Gezondheidscommunicatie
Hoorcollege 1
- Doel = Ontwerpen en evalueren (pilot) van een communicatie-interventie voor een specifieke
doelgroep met betrekking tot het thema ‘stoppen met roken’.
Definitie gezondheid
Dynamische definitie = de vaardigheid om zich aan te passen en zichzelf te redden bij sociale,
fysieke en emotionele uitdagingen. (Health as the ability to adapt and to self manage).
Gezondheid heeft ook een multidimensionale definitie. Wie bepaalt of men gezond is.
Hierbij zijn 3 dimensies: objectief, subjectief en sociaal.
- Objectief: organisch niveau, bepaald door deskundigen, artsen, wetenschappers (disease)
- Subjectief: perceptie van gezondheid op individueel niveau. Ervaren gezondheid (illness)
- Sociaal: in welke mate wordt een ziekte erkend in de maatschappij. BV: burn-out. (sickness)
Hoe worden mensen gezonder. Men streeft naar gezondheid.
- Regelgeving; niet meer mogen roken in restaurants, ziekenhuizen en cafés, etc.
- Voorzieningen; iets wat beschikbaar is. BV: condoomautomaat.
- Communicatie; campagnes en interventies. Mensen aansporen tot gezond gedrag.
Een combinatie van deze drie dingen is de beste manier tot aansporing tot gezond gedrag.
Gezondheidscommunicatie
- Gezondheidscommunicatie is een paraplubegrip voor verschillende communicatieve praktijken in
de gezondheidszorg. (BV: massacampagnes en individuele communicatie).
- Gezondheid is steeds meer een ‘hot topic’
- Populaire sub-discipline van communicatiewetenschappen
Twee toonaangevende verenigingen: National Communication Association (Amerikaanse
communicatievereniging) en de International Communication Association. Jaarlijks grote
congressen. Deze bestaan uit verschillende divisies. En de laatste jaren is
gezondheidscommunicatie een van de grootste subdivisies geworden.
- Inzichten uit de psychologie, sociologie, taalkunde, filosofie, besluitvorming,
gezondheidswetenschappen.
De motieven van gezondheidscommunicatie zijn onder andere:
- Informeren over kennis laten beschikken om zelf tot de juiste keuzes te komen (neutraal)
- Overtuigen overtuigen tot een bepaalde handeling (persuasie)
- Manipuleren mensen dwingen tot bepaald gedragen
- Vermaken BV: tv-shows (Greys Anatomy, afval programma’s)
Vaak is het een combinatie van deze motieven.
Niveaus van gezondheidscommunicatie, onder andere:
- Individueel niveau BV: besluitvorming behandelingen
- Maatschappelijk BV: mensen betrekken bij debat over vaccineren/borstkankerscreening
(+infomeren)
Gezondheidscommunicatie |1
,- Politiek BV: referendum over orgaandonatie
- Commercieel BV: tv-programma over afvallen, kranten (informeren en vermaak)
Gezondheidscampagnes: alle (communicatieve) activiteiten die kunnen worden ondernomen om te
stimuleren dat mensen zich op vrijwillige basis gezonder willen en kunnen gedragen (Green & Kreuter, 1999).
Het belang van een planmatige en systematische aanpak.
- Planmatig: dingen van tevoren plannen, uitwerken en bepalen
- Systematisch: een vast stappenplan volgen
Precede-proceed model (Lawrence Green)
Precede-proceed model:
theoretisch model dat de
planmatige en systematische
ontwikkeling en evaluatie van
gezondheidscampagnes mogelijk
maakt.
Het ontwikkelen van een
gezondheidsinterventie/
gezondheidsprogramma in een
logische volgorde volgens een
vast stappenplan.
Uitgangspunten van het model:
1. Gezondheid heeft vele determinanten
BV: leefstijl, roken, sporten, voeding, biologische factoren en omgevingsfactoren.
