Samenvatting
Biologie samenvatting VWO 6 (Biologie voor jou) thema: voeding
Biologie samenvatting VWO 6 (Biologie voor jou) thema: voeding
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Biologie samenvatting H1Voeding
Paragraaf 1.1: voeding
Heterotrofe organismen zijn afhankelijk van voedsel. Voedselopname is daarbij afgestemd
op energieverbruik.
Paragraaf 1.2: voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Alles wat je eet of drinkt, is een voedingsmiddel. Deze voedingsmiddelen bevatten
voedingsstoffen:
- Eiwitten (proteïnen). Opgebouwd uit aminozuren. De eiwitketens worden
gesplitst in aminozuren en opgenomen in het bloed. In de doelcellen worden de
aminozuren weer aan elkaar gekoppeld. Er komen in menselijke eiwitten 20
verschillende aminozuren voor (12 maken we zelf, 8 zijn essentiële aminozuren).
Deze 12 kunnen we maken door transaminering (verplaatsen van aminogroepen).
De 8 essentiële aminozuren moeten uit de voeding worden gehaald. Eiwitten zijn
bouwstoffen (onderdeel van cytoplasma, celmembraan, cytoskelet en
tussencelstof). Ook reguleren eiwitten processen in het organisme (transport,
signaaloverdracht, katalyseren). Ongebruikte aminozuren worden gedissimileerd
tot onder andere ureum. De overige stoffen die daarbij vrijkomen worden gebruikt
als brandstof.
- Koolhydraten. Koolhydraten zijn onderverdeeld in monosachariden (zoals
glucose), disachariden (zoals lactose), polysachariden (zoals zetmeel).
Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen, maar kunnen ook als bouwstoffen
dienen (bijvoorbeeld in DNA en RNA moleculen). Voedingsvezels zijn stoffen die
niet door enzymen worden afgebroken (voornamelijk koolhydraten uit celwanden).
Een deel kan wel door bacteriën in de darmen worden afgebroken. Deze vezels
bevorderen darmperistaltiek.
- Vetten (lipiden). Vetten zijn opgebouwd uit glycerol (propaan-1,2,3-triol) en drie
vetzuurmoleculen. Deze lipiden heten triglyceriden. Een verzadigd
vetzuurmolecuul is recht en heeft het maximale aantal waterstof atomen per keten.
Een onverzadigd vetzuur bevat één (enkelvoudig onverzadigd vetzuur) of
meerdere (meervoudig verzadigde vetzuur) dubbele bindingen en heeft een knik
(of knikken) in de keten. Cholesterol is een vet dat voorkomt in celmembranen en
bloedplasma. Verzadigde vetzuren bevorderen afzetting van cholesterol tegen de
binnenwanden van de bloedvaten. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten.
Onverzadigde vetzuren gaan deze afzetting tegen. Essentiële vetzuren zijn de
vetzuren die je lichaam niet zelf kan maken, en daarom via de voeding moet
worden genomen. Vetten dienen vooral als brandstof. Een overschot aan vet in de
, voeding wordt opgeslagen in onderhuids bindweefsel en fungeert als isolator en
opslag.
- Water. Water fungeert als oplosmiddel, transportmiddel en
lichaamstemperatuurregelsysteem (leuk woord voor galgje).
- Mineralen (zouten). Ionen worden gebruikt als bouwstoffen en voor fysiologische
processen in het lichaam. Sommige ionen heb je maar in geringe hoeveelheid nodig
(F, P, I2, Mg, S, Fe). Dit heten de spoorelementen. Deze zijn vaak bestanddelen van
enzymen.
- Vitaminen. Vitaminen doen dienst als co-enzym. Zo beïnvloeden vitaminen
enzymactiviteit. Provitaminen zijn voedingsstoffen waar je lichaam zelf vitaminen
uit kan maken. Vitaminen B en C zijn oplosbaar in water en kunnen daarom slecht
worden opgeslagen. Vitaminen A, D en K zijn vetoplosbaar en kunnen daarom
opgeslagen worden.
Bouwstoffen zijn voedingsstoffen die delen van cellen en weefsels kunnen vormen.
Brandstoffen zijn voedingsstoffen die energie kunnen leveren. Een tekort aan bepaalde
voedingsstoffen kan ziekte als gevolg hebben.
Paragraaf 1.3: gezonde voeding
Variatie is de basis van gezonde voeding. Sommige voedingsmiddelen bevatten
additieven die schadelijk voor de gezondheid kunnen zijn als je er te veel van binnenkrijgt.
Een advies rondom voeding is de Schijf van Vijf. Als je elke dag iets uit een van de 5 vakken
eet, krijg je de benodigde voedingsstoffen binnen.
Het benodigde hoeveelheid voedsel per dag is afhankelijk van:
- Leeftijd
- Geslacht
- Lichaamsgewicht
- Milieutemperatuur
- Lichamelijke inspanning
Paragraaf 1.4: voedsel conserveren
Omstandigheden voor micro-organismen ongunstig maken, heet conserveren. Bij lage
temperatuur zijn enzymen niet (of nauwelijks) actief. Bij invriezen sterven micro-
organismen niet, maar zijn slechts hun enzymen inactief. Bij hoge temperaturen gaan
micro-organismen wél dood door de denaturatie van hun enzymen. Bij pasteuriseren (72˚
C) gaan veel micro-organismen dood. Bij steriliseren (120˚ C) gaan nog meer micro-
organismen dood. Bij UHT (ultra high temperature) -sterilisatie (135 ˚ C) gaan alle
micro-organismen én hun sporen dood.
Voedingsmiddelen kan je ook gasverpakken, waardoor micro-organismen minder goed
groeien.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pietervandendries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77988 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen