In deze document heb ik een samenvatting gemaakt van de meeste gevraagde punten over boeken in mondelingen op vwo (namelijk: het motto, een samenvatting van het boek, info auteur, mens- en wereldbeeld schrijver, Oude of nieuwe roman, thema's, motieven, tijdgeest en stromingen) . Ik weet dat 99% van...
hersenschimmen is Bernlefs indringende en ontroerende roman over dementie, over de
eenzaamheid en de angst die daarmee gepaard gaan, maar ook een verhaal over de liefde
die een onvermijdelijk tragisch einde tegemoet gaat.
Maarten Klein verliest langzaam maar zeker zijn greep op de werkelijkheid. Hij kan heden en
verleden niet meer onderscheiden, wil plotseling weer naar zijn werk terwijl hij al
gepensioneerd is en ziet zijn vrouw voor een vreemde aan. Momenten van helderheid
worden meer en meer verdrongen door ontreddering en verwarring. Net als ik lekker lig komt
Vera me wekken. Is het ochtend? Waarom al die haast? En sinds wanneer kleed ik mij zelf
niet meer aan?
2. Biografische gegevens
Schrijver, dichter en vertaler Hendrik Marsman schreef nooit onder zijn eigen naam maar
onder zijn pseudoniem Bernlef, soms J. Bernlef, Jan Bernlef, of Henk Bernlef, naar de
gelijknamige blinde Friese dichter uit de 8e eeuw. In zijn jonge jaren moest hij in dienst, en
kwam door ziekte enkele maanden terecht in het legerhospitaal. Hier debuteerde hij onder
zijn eigen naam met “Mijn zusje Olga.” Later verhuisde Bernlef naar Zweden waar hij vele
boeken vertaalde van en naar het Zweeds. In de periode van 1959 tot aan zijn dood vorig
jaar in 2012 produceerde hij vele werken, waaronder “Kokkels” waar hij in 1959 de Reina
Prinsen Geerligsprijs won. Maar het meest bekend werd hij in 1984 met zijn pronkstuk
“Hersenschimmen,” die vervolgens in 1987 zelfs werd verfilmd, en in 1989 de diepzee prijs
verkreeg. In 2008 schreef Bernlef het boekenweekgeschenk: “De Pianoman.”
Bernlef kan gerekend worden onder de realistische stroming. Hersenschimmen is een
roman omdat het een lang verhaal is waarin de handelingen van de hoofdpersoon in
verband met zijn karakter en zijn innerlijk worden beschreven. Ook groeit de hoofdpersoon
langzaam naar de beslissende fase. Samengevat is hersenschimmen een realistische
roman.
3. samenvatting boek:
Hersenschimmen vertelt het verhaal van iemand die langzaam maar zeker begint te
dementeren en de gevolgen die dit voor hem en zijn omgeving heeft.
Maarten en Vera Klein wonen al jaren gelukkig in Gloucester, Massachusetts (Verenigde
Staten). Langzaam maar zeker begint Maarten heden en verleden door elkaar te halen. Het
begin heel klein, op het moment dat hij niet meer weet welke dag het is en op een zondag
, wacht tot de schoolbus langs zal komen of als hij steeds vaker in gedachten verzonken is.
Langzaam maar zeker kan hij zich dingen niet meer herinneren en als hij zich iets herinnert,
gaat hij volledig in die herinnering op. Zo denkt hij op een dag dat hij weer op de
kleuterschool is en van de juf de potlodendoos mag halen. Hij loopt de gang door naar het
materiaalhok en klimt op een stoel om de doos te gaan zoeken. Dan staat Vera plots achter
hem en haalt hem uit de droom. Hij blijkt op de keukenstoel in hun washok te staan. Later
geeft hij hele rare antwoorden op vragen, omdat hij net ergens anders met z’n gedachten
was. Als Vera hem een keer vraagt wat hij zo lang in de keuken deed, antwoordt hij
bijvoorbeeld vangstquota. Uiteindelijk gaat dit nog een stapje verder en breekt hij in bij een
vakantiehuisje waar vroeger de vergaderingen van zijn bedrijf waren omdat hij denkt dat hij
te laat op zijn vergadering komt. Ook vergeet hij dat mensen en dieren dood zijn en vraagt
dus steeds naar hen als anderen langskomen. Een keer begint hij plotseling naar de
snoepreepjes die zijn oma altijd voor hem achter in de buffetkast verstopte te zoeken.
Vera wordt steeds ongeruster en als Maarten weg begint te lopen van huis laat ze
uiteindelijk een meisje, Phil Taylor, in huis wonen die op Maarten kan passen als zij weg is.
Maarten vergeet echter steeds wie ze is. Eerst ziet hij haar aan voor een vriendin van zijn
dochter, dan voor zijn vroegere piano juf en uiteindelijk voor zijn dochter. Ook van Vera
vergeet hij soms wie ze is.
In het boek wordt ook de moeilijker wordende relatie tussen Vera en Maarten weergegeven.
Een eerste beschrijving die Maarten van haar geeft (Niet in paniek raken. Zij weet het
tenslotte nog allemaal.Dit is dus mijn moeder) is nog heel scherp, bij kennis. Meer op het
einde heeft hij het echter over een oude vrouw, die er een beetje verfomfaaid uitziet met
haar vochtig neerhangende slappe bruine krullen en haar gerimpelde hals (p. 134). Later
herkent hij haar niet meer op foto’s en uiteindelijk weet hij helemaal niet meer wie ze is.
In het laatste deel van het boek weet Maarten zelf niet meer wie hij is. Eerst heeft hij het nog
over “mijn spullen”, “ik kan ..” etc. Maar naarmate hij verder aftakelt begint hij in derde
persoon over zichzelf te praten, om het uiteindelijk alleen nog maar over ‘het’ te hebben.
Tegelijk met deze verandering in benoeming van zichzelf, trekt hij zich steeds meer in zijn
hoofd terug. Hij communiceert bijna niet meer met de buitenwereld, maar denkt in
onsamenhangende zinnen en fragmenten aan wat er om hem heen gebeurt. Een van de
redenen hiervoor is dat hij ook steeds meer moeite met het Engels begint te hebben, en
soms even de taal niet meer lijkt te verstaan. Op het laatst zijn Maartens gedachten zo
onsamenhangend en fragmentarisch dat er bijna niet meer duidelijk is wat er nou met hem
gebeurt. Wel weet hij op zijn sterfbed weer even wat er om hem heen gebeurt en zoekt en
vindt hij Vera’s hand, al weet hij haar naam niet meer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper luna7. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,46. Je zit daarna nergens aan vast.
