Ondernemingsrecht Hoorcollege week 1
Boek: Hoofdstuk 1 (uitzondering van 1.11 en 1.12)
Hoofdstuk 2.1 en 2.7
Hoofdstuk 1: Ondernemingsvorming
Er zijn verschillende ondernemingsvormen: Naamloze vennootschap (NV), Besloten
vennootschap (BV), coöperatie, maatschap, Vennootschap onder Firma (VoF),
Commanditaire vennootschap (CV). En verenigingen en stichtingen. Ook zijn er onderlinge
waarborgmaatschappij, Europese rechtspersonen en buitenlandse rechtspersonen.
Ondernemingsrecht kent drie onderwerpen:
- De structuur van een onderneming; juridische organisatie, inrichting.
- Vertegenwoordiging van een onderneming; wie mogen er transacties afsluiten.
- Verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden; voor de gang van zaken.
Ondernemingsrecht is voornamelijk boek 2 BW (NV, BV en Coöperatie). Boek 7A BW, titel
9 (maatschap) en Wetboek van koophandel Blz. 712 en 713 (VoF en CV). Handelsregister
5.6 en 5.25 krijg je met het tentamen.
NV/BV zijn rechtspersonen, art. 2:3 BW. Ze hebben een In aandelen overdraagbaar kapitaal,
Inbreng in de regel in geld, Aandeelhouders (en bestuurders) in beginsel niet aansprakelijk.
Een interne organisatie, Wet en statuten (fundament van de juridische organisatie)
Veel dwingend recht. Art. 2:25 BW!
- BV – alleen aandelen op naam
- NV – aandelen op naam en aan toonder
Een Besloten vennootschap (BV) heeft één of meerdere overdraagbare aandelen
verdeeld kapitaal. Men kan slechts in een BV participeren via een aandeel in haar kapitaal,
kapitaalassociaties; of wel kapitaalvennootschappen. Bij oprichting dient er minimaal één
aandeel te worden uitgegeven. Als de aandelen toebehoren aan één persoon dan is het een
eenpersoons-bv. de aandelen zijn ook op naam gesteld, en is niet persoonlijk aansprakelijk.
Art. 2:175: Deze titel is van toepassing op de besloten vennootschap met beperkte
aansprakelijkheid. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid is een
rechtspersoon met een in een of meer overdraagbare aandelen verdeeld kapitaal. De
aandelen zijn op naam gesteld. Een aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk voor
hetgeen in naam van de vennootschap wordt verricht en is niet gehouden boven het bedrag
dat op zijn aandelen behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap bij te
dragen, onverminderd het bepaalde in artikel 192.
Aandelen zijn een middel om vermogen aan te trekken. In de statuten staat hoe hoog het
nominale bedrag van de aandelen zijn. Meestal is er aan de aandelen stemrecht verbonden
in de aandeelhoudersvergadering. Het heeft een plutocratisch karakter, hoe meer aandelen
hoe meer macht degene heeft. echter kan dit in de statuten ook anders bepaald worden, lid 4
Art. 2:228 lid 1: Slechts aandeelhouders hebben stemrecht. Iedere aandeelhouder heeft ten
minste één stem. De statuten kunnen bepalen dat een aandeelhouder niet gerechtigd is tot
uitoefening van het stemrecht zolang hij in gebreke is te voldoen aan een wettelijke of
statutaire verplichting.
Art. 2:228 lid 4: Van de leden 2 en 3 kan bij de statuten worden afgeweken. Een dergelijke
statutaire regeling geldt voor alle besluiten van de algemene vergadering
Aandelen vervullen vaak een winstverdelingsfunctie. In beginsel geeft ieder aandeel recht
op een gedeelte van de winst, ook wel dividend genoemd. Lid 6 en 7 geven beperkingen
weer.
Art. 2:216 : De algemene vergadering is bevoegd tot bestemming van de winst die door de
vaststelling van de jaarrekening is bepaald en tot vaststelling van uitkeringen, voor zover het
,eigen vermogen groter is dan de reserves die krachtens de wet of de statuten moeten
worden aangehouden. De statuten kunnen de bevoegdheden, bedoeld in de eerste zin,
beperken of toekennen aan een ander orgaan.
