Hoofdstuk 1 – Omvang van schuldenproblematiek
Inleiding
Definitie van schuld = een ander krijgt nog geld van je. Je hebt dan een betalingsverplichting.
Soorten schulden:
- Koop op afbetaling: een dienst of goed afnemen en die nog moeten betalen
- Lening
- Boete: verplichting om te betalen na je een overtreding hebt begaan
- Onterechte verstrekking: overheid of andere organisatie gaf je geld waar je geen recht op had, dit moet
terugbetaald worden
1.1 – Betalingsachterstanden
Schuld = je moet nog geld betalen.
Achterstallige betaling = iemand komt zijn betalingsverplichting niet op tijd na (betalingsachterstand).
Nibud = Nationaal instituut voor Budgetbegeleiding. Het is een onafhankelijke stichting die informeert en adviseert
over financiën van de Nederlandse huishoudens.
1.2 – Risicovolle schulden
Er is sprake van een risicovolle schuldsituatie als een huishouden voldoet aan één of meerdere van de volgende
risico-indicatoren:
- Er zijn meer dan drie soorten achterstallige rekeningen vanwege financiële redenen
- Er zijn één of meer achterstallige rekeningen vanwege financiële redenen in de categorieën:
o Hypotheek/huur
o Elektriciteit/gas/water
o Ziektekostenverzekering
- De (totale) omvang van de achterstallige rekeningen bedraagt meer dan 500 euro
- De leden van het huishouden staat minstens één keer per maand of meestal rood voor meer dan 500 euro
- Er is een creditcard schuld van meer dan 500 euro
Risicovolle schulden zijn vaak nog op te lossen door huishoudens zelf. Budgetcoaching en -advies kan huishoudens
helpen om te voorkomen dat de situatie escaleert. Daarvoor kunnen de huishoudens onder meer bij wijkteams,
instellingen voor schuldhulpverlening en vrijwilligers terecht.
Schuldhulpverlening = de ondersteuning die mensen krijgen om hun schulden op te lossen.
1.3 – Problematische schulden
Problematische schulden = huishoudens die zo diep in de schulden zitten dat ze het niet meer zelf op kunnen lossen.
Het bedrag dat je moet afbetalen per maand is hoger dan het bedrag dat je zou overhouden als je door een
gemeente of schuldhulpverlenende organisatie geholpen zou worden met een schuldregeling.
Schuldregeling = betalingsafspraak met je schuldeisers die 3 jaar duurt. Na afloop van deze 3 jaar krijg je een
kwijtschelding over het bedrag dat nog niet is terugbetaald. Gedurende deze 3 jaar moet je rondkomen van een
bedrag dat gelijk is aan 90% van de bijstandsnorm.
Bijstandsnorm = absolute minimale bedrag dat nodig is om in Nederland van te kunnen leven.
Er is ook sprake van problematische schulden als iemand schulden heeft die tot grote problemen kunnen leiden
huisuitzetting, afsluiting gas/water.
Wanneer de situatie problematisch is, komt het huishouden in aanmerking voor een schuldregeling. Bij een
risicovolle schuld niet. Beide gevallen komen in aanmerking voor schuldhulpverlening.
1.4 – Omvang schuldenproblematiek en bereik schuldhulpverlening
Bijna 1 op de 5 huishoudens heeft risicovolle of problematische schulden of maakt gebruik van schuldhulpverlening.
De groep met risicovolle schulden in Nederland is groter dan groep met problematische schulden. Dit is positief want
voor risicovolle schulden geldt dat huishoudens die in principe zelfstandig kunnen oplossen terwijl een huishouden
bij problematische schulden een schuldregeling met kwijtschelding nodig heeft.
1.4.1 – Ontwikkeling van het aantal huishoudens met schulden
, In de afgelopen jaren is de schuldenproblematiek behoorlijk toegenomen. In de periode van 2009-2015 is het met
54% gestegen.
Het percentage huishoudens met problematische schulden is gegroeid, maar het aantal huishoudens met
problematische schulden dat contact heeft met de schuldhulpverlening neemt juist af.
1.4.2 – Ontwikkeling van de schuldenpakketten
Schuldenpakket = de verzameling schulden die iemand heeft.
1.5 – Schulden in Nederland en in het buitenland
De schuldenproblematiek in Nederland is niet overal even groot. In internationaal perspectief hebben de
Nederlandse huishoudens veel schulden, Nederland staat op nummer 2 bij de verhouding inkomen/schulden. Dit
dankt Nederland onder meer aan hoge hypotheekschulden. Zolang iemand de maandelijkse betalingen van de
hypotheek kan voldoen is een hypotheekschuld geen probleem.
Aflossingsvrije hypotheek = alleen rente betalen over het geleende bedrag. Je betaalt dan dus niet de schuld terug.
Bij verkoop van het huis, als het in waarde gedaald is, heb je een grote restschuld. Als je vanaf het moment van
kopen gelijk gaat aflossen, loop je minder risico.
1.6 – Kenmerken van huishoudens met schulden
Ernstige betalingsachterstanden = de schuldenaar heeft meerdere betalingen bij de schuldeiser gemist en kan het
voorkomen dat hij wordt afgesloten van energie, uitgezet wordt of dat er beslag wordt gelegd op zijn inkomen.
Lichte betalingsachterstanden = enkele betalingsachterstanden, de schuldenaar is in gebreke gebleken maar er zijn
nog geen aanwijzingen dat hij uiteindelijk niet gaat betalen.
Als huishoudens zonder achterstanden vergeleken worden met huishoudens met achterstanden zijn er verschillen te
zien op de volgende kenmerken:
- Hebben van kinderen
- Leeftijd
- Woonsituatie
- Inkomensterugval
- Inkomen
De verbanden:
- Kinderen meer uitgaven, meer kans op een lichte schuldsituatie
- Leeftijd kans op schulden neemt toe tot een leeftijd van 48, hierna neemt het weer af
- Huurders grotere kans op betalingsachterstand
- Inkomensterugval minder inkomen, meer kans op lichte schuldsituatie
- Toenemen inkomen kans op schulden neemt af
Als huishoudens met lichte achterstanden worden vergeleken met huishoudens met ernstige achterstanden zijn er
verschillen te zien op onderstaande kenmerken:
- Geslacht
- Opleidingsniveau
- Woonsituatie
- Inkomensterugval
De verbanden:
- Mannelijke respondenten hebben meer kans op ernstige financiële achterstanden
- Hoger opleidingsniveau = minder kans op ernstige financiële achterstanden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper denisewestdijk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,08. Je zit daarna nergens aan vast.
