15 euro bij appje of insta dm! (nul zes twee nul drie twee drie twee nul een of lotte. rijken)
Dit is een volledige samenvatting voor het eerstejaars rechten vak Inleiding Internationaal Publiekrecht aan de Universiteit Leiden. Het bevat alle hoorcolleges, werkgroepen, literatuur en jurisprudenti...
Samenvatting voor het vak inleiding
internationaal publiekrecht, aan de Universiteit
Leiden, op basis van:
- Hoorcolleges door Dr. Hilde Woker
- Werkgroepen
- Het boek “Kern van het Internationaal
Publiekrecht” (9e druk 2022)
- Jurisprudentie/documenten
,Inhoud
Week 1: Grondslagen van de internationale rechtsorde.......................................................................2
Inleiding............................................................................................................................................. 2
Begrip en aard................................................................................................................................... 3
Geschiedenis.................................................................................................................................. 4
Kernbegrippen................................................................................................................................ 5
Vrede en veiligheid............................................................................................................................ 6
Het geweldsverbod......................................................................................................................... 6
Oorlog in Oekrainie......................................................................................................................... 8
Week 2: Rechtssubjecten..................................................................................................................... 9
Rechtssubjectiviteit........................................................................................................................... 9
Staten.............................................................................................................................................. 10
Totstandkoming en wijziging van de staat...................................................................................12
Juridische beoordeling nieuwe staten........................................................................................... 13
Internationale organisaties.............................................................................................................. 14
Rechtspersoonlijkheid.................................................................................................................. 15
Bevoegdheden & lidmaatschap.................................................................................................... 16
Overige subjecten............................................................................................................................ 17
Week 3: Bronnen van internationaal recht......................................................................................... 18
Bronnen........................................................................................................................................... 18
Verdragen........................................................................................................................................ 19
Verdragenrecht............................................................................................................................... 21
Totstandkoming verdragen.......................................................................................................... 22
Verdragen in werking................................................................................................................... 23
(On)geldigheid, opzegging, opschorting en beëindiging...............................................................24
Gewoonterecht................................................................................................................................ 25
Overige bronnen.............................................................................................................................. 27
Week 4: Handhaving en geschillenbeslechting...................................................................................27
Internationale geschillen................................................................................................................. 28
Handhaving..................................................................................................................................... 29
Diplomathieke methoden van geschillenbeslechting.......................................................................30
Juridische methoden........................................................................................................................ 31
Internationaal gerechtshof.............................................................................................................. 32
Rechtsmacht IGH.......................................................................................................................... 32
Procedure..................................................................................................................................... 34
Adviesfunctie IGH......................................................................................................................... 35
Week 5: Aansprakelijkheidsrecht........................................................................................................ 35
Staatsaansprakelijkheid................................................................................................................... 36
1
, Internationale onrechtmatige daad.............................................................................................. 36
Verdedigingsgronden................................................................................................................... 37
Gevolgen en rechtsherstel............................................................................................................ 38
Inroepen van aansprakelijkheid.................................................................................................... 39
Aansprakelijkheid van internationale organisaties...........................................................................39
Week 6: Rechtsmacht en immuniteiten.............................................................................................. 41
Rechtsmacht.................................................................................................................................... 42
Afbakening staatsgezag buiten grondgebied...................................................................................45
Rechtsmacht op zee..................................................................................................................... 45
Rechtsmacht in de lucht en ruimte............................................................................................... 47
Rechtsmacht in poolgebieden...................................................................................................... 48
Immuniteiten................................................................................................................................... 48
Staatsimmuniteit.......................................................................................................................... 49
Afgeleide staatsimmuniteit........................................................................................................... 50
Diplomatieke immuniteit.............................................................................................................. 51
Immuniteit van internationale organisaties..................................................................................53
Week 7: Nederland en de internationale rechtsorde...........................................................................54
Verhouding internationaal en nationaal recht..................................................................................54
Doorwerking in de nationale rechtsorde.......................................................................................... 55
WEEK 1: GRONDSLAGEN VAN DE INTERNATIONALE RECHTSORDE
A. Nollkaemper, Kern van het internationaal publiekrecht, Hoofdstuk 1 en 10
Art.90 GW
Charter of the United Nations (VN Handvest) (p.123)
UN GA Resolution A/RES/ES 11/1 (2022) “Aggression against Ukraine” (UNGA Res
Oekraïne)
Leerdoelen:
U kunt uitleggen wat de geschiedenis, grondslagen en kernbeginselen zijn van de
internationale rechtsorde.
U kunt de aard en het karakter van het internationaal publiekrecht uitleggen, en in
hoeverre de internationale rechtsorde verschilt van een nationale rechtsorde.
U kunt onder meer aan de hand van de actualiteit uitleggen hoe het internationaal
publiekrecht de thema’s vrede en veiligheid nastreeft en hoe het internationaal
publiekrecht van toepassing is op internationale conflicten.
U kunt een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof vinden, en u begrijpt hoe u
deze moet lezen
o Operative clausule: conclusie/uitkomst
Rechters oneens: separate opinion/declaration (alsnog ja, maar andere
invulling) of dissenting opinion (oneens)
o Applicable law: wat IGH vindt, van belang
INLEIDING
Internationaal publiekrecht=het recht tussen staten. Verschillen met nationaal recht:
2
, - Rechtsbronnen, actoren en aansprakelijkheid verschillen van het nationaal recht.