Omdat de aandeel op naam staat kan in beginsel de aandeel niet vrij worden verhandeld. En
dient eerst de aandelen aan de medeaandeelhouders aan te bieden. In de statuten kan dit
ook anders geregeld zijn. Dit typen voorschriften worden blokkeringsregelingen genoemd.
De aandelen zijn dan niet zonder meer vrij verhandelbaar. Opmerking is dat de overdracht
slechts plaats vind via notariële acte. Alle aandeelhouders dienen te worden opgenomen in
een register dat het bestuur van de bv moet bijhouden.
Art. 2:195 lid 1: Tenzij de statuten anders bepalen is voor een geldige overdracht van
aandelen vereist dat de aandeelhouder die een of meer aandelen wil vervreemden, deze
eerst aanbiedt aan zijn mede-aandeelhouders naar evenredigheid van het aantal aandelen
dat ten tijde van de aanbieding door ieder van hen wordt gehouden.
Art. 2:194: Het bestuur van de vennootschap houdt een register waarin de namen en
adressen van alle aandeelhouders zijn opgenomen, met vermelding van de datum waarop zij
de aandelen hebben verkregen, de datum van de erkenning of betekening, de soort of de
aanduiding van de aandelen, alsmede van het op ieder aandeel gestorte bedrag.
Een aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen wat in de naam van de
bv is verricht. (Art. 2:175).
Op een bv zijn naast specifieke bepalingen (Art. 2:174 – 175) ook algemene bepalingen van
toepassing ( Art. 2.1 – 25). Jaarrekening en bestuur verslag (art. 2:360 – 446). Een BV wordt
geregeerd door har statuten. Dit zijn de door haar zelf opgestelde regels, en dienen bij
oprichting te worden vastgesteld. En liggen voor iedere geïnteresseerde bij het kantoor van
het handelsregister ter inzage.
Art. 2:177: De akte van oprichting moet de statuten van de vennootschap bevatten. De
statuten bevatten de naam, de zetel en het doel van de vennootschap.
Art. 2:280: De bestuurders zijn verplicht de vennootschap te doen inschrijven in het
handelsregister en een authentiek afschrift van de akte van oprichting en van de daaraan
ingevolge artikel 204 gehechte stukken neer te leggen ten kantore van het handelsregister.
Bij een bv word vaak gevolgsmachtiging gebruikt (art. 3:60). Een bv is een eigen
rechtpersoon en kan een onregelmatige daad plegen (art. 6:162)
De Naamloze Vennootschap (NV) is vooral geschikt voor grote ondernemingen. Via de
aandelen beurs kan een nv aandelen verhandelen. Het minimum kapitaal voor een nv is
45.000 euro
Art. 2:67 lid 2: Het maatschappelijke en het geplaatste kapitaal moeten ten minste het
minimumkapitaal bedragen. Het minimumkapitaal bedraagt vijfenveertigduizend euro.
Een nv kent een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. (verschil met de bv is dat de
bv een factitief kapitaal heeft). Wel is het een kapitaalassociatie, de aandelen vervullen
dezelfde functie als bij een bv. art. 2:80 voor aantrekken vermogen, 2:105 voor winstverdelen
en 2:118 voor stemrecht.
Art. 2:64: De naamloze vennootschap is een rechtspersoon met een in overdraagbare
aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal. Een aandeelhouder is niet persoonlijk
aansprakelijk voor hetgeen in naam van de vennootschap wordt verricht en is niet gehouden
boven het bedrag dat op zijn aandeel behoort te worden gestort in de verliezen van de
vennootschap bij te dragen. Ten minste één aandeel wordt gehouden door een ander dan en
anders dan voor rekening van de vennootschap of een van haar dochtermaatschappijen.
2:80: Bij het nemen van het aandeel moet daarop het nominale bedrag worden gestort
alsmede, indien het aandeel voor een hoger bedrag wordt genomen, het verschil tussen die
bedragen. Bedongen kan worden dat een deel, ten hoogste drie vierden, van het nominale
bedrag eerst behoeft te worden gestort nadat de vennootschap het zal hebben opgevraagd.
2:105: Voor zover bij de statuten niet anders is bepaald, komt de winst de aandeelhouders
ten goede.
