Leerdoelen psychologie 2.4
Hoorcollege 1.
Leerdoel 1: De student heeft kennis van de normale en pathologische ontwikkeling van een
kind, jeugdige of (jong) volwassene.
Wat is normaal en wat is gestoord?
Waar hebben we het over? Hebben allemaal te maken met psychopathologie.
- Ontwikkelingspsychologie: Analyse van de normale ontwikkeling van de psyche.
- Psychopathologie: Analyse van stoornissen van de psyche. De wetenschap waarin
psychische stoornissen worden bestudeerd. Deelonderwerpen zijn het voorkomen, de
hoeveelheid, het ontstaan, het onderscheid tussen en de behandeling van stoornissen.
- Ontwikkelingspsychopathologie: Analyse van het ontstaan en beloop van psychische
stoornissen.
- Stoornis: Een verzameling van symptomen. De symptomen bij elkaar noem je een
syndroom. Syndroom (cognitief, emotie-regulerend, gedragsmatig), er moet een
bepaalde mate zijn van lijden/disfunctie. Wat er niet bij hoort is dat bepaalde symptomen
van gedrag cultureel verantwoord zijn of als het gedrag sociaal deviant gedrag of
maatschappelijk individueel conflict.
o Sociaal deviant gedrag: Afwijkend gedrag op sociaal vlak, afwijkend op de norm die
wijk als normaal vinden. Het normale gedrag is afhankelijk van tijd, leeftijd en cultuur,
het is plaats en tijd gebonden. Het gedrag is niet sociaal wenselijk.
- Classificatie: Systematische beschrijving van gedrag (wetenschappelijk). Wat zien we,
wat nemen we waar?
- Diagnostiek: Inschatting van lijden, functioneren en hulpbehoefte. Hoe kunnen we
iemand helpen om dat lijden te verminderen?
- Comorbiditeit: Samengaan met andere stoornissen.
- Differentiaal diagnose: Lijken op andere stoornissen (wil je uitsluiten).
- Epidemiologie: Hoe verschillend, in welke mate treden kenmerken op. Welke factoren
dragen bij aan het ontstaan van de stoornis. Je brengt verschillende factoren in kaart die
kunnen bijdragen aan het ontstaan van een ziekte/stoornis.
- Prevalentie: Hoe vaak het voorkomt op een moment of binnen een periode.
- Klinische psychologie: Analyse van psychische, therapeutische behandeling.
- (Ortho)pedagogiek: Analyse van de opvoedkundige praktijk.
- (Kinder)psychiatrie: Voornamelijk medicinale behandeling van stoornissen (bij kinderen).
- Sociologie: Je kijkt naar grote groepen mensen en hoe werken zij samen, welke
mechanismen kun je in dat systeem zien die individueel menselijk gedrag kunnen
verklaren.
- Biologie: Je kijkt naar het menselijk lichaam en hoe dit werkt.
- Culturele antropologie: Doet onderzoek naar de mens binnen verschillende culturen en
probeert daar een logica tussen te vinden. Onderzoekt naar hoe mensen over de wereld
samenleven.
Vier vragen die richtlijn vormen:
- Wat is er aan de hand?
- Hoe is dit zo gekomen?
- Wat kan er aan gedaan worden?
- Hoe zal het hem of haar verder vergaan?
Verschillen
Psychiatrie: De hulpverlening aan mensen die psychisch lijden.
Psychopathologie houdt zich meer bezig met de theorie over stoornissen.
Een psychische stoornis kan iemands leven enorm tekenen, maar toch is dat nooit het enige
en zijn er altijd ook andere ervaringen die een rol spelen.
1
, Probleemgebieden in de ontwikkelingspathologie bij kinderen.
Leeftijdsperiode Probleemgebieden Indicatie van ernst
Vroege kindertijd Slaapproblemen Gaan meestal over
Eet- en groeiproblemen Gaan meestal over
Hechtingsproblemen Eenmaal ontstaan, is een hechtingsstoornis lastig te
behandelen
Pervasieve Chronisch vanwege erfelijke aanleg, het blijft een
ontwikkelingsstoornissen constante eigenschap
Zindelijkheidsproblemen Gaan meestal over
Taal- en leerproblemen Een aantal taal- en leerstoornissen is chronisch
vanwege erfelijke aanleg; het blijft een constante
eigenschap
Middelste kindertijd; Aandachts- en Adhd is chronisch vanwege erfelijke aanleg; het blijft
bassischoolleeftijd impulsiviteitsproblemen een constante eigenschap
Gedragsproblemen Eenmaal ontstaan, is een gedragsstoornis lastig te
behandelen
Angstproblemen Angststoornissen zijn goed te behandelen, maar de
kans op terugkeer blijft
Puberteit; middelbare Stemmingsproblemen Unipolaire stemmingsproblemen (depressie) zijn goed
schoolleeftijd te behandelen, maar de kans op terugkeer blijft. De
bipolaire stoornis is chronisch vanwege erfelijke
aanleg
Eet- en lijnproblemen Eenmaal ontstaan, is een eetstoornis lastig te
behandelen
Problemen met Eenmaal ontstane verslaving is ernstig en blijft, ook
middelenmisbruik na afkicken
Schizofrenie en psychosen Schizofrenie is chronisch vanwege erfelijke aanleg
Omgaan met de dood en Suïcidaliteit ontstaat over het algemeen vanaf de
eigen sterfelijkheid puberteit. Het is ernstig verschijnsel maar over het
algemeen goed te voorkomen en te behandelen
Cultuur kan de kans op bepaald gedrag vergoten of verkleinen.
- In een cultuur waarom kinderen al op jonge leeftijd leren dat ze hun leven in eigen hand
moeten nemen en dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de resultaten, de kans op een
depressie bij de zogenaamde drop-outs (kinderen met een handicap of met
leerproblemen) groter is dan in culturen waarin kinderen leren dat hogere (niet-
menselijke) machten beschikken en beslissen over de mate waarin een leven succesvol
wordt.
- Een stoornis kan in verschillend tot uiting komen in uiteenlopende culturen.
- De niet-westerse allochtone ouder bestaat niet en opvattingen over opvoeding
ontwikkelen zich snel in de richting van de dominante waarden van het opvangende land.
Oordeel van volwassenen over gedrag van kinderen.
- De manier waarop normen en waarden uit een cultuur de opvattingen van de volwassene
over het gedrag van kinderen beïnvloeden.
- Cultuur is ede bepalend voor wat je als normaal en wat je als afwijkend beoordeeld.
Ontwikkelingstaken.
- In elke leeftijd zijn specifieke taken aan de orde.
- Soms ingegeven door omgeving (eisen, verwachtingen).
- Soms door lichamelijke groei, soms onder invloed van hormonen, soms door cognitieve
ontwikkeling of hersenontwikkeling.
- Ontwikkelingstaken zijn tijd- en cultuurbepaald.
2