Begrip, persoon, voorbeeld, voordeel, nadeel
Dibbets, A. & Eijkman, Q. (2017). Verkenning sociaal werk en mensenrechten
Mensenrechten = vrijheden en rechten die ieder mens toebehoren, ongeacht afkomst, status of overtuigingen.
- Waarden die fundamenteel zijn voor menselijke waardigheid, ontwikkeling en overleving.
- Respect voor mensenrechten beschermt individuen en groepen tegen onrecht en machtsmisbruik
- Juridisch vastgelegd in internationale en regionale verdragen en nationale wetgeving
o Overheid verplichting om mensenrechten te respecteren, beschermen en bevorderen
Relevantie mensenrechten voor sociaal werk:
- Dienen als overkoepelende principes
o Ondersteunen en handhaven van mensenrechten dient als motivatie en rechtvaardiging
- Mogelijkheden om met mensenrechten in aanraking te komen:
1. Tijdens werk mensen tegenkomen wiens rechten zijn geschonden of beperkt
o Persoonlijke situatie, nadeel vanwege regelgeving of beleid dat negatieve effecten heeft op
rechten van deze mensen
o Mensenrechten die anders misschien niet aan het licht komen
2. Direct met mensen werken houding en handelen kan invloed hebben op respect voor rechten
van deze mensen
3. Regels en gewoontes op de werkplek van de social worker kan mensenrechten van cliënten
beïnvloeden
Relevante mensenrechten voor social workers:
- Recht op informatie
- Recht op privacy en databescherming
- Recht op vrijheid en veiligheid
- Recht op lichamelijke integriteit
- Recht op gezondheid
- Recht op een behoorlijke levensstandaard (toereikende huisvesting, voeding en kleding)
- Recht op sociale voorzieningen (sociale zekerheid voor mensen die (tijdelijk) niet kunnen werken
vanwege ziekte, handicap, zwangerschap, werkeloosheid of ouderdom)
- Recht op arbeid
- Recht op onderwijs
- Recht om deel te nemen aan cultuur
- Gelijkheid voor de wet
Relevante mensenrechten principes voor social workers (grondbeginselen gerelateerd aan alle mensenrechten)
- Menselijke waardigheid
- Non-discriminatie
- Participatie
- Verantwoording
- Toegang tot het recht
Mensenrechten toepassen binnen sociaal werk:
1. Moreel kader in dagelijks handelen en houding: mensenrechten respecteren in omgang met cliënten.
2. Meer bewust raken van structurele tekortkomingen die invloed hebben op dagelijkse praktijk van de
social worker.
o Bepaalde problemen niet langer slechts een individueel probleem, maar wordt het duidelijk
dat er sprake is van een onderliggend maatschappelijk probleem oplossing ligt niet alleen
in verandering van persoonlijke situatie, maar structurele veranderingen zijn nodig om het
probleem op te lossen en in de toekomst te voorkomen.
3. Handvat om misstanden of gebreken aan te kaarten die social workers in de praktijk tegenkomen
o Mensenrechten kunnen helpen bij het herkennen van tekortkomingen, een beroep op
mensenrechten benadrukt de ernst van de kwestie
, IFSW (2014). Global Definition of Social Work
“Maatschappelijk werk is een praktijkgericht beroep en een academische discipline die sociale verandering en
ontwikkeling, sociale cohesie en empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale
rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal.
Ondersteunend door theorieën over sociaal werk, sociale wetenschappen, geesteswetenschappen en
inheemse kennis, betrekt sociaal werk mensen en structuren om levensuitdagingen aan te pakken en het
welzijn te verbeteren.”
Scholte, M. (2018). Op de barricaden?! Over sociaal werk, probleemfiguraties en de aanpak van structurele
problemen in het sociaal domein
Stepped care-principe = waar mogelijk kiezen voor de lichtste oplossing, in plaats van ‘escaleren’ en ‘opschalen’
Probleemfiguraties = verschuivende ‘narratieven’ waarmee social work telkens opnieuw wordt geconfronteerd
- Helpen om interventiepraktijken van sociaal werk in de context van de tijd te begrijpen en te
doorgronden
- Bestaat uit 4 elementen:
1. Een object (mensen in een specifieke (ongewenste) situatie / met bepaalde (ongewenste)
gedragingen)
2. Oorzaken
3. Doelen van interventie (streven)
4. Middelen (interventie strategieën)
- Vormt het overtuigende en gedeelde verhaal, de retoriek, waarmee op een bepaald moment in de tijd
gelegitimeerd wordt dat er ingegrepen wordt, waarin en hoe.
o Niet alle doelen komen daarbij boven tafel, omdat doelen vaak op meerdere niveaus te
stellen zijn
Micro: het is beter voor hen, macro: goedkoper, voorkomst dat groeiende onvrede
een bedreiging vormt voor de gevestigde orde.
- Geven meer inzicht in context waarin interventies toegepast worden
o Betreft aannamen en overtuigingen van hoe zaken in elkaar steken, of er iets moet gebeuren
en wat in dat geval passende manieren zijn om in te grijpen
Sociale kwestie is ook een sociaal construct: een combinatie van (soms heel verschillende) elementen die met
elkaar een probleem noemen en waar we een doelgroep omheen kneden