Van gesegregeerd onderwijs naar meer inclusief onderwijs.
Exclusief onderwijs: mensen met een beperking hebben geen toegang tot onderwijs, lichamelijk of
verstandelijk
Segregatie: mensen met beperking hebben toegang tot onderwijs, maar in ander gebouw (helemaal
apart).
• In Nederland nu het meeste deze vorm van onderwijs
Integratie: in hetzelfde gebouw maar in verschillende groepjes (binnen reguliere setting maar aparte
groepjes).
Inclusie: in dezelfde klas les, ongeacht beperking. Kost veel geld om te realiseren
Inclusief onderwijs
• Geen sluitende definitie > is nog aan het ontwikkelen, maar:
• Diversiteit = uitgangspunt en vertrekpunt
• Men leert van en met elkaar hier vorm aan te geven
• Doel:
o Elke leerling komt tot zijn recht
o Kans eigen unieke mogelijkheden optimaal te ontwikkelen
• Kan een ideaal zijn maar ook een praktische overweging
o Praktisch = Finland: Dun bevolkt dus ver moeten reizen voor een school → alle
kinderen naar 1 school in de buurt.
Internationale verdragen:
• Salamanca statement > unesco 1994. Wanneer je als land dit ondertekend, zeg je dat je
hiernaartoe wil.
o Heeft als doel om:
Onderwijssysteem moet zo ingericht worden dat ieder kind naar school kan. Is meer een
visie, soort van begin van inclusief onderwijs
Elk kind recht op onderwijs en gelegenheid moet hebben om een aanvaardbaar niveau van
leren te bereiken en te onderhouden.
Elk kind unieke eigenschappen en onderwijsbehoeften heeft. Onderwijs moet opgebouwd worden
zodat iedereen hier aan deel kan nemen. Reguliere scholen moeten met deze inclusieve oriëntatie de
meest effectieve manier zijn om discriminatoire handelingen tegen te gaan. Hierdoor wordt de
doeltreffendheid en uiteindelijk ook kosteneffectiviteit van het hele onderwijsstelsel verbeterd.
, o Roept regeringen met klem op om:
▪ Financieel prioriteit te geven aan het verbeteren van onderwijssysteem.
▪ Principe van inclusief onderwijs aan te nemen.
▪ Uitwisselingsprogramma’s voor leerkrachten te introduceren in landen met
meer ervaring met inclusief onderwijs
▪ Monitoren en evalueren van onderwijskundige voorzieningen.
▪ Deelname van ouders, gemeenschappen en organisaties van gehandicapten
te bevorderen en te faciliteren.
▪ Vroegtijdige herkenning en interventiestrategieën.
▪ Opleidingsprogramma’s voor leerkrachten.
• Internationaal verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. VN, 2006.
o Verdrag is sinds 14 juli 2016 werkzaam, toen heeft NL het ondertekend
o Bevat geen nieuwe rechten
Een lidstaat heeft een actieve verplichting om inclusie te bevorderen en personen met een handicap
te beschermen tegen belemmeringen die zij in het dagelijks leven ondervinden.
Inclusie, persoonlijke autonomie en volledige participatie staan hierbij voorop.
o In het onderwijs:
▪ (Hoger) Onderwijsinstellingen zijn onderdeel van de overheid en hebben
daarmee een eigen verplichting om het gedrag uit te voeren.
Recht op onderwijs is vastgelegd in verschillende wetgeving en dus niet nieuw. Wel is met het
verdrag het recht op inclusief onderwijs vastgelegd, waarmee dit recht in rechte afdwingbaar is
geworden.
▪ In NL hebben we nu passend onderwijs, er is nog geen inclusief onderwijs,
want je kan niet in elke school komen met je handicap.
▪ In Nederland is het dus moeilijk om inclusief onderwijs op te eisen
Beleidskader
• 1990: weer samen naar school (WSNS-akkoord)
o Meer leerlingen in regulier onderwijs te houden. Door samenwerkingsverbanden
tussen SBO’s en reguliere scholen probeerden ze met elkaars expertise leerlingen
meer op reguliere school te houden > meer ondersteuningen vanuit buitenaf.
▪ Doel was mislukt, kwamen alsnog meer lln naar SBO.
• 1998: wet op het primair onderwijs (PO)
o Verschillende scholen gaan samen als SBO (voor kinderen met ‘lichte achterstand of
lichte verstandelijke beperking)
, ▪ IOBK = In ontwikkeling bedreigde kleuters
▪ LOM = Leer en opvoedingsmoeilijkheden
▪ MLK = Moeilijk lerende kinderen
o Formalisering samenwerkingsverbanden WSNS: dat er samenwerkingsverbanden
waren (voorheen helemaal geen samenwerking)
o MAAR: Speciaal onderwijs blijft groeien
• 2003: wet op de expertisecentra (WEC) en regeling
o Leerlinggebonden financiering (LGB) = wil ik m’n kind naar speciaal onderwijs of wil ik
geld voor mijn kind zodat m’n kind op het regulier onderwijs extra ondersteuning kan
krijgen.
o Het speciaal onderwijs blijft groeien.
▪ 17 typen speciaal onderwijs verdeeld in 4 REC’s (clusters)
o Positie zorgleerlingen in regulier onderwijs is verbeterd.