,2:118: Slechts aandeelhouders hebben stemrecht. Iedere aandeelhouder heeft ten minste
één stem. De statuten kunnen bepalen dat een aandeelhouder niet gerechtigd is tot
uitoefening van het stemrecht zolang hij in gebreke is te voldoen aan een wettelijke of
statutaire verplichting.
Bij een nv hoeven de aandelen niet op naam te luiden en mag aandelen aan toonder
uitgeven. en hoeven niet op in het aandeelhouderregister opgenomen te worden. Het kan
echter wel (art. 2:82) en daarvan moet het bestuur wel een register bijhouden (art. 2:85).
Aandeelhouders moeten jegens elkaar overeenkomstig de maatstaven van redelijkheid en
billijkheid dienen te dragen. (Art. 2.8 lid 1). Intuitu pecuniae (om willen van geld aangegaan).
Specifieke NV bepalingen zijn te vinden in boek 2 tussen 2:64 en 2:164. En vanaf 2:175 en
2:274 zijn die voor de BV te vinden.
Maatschap en Vennootschap onder Firma (VoF)
Een maatschap is een obligatoire, wederkerige overeenkomst tot samenwerking van twee of
meer personen. En is in beginstel vorm vrij (NV of BV moet via notariële acte). Het doel is op
een door middel van samenwerking behalen van vermogensrechtelijke voordelen die aan de
vennoten ten goede komen. Het heeft dus een winstverdelingsdoel. En willen ze
samenwerken voor gemeenschappelijke rekening tot een gemeenschappelijk doel. Iedere
maatschap moet iets inbrengen, een waarde aan de maatschap ter beschikking stellen
(gebouw of arbeid). De maatschap is geregeld in titel 9 boek 7A (art. 1655 – 1688 BW).
Een wederkerige overeenkomst tussen twee of meer personen om:
- Samen te werken
- Op voet van gelijkheid (duurzaam; persoon van vennoot van groot belang)
- Voor gemeenschappelijke rekening
- Om voordeel te behalen (= doel)
- Met een inbrengeis, art. 7A:1662 BW. Je kan niet deelnemen en niets inbrengen,
kan zijn geld, natura (pand, bestelbus) of arbeid.
- Onderling verrekenen de maten de winsten en verliezen. En de maten delen in de
winst en verliezen. Geen rechtspersoonlijkheid.
Stille of openbare maatschap:
- stil: beroep of bedrijfsuitoefening, NIET onder gemeenschappelijke naam
- Openbaar: beroepsuitoefening onder gemeenschappelijke naam
Advocaten, huisartsen, fysiotherapeuten
Wie is/zijn vertegenwoordigingsbevoegd?
- Vennoot mag namens maatschap handelen indien deze vennoot een volmacht
heeft, art. 7A:1679 BW
- In beginsel handelt vennoot dus op eigen naam en bindt hij zichzelf aan de
wederpartij (art. 7A:1681 BW)
Economische gevolgen in rekening bij maatschap, art. 7A:1676 onder 1 en 3 BW: intern
- Maten voor gelijke delen, art. 7A:1680 BW aansprakelijk voor de schulden van de
maatschap.
Als de maatschap onder gemeenschappelijke naam een onderneming uitoefent geld ook
art. 16K – 34K (KvK). De maatschap word dan een VoF genoemd. De vof heeft hoofdelijke
verbondenheid van de vennoten. Iedere vennoot is vertegenwoordigingsbevoegd art. 17
WvK. Tenzij in vennootschapsovereenkomst anders bepaald. Tegenstelbaar indien
ingeschreven in handelsregister (art. 25 Hrw, art. 19 Hrb). Bij de VOF zijn de vennoten
hoofdelijk verbonden Art. 18 WvK. Bij de vof moet er onder gemeenschappelijk naam worden
gehandeld. En er moet een bedrijf zijn, dus er word iets geproduceerd, gemaakt iets
stoffelijk. Iedere vennoot is bevoegd, voor het geheel. Behalve als er een
bevoegdheidsbeperking. Een derde moet hier wel van weten. Als het niet gepubliceerd in het
handelsregister dan kan een derde dat niet weten.
