Samenvatting
Samenvatting ongelijkheid en uitsluiting
- Instelling
- Hogeschool Rotterdam (HR)
Alles wat je moet weten voor de toets!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: bougarchouhomar • 1 jaar geleden
Door: fairouz_119 • 2 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4: Empowerment: emancipatie en de vraagnaar de macht
Emancipatie: het bevorderen van eigen regie en eigen kracht in dat we de bestaande orde en
identiteiten problematiseren.
4.1 Een maatschappijkritisch perspectief
Politiserend
In de jaren 70 stonden de vrouwen, arbeiders, democratisering en humanisering centraal in het
sociaal werk. Sociaal werk heette vroeger ‘welzijnswerk’. Dit werd gedragen door het idee dat
individuele problemen hun oorzaak hebben in de manier waarop de maatschappij is georganiseerd
en alleen kunnen worden opgelost door de samenleving te veranderen → politiserend werken.
Eigen regie beperkt zich tot een ruimte waarbinnen we beslissingen kunnen nemen.
De ommekeer
Megalomane doelen: democratische samenleving, sociale rechtvaardigheid, vrijheid en ontplooiing.
De maatschappijkritiek
Empowerment
Empowerment wordt als een individueel vermogen gezien (bias). Empowerment is een collectief
proces dat zich richt op versterken van individuen of groepen en op het veranderen van structurele,
maatschappelijke oorzaken die als sociale ongelijkheid, onrechtvaardigheid en ongelijke
machtsrelaties in stand houden. Ethisch politiek dimensie; bestrijdt machtsongelijkheid waardoor
mensen een bepaalde maatschappelijke positie en daarbij horende identiteit toegewezen krijgen. Bv
vrouwen die vroeger alleen voor de kinderen zorgde is verandering in gekomen. Empowerment heeft
dus een emanciperende doel.
Een sociaal werker erkent en bevordert de eigen kracht, verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en
sociale participatie van de burger/cliënt:
Eigen kracht: weerbaarheid, zelfredzaamheid en sociale participatie van de burger/cliënt
Eigen verantwoordelijkheid: burger/cliënt zijn zelf in staat om eigen mening te vormen en
een eigen wil bepalen.
Erkennen en bevorderen van eigen kracht, verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en
sociale participatie: gebeurt in wisselwerking – en zo veel als mogelijk samen – met de
sociale omgeving of het sociale netwerk van de burger/cliënt zo veel mogelijk zelf de
beslissing neemt die hem aangaan.
Erkennen van eigen verantwoordelijkheid: wijst op verantwoordelijkheid van de sociaal
werker om in samenspraak met burgers/cliënt te beoordelen of, en in welke mate, zij en/of
hun sociale netwerk over voldoende draagkracht en mogelijkheden beschikken om eigen
verantwoordelijkheid te dragen en zelfredzaam te worden.
Het bevorderen van de eigen verantwoordelijkheid: betreft de individuele persoon als cliënt
en als burger in de samenleving
Eigen regie als emancipatie en empowerment
Wie in armoede leeft heeft geen zeggenschap over het eigen leven. Als je rijk bent wel.
Maatschappijkritische filosofen strijden voor emancipatie en een democratisch en humanisering
samenleving.
,4.2 Emancipatie en het opheffen van vervreemding. Marxisme
4.2.1 Economische tegenstellingen en vervreemding
Arbeiders en kapitalisten (zijn ondernemers) zijn vervreemd, omdat arbeiders geen zeggenschap had
en kapitalisten alleen maar met geld bezig zijn.
We kunnen niet alles alleen en daarom verdelen we taken. Zo ontstaan machtsverhoudingen: er zijn
mensen die zeggen wat er moet gebeuren en mensen die uitvoeren.
Heersende ideeën zijn de ideeën van de heersende klasse
Marx conclusie: in elke tijdperk heerst een mensbeeld dat als algemeen wordt gezien, maar bij nader
inzien een bepaald mensbeeld is. En dat heersende mensbeeld is het beeld van de heersende klasse.
De heersende klasse bepaalt de middelen van de geestelijke productie: onderwijs, cultuur, religie.
Viervoudige vervreemding
Vervreemding in de arbeid betekent dat we niets over onze arbeid en onze ontwikkeling te zeggen
hebben. We herkennen onszelf er niet meer in. De vervreemding van de arbeid leidt tot een
vervreemding van onszelf en van onze medemens. M.a.w. we zien onszelf en onze medemens enkel
al een arbeidskracht die te koop is.
Vervreemding in het sociaal werk
We hebben geen zeggenschap over het protocol maar de protocol heeft zeggenschap over ons. Bv
verzorgers in een verzorgingstehuis hebben een bepaalde tijd om een cliënt te helpen. Is de tijd
verstreken en zijn ze nog bij de cliënt, vindt er een overleg plaats waarom ze langer was gebleven.
4.2.2 Emancipatie als zelfontplooiing. Een humanistische ethiek
De breuk met de natuur
Dieren moeten zich aanpassen aan de natuur, anders overleven ze niet. De mens doet/hoeft dat niet.
Door de breuk met de natuur wordt de mens zich van zichzelf bewust en is hij in staat zijn natuurlijke
omgeving te bewerken en aan zijn behoeften aan te passen. De mens wordt in 2 gescheurd. De breuk
geeft ons de vrijheid ons bestaan vorm te geven.
Behoefte aan oriëntering en aan verbondenheid
Om ons bestaan te orienteren, zoeken we steun van anderen. Daarom hebben we een fundamentele
behoefte aan een gevoelsmatige verbondenheid met anderen, met de natuur en met onze omgeving.
Verschijnselen als sadomasochisme en peer group pressure, laten goede kanten zien door pesten en
het dreigen met sancties, door de hechte band van een groep kan op individuen en op andere
groepen grote druk worden uitgeoefend zich aan de heersende mores aan te passen.
Aanpassen
Ons aanpassen betekent ons conformeren aan of ons identificeren met de heersende opvatting van
een groep. Kan een vriendengroep, collega’s, een land of cultuur zijn.
Het sociaal karakter
Net als ieder individu, heeft de samenleving ook een karakter. Dit is een algemene
persoonlijkheidsstructuur die door de meerderheid gedeeld wordt en die maakt dat de leden van de
samenleving zich gedragen zoals van hen wordt verlangd. Opvoeding en onderwijs spelen een
belangrijke rol in het sociaal karakter bv wie te laat komt krijgt straf of kijk me aan als ik praat.
Flexibel en dynamisch
De cultuur van het nieuwe kapitalisme vraagt van ons flexibel en dynamisch te zijn, zodat we steeds
met onze tijd mee kunnen gaan. Bv niet voor altijd bij 1 organisatie werken anders ben je niet in staat
om met de veranderingen mee te gaan.
,Kwantificering en abstrahering
kwantificering: alles omzetten in cijfers en denken in miljoenen.
Abstrahering: in abstracte termen praten, waardoor concrete mensen om wie het gaat uit zicht
blijven. Door in abstracte termen te praten worden vluchtelingen niet meer gezien als mensen in
nood.
Een humanistische ethiek
Humanistisch kritiek stelt dat het enig criterium voor ethisch waardering in het menselijk welzijn is te
vinden. Het welzijn van een mens ligt in de ontplooiing van de mogelijkheden die met zijn natuur
overeenkomen. Humanistische ethiek geeft een positieve wending aan de fundamentele behoefte
aan oriëntering en verbondenheid.
Een addertje onder het gras
Ondanks het feit dat we weten wat goed voor ons is, moeten wij wel bewust worden gemaakt van
onze werkelijke verdrongen verlangens. Om ‘mijn ware ik’ te ontdekken moet ik ‘mijn valse is’
afleggen. Zo kunnen we regie over ons eigen leven nemen.
4.3 Het bevorderen van menselijke waardigheid. Hannah Arendt
Hannah Arendt stelt dat het eenzijdig rationalisme aan de kaak dat onze samenleving domineert.
Met onmenselijkheid wordt bedoelt dat de unieke persoonlijkheid van arbeiders worden ontkend.
Eichman in Jeruzalem
Het totalitarisme is volgens Arendt een nieuwe type van overheersing, waarbij het individu totaal
wordt overheerst en passief wordt gemaakt.
Pluraliteit: de erkenning dat we op de wereld niet alleen zijn, maar er zijn ook anderen, die hun
anders-zijn moeten kunnen laten zien en dat we vanuit ‘t perspectief van een ander kunnen denken.
Zonder na te denken
Nadenken betekent voor Arendt, van gedachten wisselen. D.w.z. vanuit het perspectief van anderen
denken. Eichmann kon dit niet omdat zijn enige taal die van de ambtenaar was.
Banaliteit van het kwaad
Banaliteit van het kwaad: we doen anderen kwaad zonder het te herkennen als kwaad. Dus het
onvermogen om anders te denken. Eichmann werkte hard, maar handelde niet.