▪ Doelen:
o Ouders meer zeggenschap > kiezen of kind naar SBO ging of BO.
o Terugdringen omvang SBO.
o Was toen geen plafond (open eind financiering) aan onderwijs, meer lln kozen voor
rugzakje met geld, waardoor onderwijs duurder werd
4 clusters in SBO: (2003)
1. Visuele handicap
2. Auditieve/communicatieve handicap
3. Lichamelijke/mentale of meervoudige
handicap
4. Psychiatrische en/of gedragsproblemen.
Cluster 1 en 2 hebben koninklijke status > landelijk
geregeld, aparte status en vallen onder regulier
onderwijs.
Samenwerkingsverbanden kunnen onderwijs binnen
regio inrichten zoals zij het zelf willen.
2014: wet passend onderwijs > Het was niet 1 wet waarin alles uitgelegd staat, het was een reeks van
wijzigingen in bestaande sectorwetten. In het bijzonder:
o Wet op het primair onderwijs (Wpo), De wet op het expertisecentra (Wec), De wet
op het voortgezet onderwijs (Wvo),De wet educatie en beroepsonderwijs (Web).
• Zorgplicht: school heeft de verplichting om een passende plek te vinden voor een leerling.
o Kijken: past de school met ondersteuning binnen regulier onderwijs of kan die beter
naar een andere plek
▪ Dan: Verplicht om als school een andere goede plek te vinden
o Een schriftelijke aanmelding telt als start van de zorgplicht → geen schriftelijke
aanmelding? Scholen niet verplicht om iets passends te zoeken
• Samenwerkingsverbanden (SWV)
o Een of twee SBO-scholen met een groep reguliere basisscholen
o Ambulant begeleider SBO geeft zorgstructuur in SWV-vorm als continuüm van zorg.
o Leerling kan naar SBO als basisschool en PCL dat aangewezen vinden.
• Budgetfinanciering: ipv. Open eind financiering
o Het geld eerlijk verdelen onder de leerlingen
Wanneer start zorgplicht?
• Zorgplicht gaat in wanneer extra ondersteuning voor leerling nodig is.
, • Zorgplicht geldt voor ingeschreven leerlingen en voor leerlingen die (schriftelijk) zijn
aangemeld en waarbij vermoeden is van extra ondersteuning.
• Zorgplicht geldt ook bij aanmelding van leerling die elders al is ingeschreven en daar extra
ondersteuning krijgt!!
o Bijvoorbeeld na verhuizing
• Voor regulier onderwijs niet in wet geregeld wanneer sprake is van extra ondersteuning (zie
ondersteuningsplan SwV)
Inclusief onderwijs vs passend onderwijs.
Inclusief onderwijs:
• Kinderen met en zonder een beperking samen naar de dezelfde school gaan en bij elkaar in
de klas zitten.
• Er is bij inclusief onderwijs eigenlijk geen plaats meer voor speciaal onderwijs.
• Inclusief onderwijs gaat dus een stap verder dan passend onderwijs.
Passend onderwijs:
• In Nederland kennen we sinds 01-08-2014 passend onderwijs.
o Doel: alle kinderen krijgen onderwijs krijgen dat bij hen past, ook als ze extra
ondersteuning nodig hebben.
• Het is de bedoeling dat steeds meer kinderen onderwijs kunnen volgen op een reguliere
school.
o Speciaal onderwijs wordt echter niet afgeschaft. (regulier als het kan..., speciaal als
het moet)
Drie kenelementen van het wettelijk kader passend onderwijs zijn:
• De zorgplicht → na schriftelijke aanmelding moet school een alternatief bieden voor kind
wanneer zij dit kind niet verder kunnen helpen.
• Passend onderwijs betekent dat scholen een passende onderwijsplek moeten bieden aan alle
leerlingen, dus ook aan de leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften.
o Indien scholen daartoe onvoldoende mogelijkheden zien, zijn zij verantwoordelijk
voor het vinden van een andere school die wel ondersteuning kan bieden.
▪ School moet evt. shoppen en niet de ouders.
▪ Ouders kunnen kind niet zelf voor SBO aanmelden
▪ School mag niet volstaan met verwijzen naar andere school!
▪ School schakelt waar nodig het SwV in om te komen tot passend aanbod aan
ouders (samenwerkingsverband)
▪ TLV vragen bij (V)SO-school
Schoolondersteuningsprofiel waarin staat wat een school kan bieden en wat valt onder extra
ondersteuningsbehoeften. De twee profielen (die van het kind en schoolondersteunings-profiel)
worden naast elkaar gelegd en gekeken of het kind op de school past.
• De niet vrijblijvende samenwerking tussen schoolbesturen (SwV)
• Budgetfinanciering
Schoolondersteuningsprofiel:
• Wat kan een school bieden
• Wat valt er onder de basis- / extra ondersteuning
• Waar liggen de grenzen van de school
o Niet te veel beloven want als school moet je het kunnen waarmaken
Juridische aspecten passend onderwijs: zorgplicht
• Zorgplicht start bij aanmelding school (bao, sbo, so-school)
• Altijd onderzoeksplicht, en zoeken naar passend aanbod
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bertdrukker9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.