Deze samenvatting gaat over het boek Bedrijf & Recht van J.Keizer en bevat de volgende hoofdstukken: 8, 9, 10, 11, 14, 15 & 16. Alle hoofdstukken zijn overzichtelijk en uitgebreid samengevat. Alle begrippen zijn dikgedrukt en alle wetsartikelen worden benoemd.
,Hoofdstuk 14 Onrechtmatige daad
14.1 Inleiding
Een van de belangrijkste hoofdregels die in het recht gelden, is dat ieder zijn eigen schade
moet dragen. Werkgevers zijn daarentegen wel aansprakelijk voor fouten van hun
ondergeschikten. Men kan aansprakelijk zijn voor andermans fouten, voor zaken of voor
dieren.
14.2 Aansprakelijkheidsvereisten
Artikel 6:162, lid 1 BW beschrijft de vereisten voor aansprakelijkheid. Er moet sprake zijn
van:
Onrechtmatigheid (‘onrechtmatige daad’)
Toerekenbaarheid (‘welke hem kan worden toegerekend’)
Schade
Causaal verband tussen de daad en de schade (‘dientengevolge’)
Artikel 6:163 BW voegt daar nog een vereiste aan toe:
Relativiteit
De plicht tot schadevergoeding op grond van een onrechtmatige daad ontstaat pas wanneer
aan alle vijf vereisten is voldaan.
14.2.1 Onrechtmatig handelen/nalaten
Als onrechtmatige daad wordt volgens artikel 6:162, lid 2 BW aangemerkt:
Een inbreuk op een recht van een ander (bijvoorbeeld het vernielen van andermans
eigendom).
Een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht.
Een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het
maatschappelijk verkeer betaamt (bijvoorbeeld het plegen van bedrijfsspionage).
14.2.2 Rechtvaardigingsgronden
In artikel 6:162, lid 2 BW staat dat het onrechtmatige karakter van de gedraging kan worden
opgeheven door bijzondere omstandigheden. Rechtvaardigingsgronden zijn:
Overmacht (een drang waaraan men geen weerstand hoeft te bieden)
Noodweer
Wettelijk voorschrift
Ambtelijk bevel
Toestemming van de benadeelde
Sommige rechtvaardigingsgronden zijn aan de wet ontleend. Uit het Wetboek van Strafrecht
(WvSr) kennen we bijvoorbeeld overmacht (art. 40 WvSr), noodweer (art. 41, lid 1 WvSr) en
ambtelijk bevel (art. 43 WvSr).
14.2.3 Toerekenbaarheid
Volgens het BW kan een onrechtmatige daad aan de dader worden toegerekend, indien zij
te wijten is aan zijn schuld of aan de oorzaak welke krachtens de wet of de in het verkeer
geldende opvattingen voor zijn rekening komt (art. 6:162, lid 3 BW).
Een daad kan iemand worden toegerekend op grond van:
Schuld (schuldaansprakelijkheid)
Toerekening krachtens de wet of de in het verkeer geldende opvattingen; we spreken
dan meestal van ‘risicoaansprakelijkheid’.
14.2.4 Kinderen tot 14 jaar
Volgens artikel 6:164 BW kan een gedraging van een kind dat de leeftijd van veertien jaar
nog niet heeft bereikt niet als onrechtmatige daad aan dat kind worden toegerekend. De
ouders of voogden zijn dan risicoaansprakelijk voor de schadetoebrengende daden van deze
2
,jonge kinderen. Wel kan er aanleiding bestaan de omvang van de aansprakelijkheid te
matigen met een beroep op artikel 6:109 BW.
14.2.5 Gebrekkigen
Art. 6:165, lid 1 BW laat de omstandigheid dat een gedraging van iemand van veertien jaar
of ouder onder invloed van een geestelijke of lichamelijke tekortkoming is verricht geen
beletsel vormen om deze als een onrechtmatige daad aan de dader toe te rekenen.
14.2.6 Schade
In artikel 6:95 e.v. BW zijn alle uit de wet voortvloeiende schadevergoedingsverplichtingen
geregeld. Schadevergoedingsverplichtingen kunnen ontstaan op grond van:
Toerekenbare tekortkoming (wanprestatie)
Onrechtmatige daad
Zaakwaarneming
Onrechtvaardige verrijking
Wat kan degene die schade heeft geleden eisen?
Volgens artikel 6:103 BW moet de schadevergoeding worden voldaan in geld.
Hetzelfde artikel biedt evenwel de mogelijkheid om van het geldprincipe af te wijken.
Wanneer de benadeelde daar uitdrukkelijk om verzoekt, kan de rechter de
schadevergoeding op een andere manier laten betalen.
Rectificatie (art. 6:167 BW). Dit is zelfs mogelijk indien aansprakelijkheid ontbreekt,
omdat de publicatie niet aan de dader is toe te rekenen (art. 6:167, lid 2 BW).
Rechterlijk verbod.
