Jurisprudentie Intellectueel Eigendom
AUTEURSRECHT
Heertje/Hollebrand De beantwoording van de vraag of sprake is van verveelvoudiging
(artikel 13 AW) is in hoge mate afhankelijk van de
omstandigheden van het geval, in het bijzonder van de aard van
het beweerdelijk bewerkte of nagebootste werk. Het komt erop
aan of, gegeven het bestaan van het origineel, de arbeid door de
bewerker verricht is om tot zijn schepping te geraken, te weinig
nieuws bracht en te weinig oorspronkelijk was om de schepping
als nieuw, oorspronkelijk werk aan te merken.
Van Dale/Romme Een verzameling woorden voldoet niet meer aan EOK&PS,
omdat het een verzameling is van feitelijke gegevens. Dit zou
anders zijn indien de verzameling het resultaat zou zijn van een
selectie die de persoonlijke visie van de maker tot uitdrukking
brengt.
Damave/Trouw Een citaat, bestaande in het afdrukken van een illustratie uit het
besproken boek bij een boekbespreking in een dagblad of
tijdschrift, is in beginsel toelaatbaar, mits de afbeelding samen
met de tekst van de bespreking redelijkerwijs kan worden
beschouwd als één geheel dat ertoe strekt om aan de lezer een
indruk van het boek te geven. Het verband tussen de tekst en de
afbeelding moet voldoende duidelijk zijn. Een afbeelding die als
functie versiering heeft, is verboden.
Dior/Evora Het in de AW (oud) neergelegde systeem van beperkingen is niet
limitatief. Andere beperkingen van het auteursrecht zijn dus ook
denkbaar, in het bijzonder wanneer de behoefte aan de
betreffende begrenzing niet is onderkend door de wetgever en zij
past in het stelsel van de wet. Ter beoordeling hiervan kan bij één
of meer bestaande wettelijke bepalingen aansluiting worden
gezocht. Voor een aanvullende beperking is echter geen ruimte
wanneer de persoonlijkheidsrechten niet in acht zijn genomen of
indien de openbaarmaking en de verveelvoudiging plaatsvindt
onder zodanige omstandigheden dat de auteursrechthebbende
schade kan worden toegebracht.
Decaux/Mediamax Totaalindrukkencriterium ® zijn de totaalindrukken van
producten van partijen zodanig verschillend, dan is van een
inbreuk op het auteursrecht geen sprake. Het verwarringsgevaar
speelt hierbij geen rol. NB. Een stijl, mode of trend komt niet voor
auteursrechtelijke bescherming in aanmerking.
Discodanser Artikel 21 AW kent aan de geportretteerde een bescherming toe
tegen een inbreuk op zijn recht op eerbiediging van de
persoonlijke levenssfeer. De geportretteerde heeft dus in
beginsel een redelijk belang om zich te verzetten tegen het
gebruik van zijn portret als ondersteuning van een commerciële
reclame-uiting. Het publiek zal de geportretteerde immers
associëren met het product, omdat het publiek ervan uit gaat dat
, het gebruik van het portret niet zonder toestemming van de
geportretteerde zal geschieden.
Una Voce Particolare Barbiepop-arrest: bij een bepaalde mate van overeenstemming
van twee werken, dient de gedaagde te bewijzen dat er sprake is
van een zelfstandige schepping die niet de vrucht is van
(on)bewuste ontlening ® en dus niet de eiser.
In het onderhavige arrest heeft de Hoge Raad deze regel
gespecificeerd. Het komt erop aan of het beweerdelijk inbreuk
makende werk in zodanige mate de auteursrechtelijk
beschermde trekken van het eerdere werk vertoont, dat de
totaalindrukken die beide werken maken te weinig verschillen
voor het oordeel dat het eerstbedoelde werk als een zelfstandig
werk kan worden aangemerkt.
Breekijzer Het geheel of gedeeltelijk onherkenbaar maken van het gelaat
van een afgebeelde persoon behoeft er niet aan in de weg te
staan dat er sprake is van een portret indien uit het overige dat
de afbeelding toont een identiteit kan blijken.