, Art. 18 K: In vennootschappen onder eene firma is elk der vennooten, wegens de
verbindtenissen der vennootschap, hoofdelijk verbonden.
Voor een gewone maatschap zijn er minder streng is, de maten zijn namelijk voor een gelijke
deel aansprakelijk voor de verbintenis van de maatschap
Art. 7A:1680: De vennooten kunnen door den schuldeischer, met wien zij gehandeld hebben,
aangesproken worden, ieder voor gelijke som en gelijk aandeel, al ware het dat het aandeel
in de maatschap van den eenen minder dan dat van den anderen bedroeg; ten zij, bij het
aangaan der schuld, derzelver verpligting, om in evenredigheid van het aandeel in de
maatschap van elk vennoot te dragen, uitdrukkelijk zij bepaald.
De vennoten dienen op voet van gelijkheid samen te werken. En dienen in beginsel samen
het beleid van de maatschap of Vof te bepalen. Samenwerken verondersteld een duurzame
relatie. De maatschap of Vof zijn inituitu personae (hoogstpersoonlijk wordt aangegaan). Er
moet een reden zijn om met elkaar samen te werken, om deze reden is een maatschap of
Vof een personenvennootschappen. De persoon van de vennootschap is in beginsel zowel
voor het ontstaan als voortbestaan ervan beslissend van belang. Maatschappen kunnen
worden gebruikt voor het gezamenlijk uitoefenen van een beroep zoals Advocaten of
Huisartsen. Voor een Vof moet je denken aan schilders, loodgieters.
Omdat vennootschappen een overeenkomst is, zijn in beginsel op de maatschap en vof ook
de bepalingen uit boek 6 over verbintenissen van toepassen. En omdat een meerzijdige
rechtshandeling is heb je ook boek 3 (art. 3:32 – 59).
Twee verschillen tussen maatschap en vof zijn:
1. Bij een vof ontleent iedere vennoot aan de wet vertegenwoordigingsbevoegdheid af.
Iedere vennoot is in beginsel bevoegd namens de vennootschap te handelen.
Art. 17 lid 1 K: Elk der vennooten, die daarvan niet is uitgesloten, is bevoegd ten
name der vennootschap te handelen, gelden uit te geven en te ontvangen, en de
vennootschap aan derden, en derden aan de vennootschap te verbinden.
Bij een maatschap is dit pas wanneer de vennoten hem daartoe volmacht hebben
gegeven.
Art. 7A:1679: De vennooten zijn niet ieder voor het geheel voor de schulden der
maatschap verbonden; en een der vennooten kan de overige niet verbinden, indien
deze hem daartoe geene volmagt gegeven hebben.
2. Bij de schulden van een VoF zijn alle vennoten hoofdelijk verbonden (Art. 18 K)
Bij een maatschap is in beginsel slechts voor gelijke delen verbonden zijn aan de
vennootschapsschuld. (Art. 7A:1679)
Op de maatschap en vof is ook de wet van ondernemingsraden van toepassing. Er is nog
een bijzondere regel van toepassing, die heeft te maken met het inschrijven in het
handelsregister.
Art. 29 K: Zoolang de inschrijving in het handelsregister niet is geschied, zal de
vennootschap onder eene firma, ten aanzien van derden, worden aangemerkt als algemeen
voor alle zaken, als aangegaan voor eenen onbepaalden tijd, en als geenen der vennooten
uitsluitende van het regt om voor de firma te handelen en te teekenen.
Alleen bij een stille maatschap hoef je niet ingeschreven te staan in het handelsregister. De
overheid gaat er vanuit dat er geen onderneming word gedreven. Denk hierbij aan een
gezamenlijk landbouwmachine, of bieb.
Verschillen NV/BV en maatschap/VoF
Voor een NV/BV zijn de aandeelhouders in beginsel niet aansprakelijk voor het geen wat in
naam van de NV/BV wordt verricht (art.2:64/2:175). Bij een maatschap/vof zijn er strengere
regels en zijn ze wel hoofdelijk aansprakelijk. Een NV/BV moeten een jaarrekening opstellen
en openbaar maken (titel 9 boek 2 BW) en daarna in het handelsregister gedeponeerd (art.
