Aardrijkskunde H3
§3.1: Regionale beeldvorming
Stereotype beelden & perceptie
- Stereotype: Een algemene karakterisering van een gebied of van een
groep mensen die niet helemaal met de werkelijkheid overeenkomt.
- Stereotype beelden komen tot stand door perceptie. Perceptie is de
manier waarop je de basis van juiste
of onjuiste informatie de
werkelijkheid inkleurt eigen draai.
- Geografische kennis voorkomt dat je
een vertekend beeld het van een
gebied of van zijn bewoners
mental map wordt
gecorrigeerd.
§3.2: Landschappen
Opbouw aarde
- Continentale korst:
Licht gesteente
Ligt hoger
Graniet
- Oceanische korst:
Zwaar gesteente
Licht lager
Basalt
Subductie en explosief vulkanisme
1. Oceaanbodem (basalt) + sediment
+ water, duiken naar beneden.
2. Op 150 km diepte smelt het basalt,
sediment en water, en vormt lichte,
maar stroperige magma.
3. De lichte magma stijgt tot in de
magmakamer.
4. Pas als de druk groot genoeg is,
komt er een explosieve eruptie.
Hoe langer deze uitblijft, des te groter de eruptie.
5. Een deel van het magma stijgt, maar stolt langzaam ondergronds een intrusie.
West: actieve continentenrand
- Zuid-Amerika bestaat uit meerdere tektonische platen vasteland Zuid-Amerikaanse
plaat en zuidelijk deel Caribische plaat.
- Oceanische korst van de Nazcaplaat en de Antarctische plaats duiken weg onder
continentale plaat van Zuid-Amerika subductie (zorgt voor aardbevingen, actief
vulkanisme en gebergtevorming)
- Stollingsgesteente andesiet typerend voor explosieve vulkanen.
- Vulkanisme is een opbouwend proces, bij iedere uitbarsting worden de vulkanen hoger.
, - De subducerende plaat duwt de
continentale plaat was omhoog
(opheffing) en in elkaar (plooiing).
West: Altiplano (hoogvlakte)
- Intramotane (tussende bergen
liggend) hoogvlakte in de
Andeslanden.
- Niet overal even breed.
- Altiplano ontstaan uit een
voorlandbekken aan oostkant Andes,
een laagte waarin sediment uit het
Andesgebergte zich heeft verzameld.
- Tijdens de vorming van Andes is
Altiplano opgetild.
(Trefwoorden westen: actieve
continentenrand, subductie, vulkanisme,
aardbevingen, andesiet, hooggebergte,
hoogvlakte, hoogland, voorlandbekken, Alitplano, bodemschatten)
Oost: passieve continentenrand
- Oostzijde continent juist in rust weinig of geen
tektonische verschijnselen.
- Ten oosten van het Andesgebergte liggen het
Guyana- en het Braziliaanse schild alleroudste
kernen van Zuid-Amerikaanse continent.
- Belangrijkste landschapstypen: hoogland van
Guyana en Brazilië, plateau van Patagonië,
Andesgebergte, Altiplano, laaglanden waar de
rivieren doorheen stromen.
(Trefwoorden oosten: passieve continentenrand,
tektonische rust, schilden, bodemschatten)
Bodemschatten
- Andesgebergte en hooglanden rijk aan ertsen (ijzer,
koper, tin, zilver en goud).
- Deze metalen zijn vanuit de mantel met het
opstijgende magma mee naar boven gekomen en
hebben zich bij het stollen opgehoopt in ertsaders.
- Door verwering van gebergtes worden de ertsen ook
meegenomen door rivieren en in de benedenloop gesedimenteerd.
- Worden vaak ook gewonnen via schachtbouw.
- Suriname tropisch; bauxiet, ontstaat door chemische verwering van kleibodems en
grondstof voor aluminium.
- Zoutmeren lithium, grondstof voor accu’s.
- Laaggelegen gebieden ontstaan uit resten van planten en diertjes, miljoenen jaren
geleden omgezet in fossiele energie (aardolie, aardgas, bruinkool, steenkool).
2
