Samenvatting
Samenvatting Social Work, leerjaar 2, kennislijn 'mensen en grenzen': recht en macht
- Instelling
- Hogeschool Arnhem En Nijmegen (HAN)
Samenvatting over recht en macht die mee mag worden genomen naar de toets.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Week 1: inleiding recht. Rechtsstaat, dwang.Wat is recht?
Recht is een verzamelnaam voor alle regels die er bestaan. In de regels staat wat je wel en
wat je niet mag doen. Soms staat er ook in op welke manier je iets moet doen. Sommige
regels zijn opgeschreven in wetten. Het recht moet er voor zorgen dat mensen goed met
elkaar kunnen samenleven.
Rechtsbronnen:
Wet, Jurisprudentie, Gewoonte, Internationaal & verdrag
Indeling van recht in rechtsgebieden:
• Nationaal recht
• Burgerlijk recht
• Strafrecht
• Bestuursrecht
• Staatsrecht
• Internationaal recht
Rechtsstaat:
Een staat waarbij de overheidsmacht wordt begrensd. Begrenzing door:
1. Legaliteitsbeginsel: geen bevoegdheid zonder wet
2. Scheiding van machten
3. Waarborging van de grondrechten
4. Rechterlijke controle
5. Democratie
1. Legaliteitsbeginsel:
• Zowel de overheid (het hoogste bevoegde gezag in een land) als de burgers (de
inwoners van een land) van een staat zijn gebonden aan de wet.
• Als de overheid dwang wil toepassen (= ingrijpen in de rechten en vrijheden van de
burgers) dan moet de bevoegdheid daartoe in de wet staan.
Rechtsbronnen:
• Verdrag
• Wet
• Jurisprudentie
• Gewoonterecht
2. Scheiding van machten (trias politica)
De macht in een staat is verdeeld in drie machten:
1. De wetgevende macht
2. De uitvoerende/bestuurlijke macht
3. De rechterlijke macht
Herkomst:
Charles Montesquieu (1689-1755, Frankrijk)
3. Grondrechten Basisrechten van burgers (burgerrechten)
Herkomst:
Thomas Hobbes, John Locke
Zij hebben nagedacht over de legitimiteit van de staat(macht) tot haar burgers:
Sociaal contract Natuurtoestand is onhoudbaar, onveilig. Burgers dragen een stukje van hun
vrijheid over aan een soeverein in ruil voor veiligheid.
, 4. Rechterlijke controle
De rechters toetsen de rechtmatigheid van het overheidshandelen. De rechters
moeten onafhankelijk en onpartijdig zijn. De rechters worden voor het leven
benoemd (onafhankelijk) De rechters doen uitspraken zonder invloed van de andere
machten (onpartijdig)
5. Democratie
De burgers kiezen wie het land regeert (volksheerschappij)
Kenmerken:
• Er is een volksvertegenwoordiging (parlement, provinciale staten en gemeenteraad)
• Er is actief en passief kiesrecht
• Er zijn vrije, eerlijke en geheime verkiezingen
• Vreedzame wisseling van de macht
• Controle op de overheid mogelijk (openbaarheid v.h. bestuur, NGO’s, vrije media)
• De rechten en de mening van de minderheid worden gerespecteerd
Waar vinden we de grondrechten?
In de Grondwet:
De eerste Grondwet in Nederland: Bataafse Republiek (1795-1806) Grondwetherziening in
1848 (Thorbecke): Het parlementaire stelsel werd ingevoerd, de koning verloor veel macht,
burgers kregen meer vrijheden.
In de internationale verdragen:
Zoals IVBPR (Internationaal verdrag inzake burgerrechte en politieke rechten, Verenigde
Naties 1966) EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens, Raad van Europa
1950) Hierin vinden we de grondrechten terug als mensenrechten.
Soorten grondrechten:
Klassieke grondrechten (overheid passief):
• Beschermen de burger tegen de overheid
• Burgers kunnen zich hierop beroepen bij de rechter
Sociale grondrechten (overheid actief):
• De overheid moet zorgen voor de burger
• Burgers kunnen zich niet hierop beroepen bij de rechter
Zelfbeschikkingsrecht (autonomie) in de zorg:
Het recht om te beslissen over:
• je lichaam
• je privacy
• je vrijheid van bewegen
Deze rechten vinden we in:
• de internationale verdragen, zoals IVBPR en EVRM, als mensenrechten (universeel)
• de Grondwet als grondrechten (alleen van toepassing voor de burgers van Nederland)
Dwang in de zorg:
• Betekenis: iemand wordt tegen zijn wil in genoodzaakt om iets te doen of te laten.
• In de zorg: er wordt tegen de wil van iemand een inbreuk gedaan op zijn
zelfbeschikkingsrecht.
• De rechtvaardiging voor dwang is vastgelegd in de wet.
, Rechtmatig en rechtvaardig:
• Rechtmatig: in overeenstemming met het recht (wet en regels) > objectief
• Rechtvaardig: eerlijk, billijk > subjectief???
Subsidiariteit – proportionaliteit – doelmatigheid:
Drie belangrijke beginselen die je in acht moet nemen bij het toepassen van dwang.
Maatstaven om te toetsten of je rechtvaardig handelt bij het toepassen van dwang.
1. Subsidiariteit: als er een andere oplossing mogelijk is, dan geen dwang toepassen
2. Proportionaliteit: als dwang noodzakelijk is, dan de minst ingrijpende toepassen
3. Doelmatigheid: de gekozen dwangmiddel is naar verwachting effectief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mombargfloor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 61231 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen