Samenvatting van het gehele boek Outreachend werken: Basisboek voor werkers in de eerste lijn. De samenvatting omvat hf 1 t/m hf 9.
Gebaseerd op de module Casemanagement in hulpverleningstrajecten van de opleiding SPH van LOI Hogeschool.
Samenvatting
Outreachend werken: basisboek voor werkers in de eerste lijn
Auteurs: Lia van Doorn, Jurriaan Omlo, Yvonne van Etten en Mirjam Gademan
Derde druk
Hf 1: Inleiding op outreachend werken
Outreachend werken = een proactieve manier van contactlegging met mensen die wellicht hulp
nodig hebben, maar daar zelf niet om vragen en die geen (adequate) hulp ontvangen.
→ Past binnen ambulantisering en vermaatschappelijking van de zorg.
Nuanceverschillen tussen de diverse termen. Gemeenschappelijke factor: er is géén sprake van
een (hulp)vraag vanuit de cliënt zelf.
1. 'Achter de voordeur' wordt vooral gebruikt in de wereld van woningcorporaties en
jeugdhulpverlening. Het verwijst naar het afleggen van huisbezoeken waarbij uiteenlopende vorm
van hulp- en dienstverlening aangeboden worden.
2. 'Outreachend werken' heeft tevens betrekking op hulp- en dienstverlening aan mensen
die zich op andere plekken bevinden, zoals op straat.
3. 'Bemoeizorg' wordt hoofdzakelijk gebruikt in het domein van de
psychiatrie/verslavingsproblematiek en gaat vaak over de benadering en begeleiding van
zorgmijders.
Doelgroepen:
- Lage SES.
- Mensen die zichzelf en hun omgeving verwaarlozen.
- Ouderen (met beginnende dementie).
- Verstandelijk beperkten
- Mensen met niet-aangeboren hersenletsel.
- Meervoudige complexe problematiek, bijv. multiprobleemgezinnen.
Gebrek aan structuur m.b.t. opvoeding en huishouding.
Intergenerationele problematiek.
Vaak al generaties lang in de problemen.
Gemeenschappelijke kenmerken:
- Traumatische ervaringen, grote teleurstellingen of verlieservaringen.
- Wantrouwen of te sterk vertrouwen in anderen (waardoor risico op misbruik en uitbuiting)
- Moeite met onderhouden van het sociale netwerk.
- Zorgmijders (mensen die zorg uit de weg gaan) en zorgmissers (mensen die niet de juiste
hulp ontvangen).
- Agressief reageren op anderen, ook hulpverleners.
Vinden en bereiken van de doelgroep:
1. Huisbezoeken op basis van signalen van informele en formele partijen waarbij de
outreachend werker ongevraagd mensen bezoekt.
2. Huisbezoeken aan alle bewoners in een wijk waarbij de professional alert is op
signalen. Outreachend werkers bezoeken mensen ongevraagd, onaangekondigd, op
afspraak of zelfs op verzoek van de cliënt zelf.
3. Aanwezig zijn op vindplaatsen waar de potentiële doelgroep woont, verblijft of
aanwezig is, bijv. daklozenopvang, hangplekken en afwerkplaatsen.
Hf 2: Historisch overzicht van outreachend werken
► Middeleeuwen (500-1500): armenzorg vanuit sociaalchristelijke motivatie en naastenliefde.
Financiering d.m.v. giften, schenkingen en legaten.
Armen werden op grond van 3 criteria ingedeeld:
1. Ongeschiktheid: onvermogen om in het eigen levensonderhoud te voorzien.
1
, 2. Nabijheid in verwantschap of verblijfplaats: de wederzijdse plicht tussen ouders en
kinderen en andere bloedverwanten om elkaar te helpen. Tevens hulp aan armen die in de
contreien wonen.
3. Mate van meegaandheid van de armen: als de armen ‘fatsoenlijk’ waren en rustig thuis
afwachtten, dan konden ze aanspraak maken op hulp.
► Einde Middeleeuwen: gasthuizen
Armen werden steeds meer als een sociaal probleem gezien en soms zelfs als een gevaar.
Armenzorg werd steeds meer gemotiveerd vanuit zorgen over de arbeidsmarkt, ordehandhaving
en opvoeding.
► Halverwege 18e eeuw: nieuwe verenigingen en instellingen voor armenzorg.
Opvatting: een samenleving die zich niet bekommerd om het lot van minder bedeelden is geen
beschaafde samenleving.
Er was sprake van een wereldbeeld met standenmaatschappij met scherpe scheidslijnen tussen
rangen en standen.
► Rond 1900: opkomst sociale wetgeving → basis voor de latere verzorgingsstaat.
► Jaren ’50 en ’60: het verstrekken van sociale en financiële zekerheid en hulp en zorg werd
vooral als overheidstaak gezien.
- Professionals i.p.v. vrijwilligers.
- Afname particuliere initiatieven.
► Van ± 1914 tot 1970: woonscholen
Onmaatschappelijke gezinnen werden in aparte buurtjes ondergebracht (woonschool). De oorzaak
van dit gedrag werd gezocht in individuele tekortkomingen van de persoon of het gezin.
De standaardoplossing daarvoor was heropvoeding. Er kwam vaak een netwerk van
bemoeienissen met paternalistische en moralistische inslag.
► Rond 1960: onvrijwillige hulpverlening in kwaad daglicht.
Onder invloed van 4 bewegingen:
1. Democratiseringsgolf.
2. Emancipatiebeweging.
3. Humanistische psychologie.
4. Kritiek op het aanpassingsdenken.
► Jaren ’80: marktwerking en verzakelijking.
Dit betrof zowel de werkwijze van het hulpverleningsproces als de organisatie. Er werd
gestandaardiseerd, geformaliseerd en vastgelegd in begeleidings- en behandelplannen. De
toewijzing verliep in complexere procedures. Onvrijwilligheid kon op weerstand rekenen. De eigen
verantwoordelijkheid kwam in opmars.
► jaren ’90: sociale vernieuwing na bezuiniging en afbraak.
Tegengeluiden uit het veld.
- Pleidooi voor discretionaire ruimte: ruimte om te handelen in het directe contact met
cliënten en groepen zonder beperkt te worden door protocollen of regels.
- Bemoeizorg: hulp aan mensen die daar zelf niet om vragen, maar van wie je als professional
weet dat zij hulp nodig hebben.
► Vanaf 1997: bemoeizorg als speerpunt.
Uitganspunt: niemand wordt aan zijn lot overgelaten.
► Nu: participatiesamenleving
Nieuw evenwicht tussen overheid, professionals en particulier initiatief.
Veranderde opvattingen:
Niet meer de overheid verantwoordelijk voor zorg en welzijn.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper corneliamvandorp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
