warme zomers.
- Aflandige wind: de wind komt van het land en stroomt naar zee. In de zomer is het dan warmer
in Nederland en in de winter kouder.
- Algemene regel: land wordt snel warm, koelt ook snel af. Water wordt langzaam warm, koelt ook
langzaam af.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yarav. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen