Volledige samenvatting van het vak lichamelijk functioneren 6. Hier vallen de volgende onderwerpen onder; Oncologie, palliatieve zorg, euthanasie, farmacologie pijnbestrijding, chirurgie en dermatologie. Voorgeschreven boeken, powerpoints van de lessen en aanvullende bronnen zijn gebruikt om de sam...
Samenvatting Lichamelijk Functioneren 6
Oncologie
Kanker: is een verzamelnaam voor vele verschillende soorten kankers. Wordt gekenmerkt door een
ongecontroleerde groei van abnormale cellen in het lichaam. Kanker is het gevolg van mutaties die
het normale mechanisme verstoren dat de groei en deling van cellen reguleert. Tumoren/neoplasma
beginnen meestal daar waar cellen zich snel delen, doordat de kans op fouten toeneemt naarmate
chromosomen vaker worden gekopieerd.
Tumor: of neoplasma, is een gezwel
Benigne: goedaardige tumor, worden vaak vernoemd naar de plek of het weefsel met daarachter
-oma (lipoma).
Niet levensbedreigend
Groeien langzaam
Blijven op hun plek, verdringen geen omliggend weefsel
Veroorzaken geen metastasen
Zijn symmetrisch en hebben een glad oppervlak
Zijn ingekapseld in weefsel
Komen meestal niet terug na verwijdering
Maligne: kwaadaardige tumor
Levensbedreigend
Groeien snel
Verdringen omliggend weefsel
Zaaien uit naar andere delen van het lichaam via bloed of lymfevocht
Krabachtige vorm en een onregelmatig oppervlak
De cellen zien er niet zo uit als omliggende weefsel
Zijn niet ingekapseld dus moeilijk te verwijderen
Kunnen terugkeren na verwijdering
Metastaseren: uitzaaien van kankercellen
Poliep: goedaardige tumor in epitheelweefsel
Inleiding kanker:
Cellen in een lichaam groeien en delen zich, waardoor nieuwe cellen ontstaan. Bij volwassen is de
celdeling vooral gericht op vervanging van dode cellen en reparatie van beschadigd weefsel. Bij
kanker is deze celdeling ongecontroleerd cellen gaan niet dood maar er worden wel nieuwe cellen
gevormd die het lichaam niet nodig heeft. Gevolg: ongecontroleerde celdeling geeft abnormale
toename van cellen wat kan leiden tot een tumor. Zodra een tumor maligne is spreken we over
kanker.
Kanker soorten waarbij geen vorming is van tumoren: leukemie, lymfomen en myelomen.
Carcinoma in situ = voorstadium van kanker waarbij afwijkende cellen met kwaadaardige
kenmerken nog niet zijn doorgedrongen in het omringende weefsel, deze geven meestal
geen klachten.
Meest voorkomende soorten:
Mannen 1:2
Long en luchtwegenkanker
Leverkanker
Maagkanker
Colon en rectum kanker
, Prostaatkanker
Slokdarmkanker
Vrouwen 1:3
Borstkanker
Long- en luchtweg kanker
Colon en rectum kanker
Baarmoederhalskanker / cervixcarcinoom
Maagkanker leverkanker
Naamgeving:
Poliep: benigne tumor dat uitsteekt boven de oppervlaktelaag.
-oom: achteruitgang van alle benigne tumoren. Vb: lipoom = benigne tumor uit vetweefsel. Myomen
= vleesbomen.
Carcinoom: maligne tumoren in epitheelweefsel. Carcinomen komen vaker voor dan sarcomen en
groeien langzamer en metastaseren (uitzaaien) via de lymfe. Vb: adenocarcinoom = maligne tumor
ontstaat uit klierweefsel. Komen voor in; borst, darmen, lever, longen, prostaat en huid.
Sarcoom: maligne tumoren die uitgaan van het steunweefsel. Sarcomen komen vaak voor in spieren,
bot en kraakbeen. Groeien snel en metastaseren (uitzaaien) via het bloed. Vb: osteosarcoom =
maligne tumor uit botweefsel.
Lymfoom: maligne (lymfeklieren)
Lipoom: benigne (vetweefsel)
Myoom: benigne (vleesboom)
Hemangioom: benigne (in bloedvaten)
Voorzetsel Cellen of weefsel waaruit
de tumor is ontstaan
Adeno- Kliercellen
Angio- Vaten
Chondro- Kraakbeencellen
Fibro- Bindweefselcellen
Hemangio- Bloedvaten
Lymfangio- Lymfevaten
Lipo- Vetcellen
Myo- Spiercellen
Neuro- Zenuwcellen
Osteo- Botcellen
Risicofactoren:
Leeftijd 55+
Roken
Infecties
HPV: humaan papillomavirus: baarmoederhalskanker, vergroot kans op kanker van
penis, vagina, schaamlippen, anus, mond- en keelholte en slokdarm.
Hepatitis B en C: leverkanker
EBV: Epstein-Barr-virus: Burkitt-lymfoom, sommige Hodgkin-lymfomen en kanker van
keel- en neusholte.
Herpesvirus type 8: kaposi-sarcoom
Humaan T-cel-lymfotroopvirus type I: leukemie
Helicobacter pylori: vergroot krans op maagkanker
, Straling
UV-straling
Medische radioactieve straling
Radongas
Immunosuppressieve medicatie: beïnvloed het immuunsysteem
Symptomen:
Onverklaarbaar gewichtsverlies: kankercellen gebruiken een groot deel van de beschikbare
voedingsstoffen
Koorts: meestal systemische reactie op infectie.
Vermoeidheid
Pijn
Geelzucht
Pruritus (jeuk)
Bij het hebben van deze symptomen wil het niet gelijk zeggen dat iemand kanker heeft. Groot aantal
aandoeningen hebben dezelfde symptomen. Elk kankersoort heeft daarnaast zijn eigen specifieke
symptomen.
Oorzaken:
Genetisch
o 4 verantwoordelijke genen
Oncogenen: bepalen wanneer cellen moeten delen
Tumor onderdrukker genen: bepalen wanneer cellen niet moeten delen
Zelfmoord genen: bepalen wanneer cellen zichzelf moeten vernietigen
DNA reparatiegenen: bepalen wanneer een cel gerepareerd moet worden.
o Leefstijl
o Omgevingsfactoren
Diagnose:
Voorgeschiedenis
Lichamelijk onderzoek
Laboratoriumonderzoek
Bloedonderzoek: bij kanker kunnen bepaalde stoffen hoger of lager zijn.
Tumormarkers: zijn stoffen in het bloed of urine, die door kankercellen
worden gemaakt of door normale cellen in reactie op kankercellen. Doordat
normale cellen ook tumormarkers kunnen aanmaken betekend een
verhoogde concentratie niet gelijk dat er sprake is van kanker.
Beeldvormend onderzoek
Röntgenonderzoek
CT-scan: computertomografie
PET scan: positronemissietomografie
MRI
Echografie
Biopsie: (pathologisch-anatomisch onderzoek) een weefsel biopt wordt onder de microscoop
onderzocht op de grootte en vorm van de cellen en celkernen. Dit geeft vaak uitsluitsel dat
het gaat om kanker.
Classificatie van kwaadaardige tumoren volgens TNM staging system:
Tumor: de grootte van de primaire tumor en of die in nabijgelegen weefsel is gegroeid.
TX: tumor kan niet worden gemeten
T0: geen bewijs voor een tumor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merelpaardekooper. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