- Er is een trias politica bij nationaal recht, geen sprake van bij internationaal recht
- Nederlands recht heeft een verticale structuur: reguleert verhouding tussen staat en
rechtssubjecten (burgers, organisaties) en autoriteit bepaalt wat getolereerd wordt,
internationaal recht heeft een horizontale structuur: afspraken tussen staten onderling, er
is geen overkoepelende rechtsstaat: staten handhaven het recht zelf.
Waarom is het relevant voor Nederland?
- Het is belangrijk dat we ons kunnen beroepen op internationale rechtsorde om politieke
imbalans te voorkomen.
- Er zijn veel internationale organisaties in Nederland gevestigd, bijv. IGH Den Haag
- Regering is verplicht de internationale rechtsorde in stand te houden (art.90 GW: de regering
bevordert de ontwikkeling van de internationale rechtsorde)
- Nederland heeft een gematigd monistisch stelsel –> bepaalde internationale regels hebben
rechtstreekse werking in Nederland
BEGRIP EN AARD
- U kunt uitleggen wat de geschiedenis, grondslagen en kernbeginselen zijn van de
internationale rechtsorde.
- U kunt de aard en het karakter van het internationaal publiekrecht uitleggen, en in
hoeverre de internationale rechtsorde verschilt van een nationale rechtsorde.
In de wereld van vandaag zijn er internationale betrekkingen en onderlinge afhankelijkheden. Het
maken van internationale samenwerking is daarom noodzakelijk en het internationaal publiekrecht
helpt bij het vormgeven daarvan.
Internationaal publiekrecht=regelt de uitoefening van publiek gezag in de internationale
gemeenschap. Het kent bevoegdheden toe aan entiteiten die publiek gezag uitoefenen en biedt een
juridisch kader waarbinnen zij deze bevoegdheden uitoefenen. Het gaat hierbij vooral over staten. 3
elementen:
1) Internationaal
Het is geen nationaal recht. Dat merk je aan bijv. de rechtsbronnen:
o Gewoonterecht
o Verdragen=internationale wetten tussen staten
o Algemene rechtsbeginselen
o Besluiten van internationale organisaties
o Secundair; rechterlijke beslissingen en opvattingen van de meest bevoegde schrijvers
Verhouding tot nationaal recht: dualisme v.s. monisme (-> week 7). Manieren waarop staten
die verhouding vormgeven:
o Dualisme=de internationale en nationale rechtsorde zijn 2 totaal onafhankelijke
rechtsorden. Internationale wetten moeten omgezet worden in nationale wetten om
geldig te zijn. Internationaal recht is een ‘extern’ recht van de staat, een juridisch
instrument waarmee de staat zijn macht kan verwerkelijken.
o Monisme=de internationale en nationale rechtsorde zijn één: internationale regels
gelden ook nationaal en hebben soms zelfs voorrang boven nationaal recht. Ze
hebben rechtstreekse werking -> burgeres kunnen zich erop beroepen. Internationaal
recht wordt gezien als het recht dat de macht van de staat kon beperken om de
rechten van individuen te beschermen.
Tegenwoordig is er sprake van een pluralistische visie
2) Publiek
3
, - Het reguleert de uitoefening van publiek gezag in de internationale gemeenschap. Er
zijn daarbij internationale actoren, zoals staten en andere actoren (organisaties zoals
EU of VN).
- Het beschermt publieke belangen, bijv. veiligheid, welzijn, bescherming van
natuur/milieu etc.
Het is dus niet gelijk aan internationaal privaatrecht=beheerst privaatrechtelijke
rechtsbetrekkingen met een grensoverschrijdend karakter. Het is bijvoorbeeld van toepassing
op grensoverschrijdende koop van goederen, levering van diensten, huwelijken en
echtscheidingen. De inhoud van het internationaal privaatrecht is in belangrijke mate bepaald
door nationaal recht en aangevuld door verdragen.
3) Recht/juridisch
Het blijft wel een recht en is niet gelijk aan andere internationale normen. Dat weten we
omdat internationale juridische normen kunnen worden onderscheiden van niet-juridische
normen:
- Aanbevelingen van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVN)
- Morele en religieuze normen
- Politieke overwegingen
->soft law=geen bindende resoluties, hard law=wel bindende resoluties.
Deze spelen wel een rol, maar worden onderscheiden van internationale juridische normen
aan de hand van 2 criteria:
1. Wat is de bron van de regel? Internationale bron -> juridisch
2. Schending van de norm is gekoppeld aan een sanctie -> juridisch
Verschillen nationaal recht met internationaal recht
Gefragmenteerde
rechtsorde=verschillende
organisaties, verdragen etc.
Pas als staten toestemming geven
kan rechter uitspraken doen:
beleidsvrijheid voor welke verdragen
ze aan gebonden willen worden en
welke niet, + zelf verdragen
gemaakt
GESCHIEDENIS
Hoe is internationaal publiekrecht ontstaan?
De Vrede van Westfalen (1648): einde oorlogen en begin van scheiding tussen kerk en staat en
dus soevereine staten (los van religies) (->horizontale structuur). Hiermee wordt het belangrijk om
tussen staten afspraken te maken. Deze afspraken zijn de eerste vormen van internationaal
publiekrecht. Er zijn andere antwoorden op deze vraag mogelijk, afhankelijk van waar je woont (bijv.
oprichting VN of proces van dekolonisatie).
Hugo de Groot heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van internationaal recht.
- Voorloper natuurrechtelijke denkers, 2 boeken:
- Iure belli ac pacis (over het recht van oorlog en vrede)
- Mare liberum (vrijheid en toegang tot de zee)
Verloop geschiedenis:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotterijken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €19,99. Je zit daarna nergens aan vast.