Jelles/Zwolle In tegenstelling tot lagere rechtspraak oordeelt de Hoge Raad dat
de totale vernietiging van een (uniek) voorwerp waarin een
auteursrechtelijk werk is belichaamd, niet kan worden
aangemerkt als een verboden aantasting van het werk in de zin
van artikel 25 lid 1 sub d AW. De vernietiging kan wel misbruik
van bevoegdheid opleveren (artikel 3:13 BW), dan wel anderszins
onrechtmatig jegens de maker zijn.
Endstra Tapes Voor auteursrechtelijke bescherming is EOK&PS vereist. Dit
houdt kort gezegd in dat de vorm niet ontleend mag zijn aan een
ander werk. Daarnaast moet er sprake zijn van creatieve keuzes
die een voortbrengsel zijn van de menselijke geest. Er is dus geen
sprake van EOK&PS indien een vorm zo banaal of triviaal is, dat
daarachter geen creatieve aard van welke aard ook valt aan te
wijzen. NB. De creatieve arbeid moet uit het voortbrengsel zelf
blijken, zodat niet de eis mag worden gesteld dat de maker
bewust een werk heeft willen scheppen en bewust creatieve
keuzes heeft gemaakt.
Infopaq I Het werkbegrip is een geharmoniseerd begrip. Van een werk is
alleen sprake indien het materiaal oorspronkelijk is, in die zin at
het gaat om een eigen intellectuele schepping. Delen van
werken (bijvoorbeeld afzonderlijke zinnen of zinsdelen) zijn ook
auteursrechtelijk beschermd zodra zij als dusdanig de
oorspronkelijkheid van het volledige werk in zich dragen. NB. Een
beperking op het auteursrecht moet eng worden uitgelegd.
Eva-Maria Painer Een fotografisch werk moet als oorspronkelijk worden
beschouwd wanneer het gaat om een eigen schepping van de
auteur die de uitdrukking vormt van diens persoonlijkheid. Ook in
portretfoto’s kan de auteur vrije en creatieve keuzes maken, wat
, een persoonlijke stempel tot gevolg heeft. Portretfoto’s genieten
dus geen mindere bescherming dan andere soorten werken.
Uitzonderingen ® openbare veiligheid en citaatrecht. Een
uitgever kan niet op eigen initiatief werken vrij gebruiken ten
behoeve van de openbare veiligheid. Dit moet in overleg met
autoriteiten. Voor citeren is vereist dat het werk reeds op
geoorloofde wijze voor het publiek toegankelijk is gemaakt.
Artikel 5.3.d verplicht om bij citaten de bron én de naam van de
auteur te vermelden, tenzij dit onmogelijk is. Artikel 5.3.e stelt
deze eis niet. Als krachtens artikel 5.3.e naamloze foto’s later
geciteerd worden, vervalt voor het latere citaat de plicht op
naamsvermelding, maar niet de plicht tot bronvermelding.
Stokke/Fikszo Of er sprake is van een werk hangt volgens het Hof van Justitie
van een eigen intellectuele schepping en volgens de Hoge Raad
van EOK&PS. Deze toetsen kunnen gelijk aan elkaar worden
gesteld. De maatstaf geld ook voor gebruiksvoorwerpen.
Daarnaast maakte de Hoge Raad duidelijk dat de niet
auteursrechtelijk beschermde trekken niet kunnen worden
weggedacht bij de beoordeling van de totaalindruk, maar dat zij
geen rol behoren te spelen bij de overeenstemmingsvraag.
Cruijf/Tirion Het portretrecht is geen absoluut verbodsrecht: niet geldt dat
steeds voorafgaande toestemming van de geportretteerde
vereist is. Wel is denkbaar dat het recht van meningsuiting en
informatievrijheid onder omstandigheden moet wijken voor de
belangen van de geportretteerde.
