Dit is een samenvatting van het vak Medische Kennis 1.4b Medicijnleer uit het eerste jaar van de opleiding HBO-Verpleegkunde. Onderwerpen zoals: geneesmiddelen, eiwitten waarop geneesmiddelen aangrijpen, bijwerkingen, interacties, farmacokinetiek, stoornissen, infectie, antimicrobiële geneesmiddel...
Bijeenkomst 1: Het geneesmiddel
Artikelen opdrachten
1. De plaats van het geneesmiddel binnen de patiëntenzorg benoemen
- Doel van medicatie
o Causaal (oorzakelijk) Antibiotca
o Preventief/Profylactisch Antitrombotica (bloedverdunners)
o Symptomatisch NSAID (ontstekingremmers)
o Palliatief Opioiden (pijnstillers)
o Diagnostisch Contrastvloeistof
o Substitutie Insuline
2. Het belang van goed geneesmiddelgebruik toelichten: receptuur lezen en
informatie opzoeken in het farmacotherapeutisch kompas
- Het doel van het FK is het bevorderen van het gepast gebruik van
geneesmiddelen. Daartoe biedt het (aspirant) artsen praktijkgerichte en
beslissingsondersteunende informatie over geneesmiddelen en hun
toepassingen. Onder gepast gebruik van geneesmiddelen wordt verstaan:
farmacotherapie die in medisch opzicht optimaal en vervolgens het meest
economisch is
3. Het verschil uitleggen tussen stofnamen en merknamen van geneesmiddelen
- Stofnaam = generieke naam dit verwijst naar het werkzame bestanddeel in
het middel (WHO stelt dit vast)
- Merknaam wordt door de fabrikant toegekend aan het geneesmiddel
- Voorbeelden:
o Stofnaam: cotrimoxazol Merknaam: Bactrimel
o Stofnaam: lorazepam Merknaam: Temesta
o Stofnaam: furosemide Merknaam: Lasix
- Op een recept altijd een stofnaam!
4. De verschillende indicaties voor geneesmiddelgebruik benoemen
5. De begrippen ‘farmacokinetiek’ en ‘farmacodynamiek’ uitleggen
- Farmacodynamiek = effecten en toxiciteit
o Wat doet het geneesmiddel met het lichaam
o Geneesmiddel moet een interactie aangaan met bestanddelen in het
lichaam om werkzaam te kunnen zijn (geneesmiddel moet door de
celwand)
o Therapeutische effect
- Farmacokinetiek = toedieningswijze
o Wat doet het lichaam met het geneesmiddel
o Van binnenkomst in het lichaam tot de uitscheiding?
o ADME
o A Absorptie opname in het lichaam
o D Distributie verdeling in het lichaam
o M Metabolisme omzetting in het lichaam
o E Eliminatie excretie/uitscheiding
6. De verschillende toedieningsvormen benoemen
1
, - Lokale toediening: huid, oog, oor, neus, long, rectaal (klysma)
- Systemische toediening: oraal, parenteraal, rectaal, sublinguaal
- Nasaal, transdermaal (via de huid)
7. Uitleggen wat bijwerkingen en interacties zijn
- Interacties = een farmacologische of klinische respons bij een combinatie van 2
of meer geneesmiddelen die verschilt van de verwachte respons bij
afzonderlijke toediening van geneesmiddelen
- Bijwerking = iedere schadelijke, niet bedoelde werking van een in een
gebruikelijke dosering toegediend geneesmiddel (we nemen een niet
lichaamseigen stof in en lichaamscellen gaan daarop reageren)
o Hoofdpijn
o Misselijkheid
o Diarree
- Bijwerkingen en interacties
o Farmacodynamiek: het effect van geneesmiddelen op het lichaam
o Gewenste effect/therapeutisch effect
o Ongewenst effect/bijwerking, toxisch effect
o Kans op bijwerkingen is groter bij kinderen, ouderen en zwangere
8. Het begrip ‘teratogeen effect’ beschrijven
- Teratogeen effect = wanneer een geneesmiddel stoffen bevat die bij de foetus
afwijkingen veroorzaken als de moeder tijdens de zwangerschap het
geneesmiddel inneemt
9. De verschillen tussen type A- en type B-reacties op geneesmiddelen beschrijven
- Bijwerkingen
o Type A = farmacologische gebonden bijwerking
o Type B = patiëntgebonden bijwerkingen
- Type A komt het meest voor
o Type A bijwerkingen:
o Hypotensie bij antihypertensive (flauwvallen)
o Maagdarmbloeding bij anticoagulantia (antistolling)(diclofenac)
o Obstipatie bij morfine preparaten
o Diarree bij antibiotica (doden goede bacteriën)
o Haaruitval bij cytostatica (kanker)
- Type B bijwerkingen:
o Allergische reactie (immuun gerelateerd) zijn vaak ernstig
o Urticaria
