In dit document zijn de hoorcolleges opgenomen van TOE Kwalitatief Onderzoek. Dit vak (Toepassing van Onderzoeksmethoden en Statistiek) wordt gegeven aan de faculteit Sociale Wetenschappen, jaar 1, blok 4, Universiteit Utrecht. De uitwerkingen zijn in het Nederlands.
UITWERKINGEN HOORCOLLEGES
Toepassing van Onderzoeksmethoden en Statistiek
-Kwalitatief onderzoek-
In dit document zijn de hoorcolleges van Toepassing van Onderzoeksmethoden en Statistiek
van het deel over kwalitatief onderzoek uitgewerkt en opgenomen. Dit vak wordt gegeven
aan de faculteit Sociale Wetenschappen, blok 4, jaar 1, Universiteit Utrecht. De uitwerkingen
zijn in het Nederlands.
Inhoud
HOORCOLLEGE 11 Interviews en focusgroepen.....................................................................................1
HOORCOLLEGE 12 Observatie en inductieve data-analyse.....................................................................4
HOORCOLLEGE 13 Bestaande data en deductieve data-analyse............................................................7
HOORCOLLEGE 14 Kwaliteit van kwalitatief onderzoek..........................................................................9
HOORCOLLEGE 11 Interviews en focusgroepen
Kwalitatief interview
- Ongestructureerd: alleen het onderwerp ligt vast en mogelijk de beginvraag. Daardoor
worden precies de onderwerpen besproken die aan de orde komen.
- Semi-gestructureerd: een aantal onderwerpen ligt vast (topic list). De volgorde waarin
de onderwerpen langskomen ligt niet vast.
- Gestructureerd: alles ligt vast. Er is geen ruimte voor spontane dingen. Hier is geen
sprake meer van een kwalitatief interview, maar een vragenlijst.
Het basisidee van een kwalitatief interview zijn vragen en antwoorden en het voeren van een
gesprek met de respondent, maar hier komt nog veel meer bij kijken. De respondent moet
gedachten, ideeën, meningen, ervaringen en gevoelens omzetten in taal. De interviewer kan
hem hierbij helpen door goede vragen te stellen (inhoud) en de respondent te motiveren
(relationeel).
Het vraag-antwoord model:
- Comprehension = het begrijpen van de vraag.
- Retrieval = informatie ophalen (geheugen). Bedenken wat het antwoord is.
- Judgement = gedachten in het hoofd van de participant. Wil ik deze informatie wel delen?
- Reporting an answer = de gedachten verbaliseren in de conversatie.
Als interviewer heb je het erg druk, want je moet overal rekening mee houden. Een tweede
interviewer, observant, kan daarom erg nuttig zijn. Verder is de respondent druk met het
antwoorden bedenken en formuleren, dus een pauze laten vallen kan erg nuttig zijn.
Kwalitatieve interviews worden gehouden om de perspectieven van een respondent te
begrijpen. Vanuit die perspectieven ga je bedenken wat er aan de hand is. Als interviewer
verplaats je je in de respondent. In een goed interview is er sprake van geven en nemen
(reciproxiteit), responsiviteit (reageren op en aanpassen aan de respondent) en vertrouwen.
Als interviewer moet je een goede verstandshouding opbouwen met de respondent. Dit doe
je door actief te luisteren, door te vragen op relevante onderwerpen en nog niet na te denken
over analytische constructen. Actief luisteren dor je door in het moment te blijven en te horen
1
, wat de respondent zegt. Je moet niet na gaan denken over de vorige vraag en wat het
betekent voor het onderzoek. Dan ga je het gesprek namelijk sturen.
Stappenplan kwalitatief interview:
1. Aankomst en introductie. Je benadert de persoon en ontmoet de respondent. Zorg dat
je weet wat je gaat doen, anders neem je het vertrouwen gelijk weg. De voorkeur is dat je
wat eerder op locatie bent dan de respondent en alles klaar kunt zetten voordat je gaat
beginnen. Je geeft een introductie van jezelf en praat even over ‘koetjes en kalfjes’. Zorg
ervoor dat het ijs gebroken wordt.
2. Introductie van het onderzoek. Vertel wat er gaat gebeuren en laat het informed
consent tekenen. Ook vertel je wat er gebeurt met de data. Als de respondent niet wil
tekenen, is er geen interview.
3. Beginnen met het interview. Het opnameapparaat gaat aan en je begint met het
interview. Het gaat nog niet direct over de hoofdvraag maar wel over onderwerpen die
gerelateerd zijn aan het onderzoek. Bespreek niet gelijk gevoelige informatie, maar stel
meer feitelijke vragen.
4. Het interview. Als je eenmaal begonnen bent, kun je meer de diepte in met informatieve
vragen. Je werkt toe naar het stellen van de gevoelige vragen door vertrouwen op te
bouwen. Geef waardering als de respondent een uitgebreid antwoord geeft en doe dit
consequent; dus niet alleen als je het er mee eens bent. Probing = aangeven dat je
meer wilt weten (dit kan door een stilte te laten vallen).
5. Afronden van het interview. Sluit niet af met een gevoelig onderwerp, maar juist
positief. Dit kan met een onderwerp zijn waar het onderzoek eigenlijk niet direct over
gaat. Bedank voor de medewerking en zet de opname stil.
6. Na het interview. Hou rekening met het Dornhobe effect = er komt nog nuttige
informatie als de opname al uit is en de respondent weggaat.
Focusgroep
Een focusgroep is een nauwkeurig geplande discussie om visies van respondenten te
achterhalen in een permissieve en veilige omgeving. De data wordt gegenereerd via
interactie. Laat de participanten luisteren en hun eigen standpunt verder overwegen en erop
reflecteren. Een focusgroep is geen groepsinterview; de bedoeling is echt dat mensen met
elkaar in gesprek zijn. De moderator geeft dus bij voorkeur geen beurten; dit is bij een
groepsinterview wel het geval. Dan wil je juist geen interactie tussen mensen. Een
focusgroep is gebaseerd op spontaniteit en een natuurlijke setting.
Focusgroepen kunnen als doel hebben om problemen te diagnosticeren, nieuwe ideeën te
stimuleren, programma’s te evalueren en kwantitatieve resultaten te interpreteren (mixed-
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper -talitha-. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