Arbeiden
Door te arbeiden, produceren we het noodzakelijke om onszelf in leven te houden. We zaaien,
oogsten en voeden onszelf.
Werken
Het werken wordt gekenmerkt door doel-middelrelatie. Het doel bepaalt welke middelen nodig zijn
en organiseert de manier waarop deze middelen worden ingezet. Het werken creëert een
kunstmatige omgeving die wordt bepaalt door doel-middelrelatie, instrumentaliteit en de vraag of
iets nut heeft.
Wat telt zijn resultaten
Sociaal werkers, psychologen en psychiaters managen en werken. Hulp,- zorg,- en beleidsplannen
waarin wordt vastgelegd welke doelen de cliënt heeft en hoe die doelen moeten worden bereikt zijn
voorbeelden van werken. Sociaal werkers, psychologen en psychiaters worden in toenemende mat
afgerekend op hun resultaten. Bv in jeugdzorg resultaatgericht werken als nieuwe werkwijze wordt
ingevoerd.
, Eigenheid van patiënten is onbelangrijk
Er worden verplichte protocollen ontwikkeld met ‘t doel om snellere en betere resultaten te boeken.
Behandeltechnieken en methodieken mogen pas toegepast worden wanneer er bewezen is dat zij
resultaat hebben. Daarbij is het niet belangrijk wat de social worker en de cliënt hiervan vinden.
Handelen
Het handelen, de 3e soort menselijk activiteit, wordt gekenmerkt door pluraliteit, uniciteit en
onvoorspelbaarheid. In het handelen drukken we uit waarin wij ons onderscheiden van anderen,
onthullen we wie we zijn en worden we unieke wezens. Handelen en spreken betekent: tussen
mensen, tussen mijn gelijke leven.
Pluraliteit: is een netwerk, ‘een web van menselijke relaties’ waar wij deel van uitmaken, maar dat
we niet kunnen beheersen en kunnen regisseren.
Uniciteit: onze uniekheid bestaat alleen in relatie tot anderen.
Specifieke oordeelsvermogen: het reflexieve oordeel. We moeten in staat zijn om ons iet voor te
stellen wat we niet kennen en wat anderen mogelijk zouden kunnen denken.
Het respecteren van de unieke persoon
cliënten worden niet bruut of onbeschoft behandeld maar de unieke persoonlijkheid doet er niet toe.
4.4 De vraag naar de macht. Michel Foucault
Macht kan ook op een subtiele manier uitgeoefend worden. Door bv methodieken en
gesprekstechnieken toe te passen.
4.4.1 Sociaal werk als discursieve praktijk
We worden een ‘geval’
Vroeger werd vaak ‘cases’ gebracht die wij nu als een ‘geval’ of ‘casus’ uitspreken. Vroeger werd een
ziekte bv geclassificeerd: eenmaal geclassificeerd stond de behandeling vast. Nu wordt de
behandeling geïndividualiseerd en aangepast aan de ziekte en de patiënt zelf.
Weten en ons zelfbeeld
Het individu ervaart zichzelf in en identificeert met het heersende weten. Volgens Foucault leren we
over onszelf denken volgens regels en conventies die het weten structureren.
Epistèmè: archeologische grondstructuur die samenhang verleent aan het weten in bepaalde periode
en vormen die kennis daarop zijn gefungeerd en door de wetenschappen in die periode worden
geproduceerd. Het weten (savoir) omvat alle uitingen die door mensen als waar en zinvol worden
ervaren. Het weten overstijgt de kennis (conaissance) die door specifieke wetenschappen wordt
ontwikkeld.
Reflectie en discursieve macht
Discursieve praktijk: Sociaal werkers maken deel uit van een vertoog over sociaal werk waarmee zij
zich identificeren, dat hun vertelt wat een goed sociaal werker is en waarvan zij de taal spreken zoals
zij een buitenlandse taal leren spreken.
Obliged to be free
Ieder individu moet zijn of haar leven zien alsof het een uitkomst is van individuele keuzes.
Depressie-epidemie: mensen leren kritisch kijken naar het eigen uiterlijk en dat van anderen, zo doet
de hulpverleningsindustrie dat met het innerlijk.
Doen we het wel goed? Een reflectietool als zelftest
Reflectietool: sociaal werkers kunnen hiermee testen of hij/zij wel volgens de uitgangspunten van de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kajal_b. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83662 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen