Zorgthema 3: Sensorische functies en pijn
Sensorische functies: prikkels in omgeving te registreren > sterk genogeg
> zenuwstelsel voor verwerking en krijgen van betekenis.
Sensorische prikkels via hersenzenuwen en thalamus naar sensorische
cortex.
Sensorische cortex: perceptie van pijn (aard, locatie, intensiteit)
1. Sensorische functies
Zintuiglijke functies
Zintuigen: organen waarmee de mens prikkels uit de omgeving of uit
eigen lichaamsdelen kan opmerken.
Bevatten sensoren: wekken impulsen in zenuwcellen op > worden pas in
hersenen waargenomen (perceptie)
Exterosensoren: groep die reageert op licht, druk, geluidsgolven,
chemische stoffen.
Propriosensoren: groep die de positie van het lichaam ten opzichte van
de omgeving monitoren.
Interosensoren: groep die de bloeddruk in de bloedvaten, vulling van de
maag, temperatuur van het bloed, glucosespiegel meet. Deze groep
bevindt zich in alle inwendige organen (hart, bloedvaten, darmen, longen)
en reageren op vulling en spiercontracties. Een groot deel gaat naar het
autonome zenuwstelsel (vegetatieve) en leidt meestal niet tot
bewustwording.
Visus, oog (zien)
Gezichtsvermogen: het vermogen om objecten waar licht op valt waar te
kunnen nemen.
Informatie uit het oog wordt gecombineerd met informatie van de
proprioceptie, de tastzin en het evenwichtsorgaan om een compleet beeld
van de plaas van jezelf in de omgeving te kunnen bepalen.
Gehoor, oor (horen)
Gehoorzin is het vermogen om geluiden waar te nemen.
Oor: orgaan waarin geluidsgolven worden omgezet naar actiepotentialen
in de gehoorzenuwen.
Functie: lokaliseren van geluidsbronnen en het herkennen van geluid.
Geluid via gehoorgang en gehoorbeentjes waargenomen, maar ook direct
via de schedel: botgeleiding.
Vestibulair, evenwichtsorgaan (positie)
Evenwichtszin is het vermogen om versnelling, vertraging en draaiing van
het hoofd goed war te nemen. Goed functionerende evenwichtszin volgt ui
de samenwerking van meerdere zintuigen: proprioceptie en
gezichtsvermogen.
Smaak, tong (proeven)
, Smaakzin: het vermogen om bepaalde chemische samenstellingen als
smaken waar te nemen, voornamelijk onder de tong en achter in de mond.
Tastzin: textuur van voedsel invloed op smaakbeleving.
Smaakstoornissen door schade aan aangezichtszenuw of smaakpapillen
ten gevolge van trauma, operatie of infectie.
Reuk, neus (ruiken)
Reukzin: het vermogen om stoffen in de lucht waar te nemen (in
neusholte)
Ruiken: waarnemen met behulp van het reukorgaan.
Door geen reukzin worden alleen de vijf primaire smaken nog geproefd.
Tast, huid (voelen)
Tastzin is het vermogen om aanraking of druk waar te nemen of te voelen,
onder de huid.
Zintuigcellen en zenuwuiteinden in of vlak onder de huid sturen signalen
over de sensatie die ze registreren naar de hersenen.
Thermoceptie: waarnemen van temperatuur.
Nociceptie: waarnemen van pijn.
In vingers veel zenuwuiteinden.
Propriocepsis
Zintuigen in spieren, pezen, gewridchten en vliezen registreren prpikkels
die ervoor zorgen dat de positie van het eigen lichaam en lichaamsdelen
wordt waargenomen.
2. Pijn
Pijnsensatie: optredende pijn die waarschuwt voor een omgeving of
gebeurtenis die ons schade kan toebrengen, toebrengt of heeft
toegebracht.
Akoestische pijngrens: boven een bepaalde sterkte (120 decibel) ervaren
we geluid als pijnlijk.
Functie: het waarnemen van extreme en schadelijke prikkels waarop het
lichaam adequaat kan inspelen.
Nociceptie:
Zintuigcellen brengen bij overprikkeling een pijnsensatie voort.
Pijnsensoren (vrije zenuwuiteinden) in vrijwel alle weefsels.
Pijnbaan:
Pijnbaan: Verbinding tussen vrije zenuwuiteinden/pijnzintuigen, perifere
zenuwen, ruggenmerg en hersenen.
Verwonding activeert vrije zenuwuiteinden > perifere zenuwen bereikt
pijnprikkel ruggenmerg > pijnimpulsen stijgen op via tractus
spinothalamicus > middenbrein wordt het signaal aan het geheugen en
emotioneel geheugen gekoppeld > signaal doorgegeven aan cortex waar
perceptie (waarneming) plaatsvindt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophykevankouterik. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.