Een samenvatting van hoofdstuk 11 van de zesde (nieuwste) druk van het geschiedenisboek MEMO bovenbouw. Deze samenvatting is inclusief de begrippenlijst. Dit is een redelijk korte samenvatting van het hoofdstuk. Ik heb een 7,8 voor deze toets gehaald.
Geschiedenis
Hoofdstuk 11 Leven in een massasamenleving
§11.1 Een moderne wereld
Een nieuwe eeuw breekt aan
3 ontwikkelingen sinds 1900:
1. Bevolkingsgroei: nieuwe inzichten in bestrijding van ziekten.
2. Sneller transport: nieuwe vervoersmiddelen: auto, metro, tram, later vliegtuig. Ook
veel geld geïnvesteerd in spoorwegen en aantal km rails nam toe enorme
besparing tijd en brandstof.
3. Nieuwe communicatiemiddelen: cultuur, kennis en informatie op snellere manier in
groot publiek. Radio snellere en eenvoudigere verspreiding van cultuur. Bioscoop
grote groepen mensen in aanraking met nieuwe kennis en informatie.
- Door deze ontwikkelingen werden steden steeds groter. Ook eenvoudiger om kennis
te verspreiden en over grote afstanden te communiceren moderne samenleving,
ook wel massasamenleving.
De invloed van nieuwe technieken
Tweede industriële revolutie: rond 1875 vooral technologische ontwikkeling in
stroomversnelling.
Voordelen tweede industriële revolutie (optimisme):
1. Onderscheidde zich door gebruik van elektriciteit, staal en verbrandingsmotoren.
2. Het was mogelijk sneller en goedkoper te produceren (introductie lopende band).
3. Handige en interessante producten in huishouden, betere communicatiemiddelen en
door snellere vervoersmiddelen zagen mensen meer dan alleen eigen dorp/stad.
Nadelen tweede industriële revolutie (pessimsime):
- Cultuurpessimisme: sommigen zagen ontstaan van massasamenlevingen met zorg
aan.
Rol van de overheid:
- Probeerden door wetgeving op verschillende gebieden welzijn van burgers te
verbeteren:
1. Woningwet van 1901: wonen in kelders en krotten verboden jaren 20:
stadsvernieuwingsprojecten.
2. Volksgezondheid: instanties opgericht om toezicht te houden en regeringen te
adviseren over gezondheidszorg.
3. Onderwijs: voor grotere groepen toegankelijk maken. GB: Education Acts
zorgden ervoor dat ieder kind recht had op onderwijs in aantal stappen werd
leerplichtwet verhoogd naar 14 jaar.
- Overheden waren minder bewust van andere problemen:
1. Nieuwe technieken in industrie speelden ook rol in rivaliteit tussen landen, bijv.
Wapenwedloop.
2. Loop van 20e eeuw: keerzijden van radio en bioscoop. Politieke partijen en
regeringen konden die ook misbruiken propaganda.
, §11.2 De Eerste Wereldoorlog
Een nieuw soort oorlog
Zomer 1914: oorlog tussen Centralen (DL en OR-HO) en Geallieerden (FR, GB en RL)
NL neutraal wereldoorlog.
Nieuw:
- Inzet van enorme hoeveelheden moderne wapens: mitrailleur, tank, vliegtuig, gifgas.
- Verdedigende partij altijd in voordeel door kanonnen achter loopgraven en wapens.
- September 1916: Britten gebruikten als eerste de tank.
Oud:
- Legerleiding van beide partijen hield tijdens oorlog vast aan tactiek van voortdurende
aanvallen op loopgraven van vijand.
- Technische ontwikkelingen situatie drastisch veranderd, drong niet door tot
legerleiding.
Burgers getroffen
- Als soldaat (focus, shellshock) soldaten veroordeeld ter door als verraders of
teruggestuurd naar front.
- Dorpen en steden aan front ernstig beschadigd.
- Vrouwen werkten in wapenindustrie en berichtten massamedia veel over oorlog:
deze berichten hadden vaak propagandistisch karakter.
Oorlog op wereldschaal
- Soldaten tijdens WOI kwamen ook uit koloniën in Azië en Afrika.
- 1917: VS vocht ook mee aan kant van geallieerden.
- 11 november 1918: wapenstilstand. DL kon niet meer op tegen geallieerde
overmacht.
Het ontstaan van de Eerste Wereldoorlog
Oorzaken
1. Modern imperialisme en industrialisatie: veranderende machtsverhoudingen.
2. Nationalisme: FR hekel aan DL door verloren Frans-Duitse oorlog van 1870-1871.
3. Militarisme: oorlog was normaal, plannen lagen al klaar.
4. Bondgenootschappen:
Ontstaan Triple Alliantie (o.l.v. DL) en Triple Entente (o.l.v. FR).
1914: bestaan van deze bondgenootschappen rampzalig effect.
Balkan: conflict tussen enkele landen bondgenoten stonden bondgenoten bij
klein conflict groeide uit tot grote oorlog.
Aanleiding
- Moord door Gravilo Princip, Bosniche nationalist die woonde in Servië, op Frans
Ferdinand, kroonprins van OR-HO, en zijn vrouw Sophie.
- OR-HO stelde Servië verantwoordelijk RL helpt Servië.
- 28 juli 1914: OR-HO (& DL) verklaarde oorlog aan Servië (& RL).
Nederland neutraal
- Strikte neutraliteitspolitiek NL neutraal.
- NL kreeg wel te maken met vluchtelingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper famkeoortwijn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
