Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
, Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
Voorwoord
Nadat ik intensief en vol enthousiasme aan deze scriptie heb gewerkt heb ik ook momenten van
verdriet, onraad en machteloosheid gekend. Maar ondanks sommige tegenslagen en veel bloed,
zweet en tranen ben ik ontzettend trots dat dan eindelijk het moment is aangebroken dat ik jullie
allemaal mag laten lezen waar ik al die tijd zo intensief mee bezig ben geweest.
Mijn dank gaat uit naar mijn stagebegeleidster, X, en mijn naaste teamleden van gespecialiseerd
kindercentrum de X. Verder wil ik mijn afstudeerdocent X bedanken voor zijn hulp, praktische tips en
zijn positieve houding. Mede door hun hulp en enthousiasme ben ik tot dit resultaat gekomen en dat
is iets waar ik best trots op mag zijn.
, Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
Inleiding
Kindercentrum de X is een gespecialiseerd kindercentrum voor kinderen van 0 tot 18 jaar met een
ontwikkelingsachterstand, verstandelijk beperking of meervoudige beperking.
De X is een onderdeel van X. X biedt zorg en dienstverlening aan cliënten met een verstandelijke
beperking in de regio noordoost X.
Ik heb, ter afronding van mijn studie bachelor pedagogiek, stage gelopen op een
schoolvoorbereidende groep, genaamd groep X. De kinderen die een bezoek brengen aan groep X
waren op dat moment 3 tot en met 5 jaar. De kinderen van groep X hebben ontwikkelingsproblemen.
De problemen zijn divers. Op de groep zitten kinderen met een aan autisme verwante stoornis,
kinderen met een verstandelijke beperking, kinderen met een ontwikkelingsachterstand, kinderen
met taal-spraak problemen, een kind met het syndroom van down en een kind met epilepsie. Van
sommige kinderen is nog geen officiële diagnose gesteld en is er enkel sprake van vermoedens.
Tijdens mijn studie is gebleken dat kinderen zich onder andere ontwikkelen door middel van spel.
Daarom proberen de begeleidsters van groep X, van kindercentrum de X, de spelontwikkeling van de
kinderen te stimuleren, zodat de kinderen zich beter kunnen ontwikkelen en indien mogelijk door
kunnen stromen naar een vorm van onderwijs.
Het is een probleem omdat de kinderen die een bezoek brengen aan groep X verschillende
ontwikkelingsniveaus hebben. Hierdoor is het lastig om met het activiteiten aanbod aan te sluiten bij
alle kinderen. Wanneer spel niet optimaal of niet op het juiste niveau en het juiste moment
aangeboden wordt zijn kinderen minder goed in staat om zich optimaal te ontwikkelen. Omdat spel
een voorwaarde is om tot ontwikkeling te komen is het dus belangrijk dat het spel- en
activiteitenaanbod zoveel mogelijk aansluit bij de belevingswereld en het ontwikkelingsniveau van
het kind.
Dit is volgens mij een moeilijke maar zeer belangrijke taak. Om deze taak zo goed mogelijk uit te
voeren is het belangrijk dat de begeleidsters van groep X voldoende kennis hebben over spel en
spelstimulering. Om dit te kunnen achterhalen heb ik de volgende onderzoeksvraag opgesteld:
Wat hebben de kinderen van groep X nodig aan spelstimulering om zich voldoende te ontwikkelen
om naar een vorm van onderwijs te gaan.
Hebben de begeleidsters van groep X voldoende kennis over spel, spelstimulering en het
ontwikkelingsniveau van deze kinderen.
Om een antwoord te kunnen geven op deze vraag zal ik met de begeleidsters van groep X interviews
houden om te achterhalen of zij voldoende kennis hebben over spel en spelstimulering. Tevens wil ik
scholen gaan benaderen waar in het schooljaar van 2023/2024
kinderen vanuit kindercentrum de X zijn geplaatst en scholen gaan benaderen waar kinderen vanuit
kindercentrum de X in het schooljaar van 2024/2025 geplaatst gaan worden. Hierdoor kan ik
achterhalen wat volgens deze leerkrachten kinderen met een ontwikkelingsachterstand nodig
hebben aan spelstimulering om door te kunnen stromen naar een vorm van onderwijs.
, Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
Door middel van dit onderzoek probeer ik een antwoord te geven op de volgende deelvragen:
Wat is de doelgroep?
Wat is spel en hoe verloopt de spelontwikkeling in het algemeen?
Welke voorwaarden zijn er nodig om tot spel te kunnen komen?
Hoe verloopt de spelontwikkeling bij kinderen met een stoornis?
Wat is spelstimulering, spelbegeleiding en speltherapie?
Hoe wordt er vorm gegeven aan spelstimulering en spelbegeleiding op de groep?
Over welke vaardigheden moet een kind volgens de respondenten beschikken om door te
kunnen stromen naar een vorm van onderwijs?
Wanneer ik een antwoord op deze vragen heb gevonden zal ik de theorie en de praktijk aan elkaar
koppelen en zullen er conclusies en aanbevelingen worden gedaan.
Door middel van dit onderzoek wil ik achterhalen of de kinderen die nu op groep X zitten, of in het
schooljaar van 2023/2024 op groep X hebben gezeten, zich door het activiteitenaanbod van groep X,
voldoende hebben ontwikkeld om naar een vorm van onderwijs te gaan. Tevens wil ik achterhalen of
de begeleidsters van groep X voldoende kennis hebben over spel en spelstimulering om deze
doorstoom te realiseren. Wat is er nodig, om ervoor te zorgen dat deze kinderen zich zo optimaal
mogelijk kunnen ontwikkelen?
, Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
Hoofdstuk 1: Organisatie
Gespecialiseerd kindercentrum de X valt onder stichting X. In dit hoofdstuk staat beschreven wat de
visie en uitgangspunten zijn van kindercentrum de X. Achtereenvolgens wordt er een omschrijving
gegeven van de doelgroep waar ik stage heb gelopen en leest u over het samenwerkingsverband dat
kindercentrum de X is aangegaan met basisschool de X, X.nl en kinderdagverblijf de X
1.1 Gespecialiseerd kindercentrum de X
Kindercentrum de X is een gespecialiseerd kindercentrum voor kinderen van 0 tot 18 jaar met een
ontwikkelingsachterstand, verstandelijk beperking of meervoudige beperking.
Kindercentrum de X is een onderdeel van X. X biedt zorg en dienstverlening aan cliënten met een
verstandelijke beperking in de regio noordoost X.
X heeft zich als opdracht gesteld mensen met een verstandelijke beperking de mogelijkheid te
bieden om gewoon als anderen hun eigen leven te leiden, met flexibele en professionele
ondersteuning in het dagelijkse functioneren, afgestemd op de individuele vraag, waardoor zij als
persoon en als lid van de samenleving tot hun recht kunnen komen. X kinderzorg is vooral gericht op
ontwikkeling en leren, waar mogelijk in zo gewoon mogelijke vormen zoals kinderopvang,
basisonderwijs of speciaal onderwijs. X kinderzorg geeft alle ondersteuning die daarvoor nodig is, op
alle mogelijke manieren.
De ondersteuning is aanvullend op de eigen mogelijkheden van het kind, het gezin en de
leefomgeving.
Wanneer blijkt dat de ontwikkeling van een kind anders of langzamer verloopt dan “normaal”, gaan
de ouder(s)/ verzorger(s) van het kind of andere betrokken personen zoals bijvoorbeeld het
consultatiebureau of de huisarts stappen ondernemen.
Op deze manier komt het kind in het hulpverleningscircuit terecht en wordt er door professionals
gekeken waar het kind het beste op zijn plek is en zo optimaal mogelijk begeleid kan worden.
Op het moment dat een kind de X binnenkomt zijn er dus al gegevens over het betreffende kind
bekend. Aan de hand van deze gegevens en de informatie die je van ouder(s)/ verzorger(s) of
hulpverlenende instanties hebt gekregen ga je als persoonlijk begeleidster van het kind een
ondersteuningsplan opstellen om het kind en zijn ouder(s)/ verzorger(s) zo optimaal mogelijk te
begeleiden.
Bij het opstellen van dit ondersteuningsplan zijn de (hulp)vragen, wensen en begeleidingsbehoeften
van het kind het uitgangspunt. De ondersteuningsvragen worden jaarlijks vastgelegd in een
planbespreking met ouders, begeleiders en andere disciplines. Onder andere disciplines vallen
gedragdeskundige, fysiotherapeuten, logopedist, muziektherapeut en speltherapeut.
, Scriptie pedagogiek fontys hogeschool spelstimulatie en ontwikkeling
1.2 Wat is de doelgroep?
De kinderen die een bezoek brengen aan kindercentrum de X zijn onderverdeelt in verschillende
groepen. Op welke groep een kind wordt geplaatst is afhankelijk van de problematiek, de leeftijd en
het ontwikkelingsniveau van het kind. De groep waar ik mijn onderzoek op richt is een
schoolvoorbereidende groep, genaamd groep X.
In deze groep wordt zorg geboden aan 11 kinderen in de leeftijd van 3 tot 5 jaar met een
verstandelijke beperking of een ontwikkelingsachterstand. Daarnaast kan er sprake zijn van een
stoornis in het autistisch spectrum, motorische beperkingen, bijkomende problematiek zoals
zintuiglijke beperkingen, epilepsie, gedragsproblemen en/of chronische somatische aandoeningen.
Vier kinderen die een bezoek brengen aan groep X zijn normaal begaafd. Waarvan twee kinderen
gediagnosticeerd zijn met PDD-nos. Een kind dat normaal begaafd is heeft een stoornis in het
autistisch spectrum en een kind heeft een achterstand in zijn taal- spraak ontwikkeling.
Er zijn zeven kinderen op de groep met een licht verstandelijke beperking. Waarvan vijf kinderen een
bijkomende problematiek hebben. Een kind is gediagnosticeerd met autisme. Bij twee van deze
kinderen is er een vermoeden van een stoornis in het autistisch spectrum. Een kind heeft het
syndroom van Down en een kind heeft epilepsie. In hoofdstuk 3 zullen een aantal van deze
problematiek besproken worden.
Groep X heeft als doelstelling om:
bij te dragen aan de versterking/vergroting van kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen
met betrekking tot sensorische integratie, communicatie, zelfredzaamheid en sociaal-
emotioneel gedrag.
aan te sluiten bij de mogelijkheden van het kind en het perspectief van zijn/haar toekomst.
kinderen door middel van schoolvoorbereidende activiteiten voor te bereiden op een
doorstroom naar een vorm van onderwijs.
.
