Handboek psychodiagnostiek
voor de hulpverlening aan
kinderen en adolescenten
Hoorcollege 1
Hoofdstuk 1: de plaats van
psychodiagnostiek binnen het
hulpverleningsproces
Begrippen
Cultuur Een systeem van kennis,
concepten, regels en praktijken die
worden geleerd en overgedragen
van de ene generatie op de andere
De relatie tussen hulpverlener en het kind en zijn/haar verzorgers is van
groot belang voor een goed hulpverleningsproces. Doorslaggevend voor
deze relatie is de mate waarin de hulpverlener weet aan te sluiten bij de
hulpvraag en hier een gezamenlijk proces van weet te maken
(therapeutische alliantie)
Diagnostiek: het betrouwbaar en valide in beeld
brengen van de werkelijkheid
1. Observatie: het verzamelen van gegevens
2. Inductie: het formuleren van hypothesen op basis van
waarnemingen
3. A. deductie: het afleiden van toetsbare voorspellingen uit die
hypothesen
B. operationalisatie: de deductie wordt voortgezet door bij iedere
voorspelling adequate onderzoeksmiddelen te kiezen om deze
voorspelling te toetsen
4. Toetsing
5. Evaluatie
Empirisch onderzoek in de hulpverlening: de regulatieve
cyclus
1. Probleemherkenning
2. Probleemdefiniëring
, 3. Kiezen van de interventie
4. Planning
5. Uitvoering interventie
6. Eindevaluatie
De therapeutische alliantie versterken
- Hulpverlener is vriendelijk, empathisch, heeft een ondersteunende
houding en een flexibele werkwijze
- De relatie is gepland, doelgericht en tijdelijk
- Hulpverlener moet een deskundig oordeel kunnen vellen, maar deze
ook (juist) kunnen uitstellen
- ‘Maximale nabijheid met behoud van distantie’
- Samenwerken bij het nemen van beslissingen
- Het stellen van doelen en deadlines voor die doelen
- Besteden van culturele waarden en normen binnen het gezin die de
opvoeding beïnvloeden
Juridische verantwoordelijkheid
Toestemming voor hulpverlening
- Kinderen onder de 12: toestemming van beide gezag dragende
ouders
- Kinderen tussen 12 en 15: als een kind zichzelf aanmeldt is
toestemming van ouders niet nodig als daar een gegronde reden
voor is
- Kinderen ouder dan 16: geen toestemming nodig mits de jongere
wilsbekwaam is
- Hulpverlener moet in sommige situaties op basis van ‘goed
hulpverlenerschap’ handelen en mag noodzakelijke hulpverlenen als
dit ingaat tegen de wensen van (een van) de ouders
- Toestemming van de ouders of het kind is niet vereist in acute
situaties
- Als één ouder niet reageert kan vervangende toestemming gevraagd
worden via de rechter
- Belang van het kind staat op één
,Hoofdstuk 2: theoretische aspecten van de
psychodiagnostiek
Begrippen
Symptoom Verwijst naar bepaald gedrag, een
beleving, een perceptie of een
cognitie
Gehechtheid Duurzame, affectieve relatie tussen
kind en zijn of haar opvoeders
De discipline van de psychiatrie
Het ‘zoeken’ naar syndromen. Het ordenen en groeperen van symptomen
om tot de aanwezigheid van een syndroom te kunnen besluiten is in de
psychiatrische discipline een belangrijk onderdeel bij de diagnostiek
geworden: de psychiatrische classificatie (DSM)
De discipline van de ontwikkelingspsychologie
- Hoe kan het ontwikkelingsverloop worden begrepen?
- Welke condities beïnvloeden ontwikkeling op positieve of negatieve
wijze?
Er zijn veel vragenlijsten en testen (zoals ASEBA) om een verstoorde
ontwikkeling te meten
De discipline van de orthopedagogiek
- Pedagogiek voor het ‘specifiek opvoeden’, het ‘bieden van
opvoedingshulp aan betrokkenen bij een (dreigende)
opvoedingsstagnatie’, met als doel ‘herstel van het gewone leven’
- Steeds meer aandacht voor de context
De psychodynamische theorie (Freud)
Structurele component
- Het ‘id’ (de primaire drijfveren van het individu)
- Het ‘superego’, dat bestaat ui de door socialisatie en opvoeding in
de loop van de tijd geïnternaliseerde regels (vergelijkbaar met het
geweten)
- Het ‘ego’, dat bemiddelt tussen id en superego, het gedrag
organiseert en er later in de ontwikkeling over reflecteert
Dynamische component
Nadruk ligt op de conflicten tussen bovengenoemde krachten
, De gehechtheidstheorie
Door ‘sensitieve responsiviteit’ zal een kind de wereld verder durven
exploreren en zich gemakkelijker ontwikkelen
De leertheorie
Gaat ervan uit dat probleemgedrag zowel ontlokt kan worden door
bepaalde eraan voorafgaande stimuli (antecedente variabelen) als
bekrachtigd kan worden door erop volgende stimuli (consequente
variabelen)
De systeemtheorie
De ecologische theorie (Bronfenbrenner)
1. Microsysteem: groepen waar het kind zelf deel van uitmaakt
2. Mesosysteem: de relaties die de microsystemen met elkaar hebben
3. Exosysteem: waar het kind niet direct aan deelneemt, maar wel
(indirect) door wordt beïnvloed
4. Macrosysteem: relaties tussen de exosystemen
5. Chronosysteem: de tijd waarin het kind opgroeid
Gezinstherapeutische theorieën
Het gezin is een zichzelf organiserend en steeds veranderend systeem,
met een hiërarchie, subsystemen en partiële systemen. Grenzen tussen
die subsystemen kunnen door omstandigheden vervormd raken
Integrerende modellen
Het psychosociale model
Individueel gedrag wordt bepaald door een veelheid aan factoren op
lichamelijk, psychisch en sociaal gebied. Lichamelijke, psychische en
sociale factoren interacteren met elkaar
Het balansmodel
Is ontwikkeld om aandacht te geven aan de balans tussen draaglast en
draagkracht
Visies op normaliteit
- Als de afwezigheid van stoornissen
- Als statistisch gegeven
- Als ideale of gewenste toestand
- Als succesvolle adaptatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper danielle2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.