Hoofdstuk 9: Groepsprocessen: invloed in sociale groepen
9.1 Wat is een groep?
Een groep bestaat uit twee of meer personen die met elkaar interacteren en
onderling afhankelijk van elkaar zijn in die zin dat hun behoeften en doelstellingen
elkaar beïnvloeden. Interdependentie: wederzijdse afhankelijkheid tussen twee of
meer personen.
Als groepen te groot worden, kan er geen sprake meer zijn van interactie tussen alle
leden en spreken psychologen niet meer van een groep.
9.1.1 Waarom sluiten mensen zich aan bij groepen?
Het bundelen van onze krachten met die van anderen stelt ons in staat om doelen te
bereiken die we in ons eentje moeilijker zouden kunnen verwezenlijken. Need to
belong: fundamentele behoefte van mensen om te worden geaccepteerd in relaties
met anderen en om deel uit te maken van sociale groepen.
Mensen houden in de gaten hoe het met hun status in een groep is gesteld en zijn
alert op elk signaal dat op een mogelijke afwijzing duidt. Mensen hebben niet alleen
een grote behoefte om bij sociale groepen te (blijven) horen (inclusie), ze hebben
ook behoefte om zich daarmee te onderscheiden van degenen die niet tot dezelfde
groepen behoren (differentitie). Theorie van optimaal onderscheidend vermogen:
een sociaal-psychologische theorie die stelt dat individuen twee fundamentele en
concurrerende menselijke behoeften hebben - de behoefte aan inclusie en de
behoefte aan differentiatie - waaraan ze kunnen voldoen door zich aan te sluiten bij
redelijk inclusieve, optimaal verschillende groepen. Als je naar een universiteit gaat,
heb je misschien het gevoel dat je erbij hoort, maar het lidmaatschap van zo'n groot
collectief geeft je waarschijnlijk niet het gevoel dat je je van anderen onderscheidt.
Relatief kleine groepen kunnen beide functies vervullen.
Een andere belangrijke functie van groepen is dat ze ons helpen te bepalen wie we
zijn. Alle groepen hebben bepaalde aannames over de sociale omgeving en
voorzien ons dus van een bril waardoor we naar de buitenwereld en onze positie
daarin kunnen kijken. Groepen vormen een belangrijk deel van onze identiteit.
9.1.2 Sociale normen en groepsnormen
Groepen helpen bij het bepalen van sociale normen, de impliciete of expliciete regels
die aanvaardbaar gedrag definiëren. Sociale normen: de impliciete of expliciete
regels die een groep hanteert voor acceptabel gedrag en acceptabele waarden en
opvattingen van zijn leden. Groepsnormen: de sociale normen die gelden binnen
een bepaalde groep. Ook op het niveau van samenlevingen gelden sociale normen.
We offeren een deel van onze identiteit op voor een stuk groepsidentiteit. Wanneer
we gedragsregels te vaak overschrijden, gaan andere groepsleden ons mijden,
, aanspreken, corrigeren en, in het uiterste geval, onder druk zetten om de groep te
verlaten.
Functionele rollen in een groep
De meeste groepen hebben een aantal duidelijk omschreven functionele rollen:
gemeenschappelijke verwachtingen in een groep over hoe bepaalde groepsleden
zich behoren te gedragen. Groepsnormen specificeren hoe alle groepsleden zich
dienen te gedragen, maar functionele rollen specificeren hoe individuele
groepsleden zich moeten gedragen. Een baas en een medewerker van een bedrijf
hebben bijvoorbeeld verschillende functionele rollen. Functionele rollen zijn erg
nuttig: mensen weten erdoor wat ze van elkaar kunnen verwachten. Als leden van
een groep een reeks duidelijk gedefinieerde functionele rollen vervullen, zijn ze
meestal tevreden en presteren ze goed.
Er zitten ook potentiële nadelen aan functionele rollen. Mensen kunnen bijvoorbeeld
zozeer in een rol opgaan dat hun persoonlijke identiteit en hun persoonlijkheid
verloren gaat. Een voorbeeld van een onderzoek waar dit uit is gebleken is het
Stanford prison experiment. Er waren studenten die zich zo inleefden in hun rol, dat
ze als gevangene stresssymptomen begonnen te vertonen, of dat ze zich als
bewaker machtswellustig begonnen te gedragen.
9.1.3 Groepscohesie
Een ander belangrijk aspect van hoe groepen functioneren betreft de hechtheid van
een groep, oftewel groepscohesie: hechtheid van een groep ten gevolge van
eigenschappen van de groep die de leden ervan met elkaar verbinden en die
onderlinge sympathie bevorderen. Als een groep zich om sociale redenen heeft
gevormd, zoals een paar mensen die in het weekend graag samen naar de film
gaan, dan geldt: hoe hechter de groep, hoe beter. Het ligt voor de hand dat hoe
hechter een groep is, hoe groter de kans is dat de leden ervan in de groep blijven,
dat ze zullen deelnemen aan groepsactiviteiten en dat ze nieuwe, gelijkgestemde
leden proberen te werven.
Als de groep echter in het leven is geroepen om samen te werken en problemen op
te lossen, zoals het geval is bij een projectgroep of een voetbalelftal, ligt het verhaal
minder eenvoudig. Een groep die goed presteert op een bepaalde taak wordt
hechter, maar zorgt cohesie er ook voor dat een groep goed presteert? Dat is
inderdaad het geval als het voor de prestatie nodig is dat de groepsleden nauw met
elkaar samenwerken, zoals bij een voetbalteam. Soms kan cohesie optimaal
functioneren juist in de weg staan: als groepsleden het onderhouden van goede
onderlinge relaties belangrijker achten dan het vinden van goede oplossingen voor
een probleem.
Groepsdiversiteit
De cohesie van een groep hangt samen met de diversiteit of homogeniteit van de
groepsleden. In veel gevallen lijken leden van een groep op elkaar voor wat betreft
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kiki95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.