2. Noodzaak multi-dimensionele aanpak (BV: gedrag en sociale omgeving)
Niet voldoende om alleen bijvoorbeeld de leefomgeving aan te pakken. Het is nodig om
meerdere dimensies aan te pakken om iets te kunnen veranderen bij mensen.
Het precede-proceed model bestaat uit 8 fases.
Fase 1 tot en met 4 de analytische fase.
In fase 5 wordt de gezondheidsinterventie uitgevoerd.
Fase 6 tot en met 8 hier vindt de evaluatie plaats.
Het beging en het eind van het model is bij de kwaliteit van leven.
De analytische fase van het gezondheidsprobleem start met het kijken wat het probleem voor effect
heeft op de kwaliteit van leven van een specifieke doelgroep.
Dan wordt er gekeken naar welke factoren dit probleem veroorzaken
(houding/kennis/vaardigheid/attitude).
Dan wordt er gekeken naar welke interventie men het beste kan gaan ontwikkelen.
In fase 5 tot en met 8 wordt dus de interventie geïmplementeerd en wordt het proces, de interventie
zelf en de impact en uitkomst ervan geëvalueerd.
Gezondheidscommunicatie |2
, Het model begint breed met de kwaliteit van leven, wordt dan specifieker naar een precieze
interventie en doelgroep en dan wordt het weer breed met de evaluatie en wordt er gekeken naar
kwaliteit van leven (of dit verbeterd is).
Fase 1 Social assessment (sociale anamnese)
Start met de vraag: Wat is de impact op de kwaliteit van leven?
- Gaat uit van een vastomlijnde doelgroep/risicogroep
- Uitgangspunt: ervaren gezondheidsprobleem vermindert kwaliteit van leven.
Fysiek, sociaal en emotioneel welbevinden, geluk en activiteit zijn hierbij betrokken.
Alleen als de doelgroep zelf ook het gezondheidsprobleem ervaart bestaat het probleem. Als de
doelgroep het probleem niet ervaart zijn deze mensen volgens de WHO gezond.
Voorbeeld jongeren en gehoorschade:
Jongeren is een risicogroep bij gehoorbeschadiging door feestjes.
Een verminderd gehoor kan de kwaliteit van leven verminderen.
Gehoorschade kan het gevolg zijn van blootstelling aan te hard geluid. Dit kan voorkomen worden.
Fase 2 Epidemiological assessment (epidemiologische anamnese)
2.1 Analyse van (volks)gezondheid
Een overzicht van de gezondheid van de maatschappij. Een algemene beschrijving van de situatie in
de maatschappij.
Voorbeeld jongeren en gehoorschade:
54,4% van de jongeren risico op gehoorschade
Gehoorschade tijdelijk, maar ook permanent
Momenteel 450.000 jongeren gehoorverlies van 10 dB en jaarlijks 25.000 jongeren getroffen
18,3% jongeren in Nederland tinnitus
2.2 Analyse van genetische, gedrags- en omgevingsfactoren
Analyse van de risicofactoren (hoe zijn deze van invloed): gedrag en omgeving
(sociaal/fysiek/economisch)
Voorbeeld jongeren en gehoorschade:
Gedragsfactoren: Afstand houden van de boxen en oordoppen dragen helpt. 89% van de
Nederlandse jongeren doet dit niet.
Omgevingsfactoren: Festivals/grootschalig concert kan een geluidsniveau hebben van 100 tot 140
decibel. Grens voor gehoorschade: 80 db.
Het doel van de campagne moet aan SMART voldoen.
SMART:
S Specific (specifiek) (duidelijk zeggen wat je wilt gaan doen)
M Measurable (meetbaar) (anders kun je tijdens de evaluatie de effecten niet meten)
A Achievable (haalbaar) (binnen de middelen die je beschikbaar hebt)
R Relevant (logische stap in wetenschap, gezondheid verder brengen in maatschappij)
T Time-bound (tijdsgebonden) (deadlines stellen en deze evalueren)
Gezondheidscommunicatie |3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mvijf. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.