14.2.7 Materiële en immateriële schade
Er zijn twee soorten schade die voor vergoeding in aanmerking komen: vermogensschade
en ander nadeel (art. 6:95 BW). Onder materiële schade vallen geleden verlies en gederfde
winst (art. 6:96 BW).
Een benadeelde heeft recht op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding voor
nadeel dat niet in vermogensschade bestaat (art. 6:106 BW). Dit wordt immateriële schade
of ook wel smartengeld genoemd. Naast smartengeld heb je ook het recht op de vergoeding
van affectieschade. Een groot verschil tussen het recht op smartengeld en affectieschade is
dat bij smartengeld alleen het slachtoffer zelf recht heeft op een vergoeding (art. 6:106 en
6:107 BW).
14.2.8 Affectieschade
Met affectieschade wordt de immateriële schade bedoeld die bestaat uit het verdriet dat
wordt veroorzaakt door het overlijden of door het ernstig gewond raken van een naaste als
gevolg van een gebeurtenis waarvoor een ander aansprakelijk is (art. 6:107 BW). Er is alleen
recht op affectieschade wanneer er sprake is van ernstig en blijvend letsel of van overlijden
van de naaste.
Pas wanneer er sprake is van zeventig procent functieverlies van het lichaam is er recht op
een vergoeding van affectieschade. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van de band
die men met het slachtoffer heeft en de ernst van het letsel (art. 6:107 BW).
14.2.9 Rectificatie
Wanneer er een onrechtmatige daad ontstaat door onjuiste of door onvolledige en
misleidende publicatie, kan de benadeelde openbaarmaking van rectificatie vorderen (art.
6:167 BW).
3
, 14.2.10 Rechterlijk verbod of bevel
Als er een reële dreiging bestaat dat er in de toekomst een onrechtmatige daad gepleegd
zou worden, kan de eiser vorderen dat de rechter een verbod oplegt aan gedaagde tot het
verrichten van een gedraging. De rechter kan dan het verbod of bevel op verzoek kracht
bijzetten door een dwangsom op te leggen.
14.2.11 Causaal verband
Voor aansprakelijkheid (de plicht tot schadevergoeding) is vereist dat er een rechtstreeks
verband bestaat tussen de onrechtmatige handeling en de schade.
Slechts schade komt voor vergoeding in aanmerking die, mede gelet op de aard van de
aansprakelijkheid en de aard van de schade aan de dader, kan worden toegerekend als een
gevolg van diens gedraging (art. 6:98 BW).
14.2.12 Relativiteit
De onrechtmatigheid kan worden gerelativeerd (art. 6:163 BW). Een onrechtmatige daad is
een schending van een al dan niet geschreven norm. Zo’n norm heeft als doel bepaalde
belangen zeker te stellen. Valt de schade of de wijze waarop die is ontstaan buiten het
bereik van de geschonden norm, dan kan de benadeelde geen recht op schadevergoeding
laten gelden.
14.3 Samenloop
Het komt nogal eens voor dat een combinatie van fouten van verschillende personen de
oorzaak is van schade (art. 6:99 BW). In dat geval kan degene die schade heeft geleden een
van de daders aanspreken, die dan regresrecht heeft op zijn mededaders. De dader die
heeft betaald kan achteraf op zijn mededaders verhaal zoeken voor hun deel van de schade.
Als omslagregeling geldt de grootte van ieders fout (art. 6:102 BW). Bij een eigen fout van de
benadeelde kan deze slechts een gedeelte van de door hem geleden schade op de dader
verhalen. Eigen schuld van de wederzijds gemaakte fout is hier bepalend voor verdeling van
de schadevergoeding (art. 6:101 BW).
14.4 Aansprakelijkheid voor personen
Het gaat hier niet meer over aansprakelijkheid voor eigen daden maar over aansprakelijkheid
voor bepaalde personen. Dit noemt men ook kwalitatieve aansprakelijkheid. De
kwalitatieve aansprakelijkheid voor personen betreft die voor kinderen, ondergeschikten en
niet-ondergeschikten.
14.4.1 Kinderen van 0 tot 14 jaar
Aan kinderen tot het bereiken van de veertienjarige leeftijd kunnen geen onrechtmatige
daden worden toegerekend. Artikel 6:169, lid 1 BW legt de aansprakelijkheid voor
gedragingen van deze kinderen bij degene die de ouderlijke macht of de voogdij over het
kind uitoefent.
14.4.2 Kinderen van 14 en 15 jaar
Artikel 6:169, lid 2 BW bevat een bijzondere regeling voor kinderen van veertien en vijftien
jaar. Voor fouten van een kind in deze leeftijd is behalve het kind zelf ook de ouder of voogd
aansprakelijk, tenzij deze niet kan worden verweten dat hij de gedragingen van het kind niet
heeft belet. Hierbij is geen sprake van risicoaansprakelijkheid maar van een
schuldaansprakelijkheid.
14.4.3 Aansprakelijkheid voor werknemers
Een ondernemer is aansprakelijk voor schade die zijn personeel toebrengt aan derden. Een
uitzondering is het geval dat de schade het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper deniseneuvel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