o Angio-oedeem (bultjes op huid bij hals)
o Bronchospasme
o Anafylaxie
o Milde reactie is bijvoorbeeld galbulten
o Niet immuun gerelateerd door: zwangerschap, leverfunctie, overmatig
alcoholgebruik
- Bijwerkingen kinderen, ouderen en zwangere
o Ouderen
Verminderde nierfunctie en leverfunctie
2
, Afname spiermassa door de veranderde verhouding tussen vet en
water ( wateroplosbare medicijnen/vetoplosbare medicijnen)
Ervaren bijv. temperatuur wisselingen minder goed: dorstgevoel
ontbreekt bijv. bij gebruik van diuretica en warm weer
o Kinderen
Middel vaak niet klinisch onderzocht
Voortdurende verandering door groei en samenstelling
ADME verandert voortdurend
Toepassing juiste dosering is ingewikkeld
Werking bij kinderen kan afwijking in vergelijking met volwassenen
o Zwangere
Hoeveelheid lichaamsvocht neemt toe (effect op distributie)
Vetopslag neemt ook toe
Passage foetus (distributie)
Teratogeen effect = wanneer een geneesmiddel stoffen bevat die bij
de foetus afwijkingen veroorzaken als de moeder tijdens de
zwangerschap het geneesmiddel inneemt
10. De rol van het Lareb beschrijven
- Bijwerkingen worden gemeld bij Lareb
11. De begrippen ‘contra-indicatie’ en ‘dubbelmedicatie’ uitleggen
- Contra-indicatie = aandoeningen, ziekte of redenen waarbij een bepaald
medicijn niet mag worden voorgeschreven
o Bij een absolute contra-indicatie mag de therapie beslist niet worden
toegepast
o Bij een relatieve contra-indicatie moet vooraf zorgvuldig worden
afgewogen of de therapie wel of niet moet worden toegepast
- Dubbelmedicatie = het gelijktijdig gebruik van wee of meer geneesmiddelen die
een zelfde werkzame stof bevatten
12. Een geneesmiddelvoorschrift lezen
13. Het begrip ‘medicatieveiligheid’ uitleggen
- Medicatieveiligheid gaat over alle activiteiten die zijn gericht op juiste
voorschrijving, aflevering en gebruik van geneesmiddelen. Met als doel dat
o Juiste client
o Juiste medicijn
o Juiste tijd
o Juiste hoeveelheid en dosering
o Juiste wijze krijgt toegediend
- WET BIG: bevoegd en bekwaam
14. De plaatsen benoemen waar in het proces van medicatie voorschrijven
medicatietoediening fouten gemaakt kunnen worden
- Risicofactoren bij ouderen
o Meerdere aandoeningen
o Veranderde/verminderde nierfunctie
o Hoog en complex medicatiegebruik
o Meerdere specialisten die medicatie voorschrijven en niet afstemmen
o Praktisch problemen: verpakking/breken van pillen/slikfunctie
3
, o Cognitie en invloed op therapietrouw (vb: diuretica niet nemen door een
uitstapje)
o Ouderen duiden bepaalde klachten niet altijd aan het medicijngebruik,
maar aan het ouder worden
o Therapietrouw: 70% van alle geneesmiddelgebruikers neemt zijn
medicatie niet juist in
- Meest risicovolle medicatiegroepen
o Antidiabetica
o Antistolling
o NSAID’s: non-steroidal anti-inflammatory drugs (diclofenac)
o Cardiovasculaire geneesmiddelen
15. De mogelijke gevolgen beschrijven van medicatiefouten voor de patiënt
- Elimineren van het medicijn:
o Maagspoeling
o Darmspoeling
o Geforceerde diurese (plassen)
o Dialyse (kunstnier) en MARS (kunstlever)
o Actieve kool (bv Norit) toegediend om de opname van het gif in het bloed
te belemmeren
o Tegengif geven
16. De maatregelen om medicatiefouten te voorkomen beschrijven.
- Wees je bewust van de risico’s in het medicatieproces
- Voel je je bekwaam in voorbehouden en risicovolle handelingen?
- Noteer afspraken over medicatie toedienen in het zorgplan
- Als zorgmedewerker heb je een signalerende functie
- Zorg voor duidelijke toedieningslijst en actueel medicatieoverzicht
- Let op dat de medicijnen goed bewaard worden
- Zorg ervoor dat je ongestoord kunt werken met medicatie
- Houd bij het roosteren rekening met medicatieveiligheid
- Dubbele controle van risicovolle medicijnen is voor de veiligheid van de cliënt
- Meld altijd medicatiefouten
Aantekeningen:
Polyfarmacie = 5 of meer geneesmiddelen gebruiken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kimmieheine. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