Het portretrecht ziet op de privacybelangen, waaraan doorgaans
een zwaar gewicht wordt toegekend. Personen die geen publieke
bekendheid genieten hoeven openbaarmaking van hun portret in
beginsel niet te dulden. Voor personen die door hun
beroepsuitoefening wel bekendheid genieten, geldt dat de
openbaarmaking van foto’s die de beroepsuitoefening betreffen
en die zijn gemaakt in publiek toegankelijke plaatsen, tot op
zekere hoogte moet worden geduld. Er wordt in zo’n geval groot
gewicht toegekend aan de factor ‘algemene nieuwswaarde’.
Ook commerciële belangen kunnen door artikel 8 EVRM worden
beschermd en dienen te worden meegenomen in de
belangenafweging met artikel 10 EVRM. Welk gewicht aan het
commerciële belang toekomt, hangt af van de omstandigheden
van het geval. Bij een verzilverbare populariteit en geen redenen
om aan het commerciële belang voorbij te gaan, kan een rol
spelen of er een redelijke vergoeding aan de afgebeelde persoon
is aangeboden. Wat een redelijke vergoeding is, hangt wederom
af van de omstandigheden van het geval. De vergoeding zal in
, ieder geval recht moeten doen aan de mate van populariteit of
bekendheid van de geportretteerde en in overeenstemming
dienen te zijn met de waarde van het exploitatiebelang van de
geportretteerde in het economisch verkeer. Indien een redelijke
vergoeding is aangeboden, zullen in beginsel bijkomende
omstandigheden nodig zijn voor het oordeel dat de
openbaarmaking van het portret onrechtmatig is.
Nils Svensson Er is alleen sprake van openbaarmaking (mededeling aan het
publiek) van een werk, als er een nieuw publiek wordt bereikt.
Een hyperlink naar een werk dat vrij beschikbaar is op een
website, maakt niet beschikbaar voor een nieuw publiek.
Johan Deckmyn Wezenlijke kenmerken van een parodie zijn dat zij duidelijke
verschillen vertoont met het geparodieerde werk en daarnaast
humor/spot bevat. De parodie-exceptie beoogt een rechtvaardig
evenwicht tussen de rechten van de auteur en het recht van
vrijheid van meningsuiting. Alle omstandigheden van het geval
dienen in aanmerking te worden genomen, waaronder het
rechtmatig belang dat de auteur niet wordt geassocieerd met een
boodschap die het verbod van discriminatie schendt.
Art & In dit arrest oordeelt het Hof van Justitie dat er geen sprake is
Allposters/Pictoright van uitputting van het distributierecht indien een kopie van het
werk weliswaar met toestemming van de rechthebbende in de
EER in het verkeer is gebracht, maar nadien een vervanging van
de drager heeft ondergaan en die nieuwe vorm opnieuw in het
verkeer wordt gebracht.
NB. Deze uitspraak is in lijn met de Poortvliet-leer van de Hoge
Raad. Deze leer komt erop neer dat geen sprake is van uitputting,
indien de drager van het werk dat reeds rechtmatig in het verkeer
was gebracht nadien een zodanige wijziging heeft ondergaan dat
daarmee een nieuwe economische markt wordt aangeboord. Het
auteursrecht op dat nieuwe exemplaar is niet uitgeput.
Dimensione/Knoll Het enkele aanbieden van (exemplaren van) werken met de
bedoeling om de eigendom daarvan te doen overgaan, valt onder
het distributierecht van artikel 4 van de Auteursrechtrichtlijn. Het
aanbieden is dus een auteursrechtinbreuk.
Reha Training/GEMA Het begrip ‘mededeling aan publiek’ in de zin van de Auteurswet
en de Wet op naburige rechten heeft dezelfde betekenis.
Doorgifte van TV-programma’s in wachtkamers en
trainingsruimten is een mededeling aan publiek ® dit gold al
eerder voor hotelkamers. Het afspelen van de radio in de
wachtkamer van de tandarts is daarentegen geen mededeling
aan het publiek, omdat dit te onbeduidend is en het publiek niet
is gekomen om van de muziek te genieten.
NB. Het subcriterium winstoogmerk is niet bepalend voor de
vraag of er sprake is van een inbreuk, maar ook niet irrelevant.
