Dit is een samenvatting van hoofdstuk 2, 3 , 4.1 en 4.2 van het boek Taal & didactiek - Aanvankelijk en technisch lezen. Dit zijn de hoofdstukken die je moet leren voor de toets Taal in de onderbouw
AANVANKELIJK EN TECHNISCH LEZEN
Hoofdstuk 2: Het leesproces
2.1 Lezen als informatieverwerking
Een lezer gebruikt verschillende informatieniveaus om een woord of een tekst te lezen:
Het visuele niveau houdt in dat de lezer letters herkent aan de speciale vorm van de letters. Het is
ook de combinatie van letters waardoor een lezer een woord herkent. Een beginnende lezer leest
vooral losse letters; een geoefende lezer leest grotere gehelen.
Een lezer maakt gebruik van zijn kennis van de opbouw van woorden om de woorden te lezen. Dit
heet het morfologische niveau.
Als een lezer de betekenis van een woord gebruikt voor het lezen, gebruikt hij het semantische
niveau.
Bij het syntactische niveau gebruikt de lezer relaties tussen woorden, woordgroepen en zinnen om
woorden te decoderen.
Er zijn vier opvattingen over informatieverwerking bij het lezen:
Het bottom-upmodel stelt dat een lezer eerst letters, vervolgens woorden en tot slot een hele zin
leest.
Het top-downmodel ziet lezen als het voorspellen van wat er staat, waarna de lezer controleert of
dat wel klopt.
Een derde model is het interactiemodel dat stelt dat er een wisselwerking is tussen de eerste twee
modellen. De lezer wisselt woord voor woord lezen en voorspellend lezen af.
Het fonologisch coherentiemodel gaat uit van het geheugen van de lezer. In een netwerk met
knopen zit kennis van spraakklanken, letters en woordbetekenissen opgeslagen. Bij het leesproces is
er een wisselwerking tussen deze informatie.
2.2 Leesstrategieën
Leesstrategieën zijn manieren die de lezer gebruikt om de tekst te ontcijferen.
Er zijn verschillende leesstrategieën:
- De elementaire leeshandeling is de eerste manier die kinderen leren. Ze lezen van links naar
rechts, koppelen fonemen aan grafemen, voegen de klanken samen en geven betekenis aan
het woord. De auditieve analyse wordt ook wel hakken genoemd. Auditieve synthese heet
plakken. De elementaire leeshandeling wordt gelijk met de elementaire spellinghandeling
aangeboden.
- Als kinderen combinaties van medeklinkers (clusters) of combinaties van klinkers en
medeklinkers (spellingpatronen) gaan gebruiken om woorden te lezen, heet dit lezen met
behulp van clusters en spellingpatronen. Wisselrijtjes stimuleren deze manier van lezen.
- Lezen met behulp van de visuele woordvorm betekent dat een kind een woord direct
herkent. De woordvorm is opgeslagen in het geheugen en wordt direct opgeroepen. Vooral
volwassen lezers gebruiken deze strategie.
- Als kinderen lezen met behulp van morfologische analyse maken ze gebruik van de kennis
die ze hebben van de opbouw van woorden (voorvoegsels en achtervoegsels). Ze maken
gebruik van morfemen (letters of combinaties van letters die een betekenis hebben). Het is
vooral een strategie die bij het voortgezet lezen wordt geoefend.
- Bij lezen met behulp van de context gebruiken we grammaticale kennis van zinsstructuren en
de betekenis van woorden bij het lezen. Je raadt wat er gaat komen in de zin. Vooral
geoefende lezers gebruiken deze strategie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sannepabosamenvattingen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
