Geschiedenis
Boeken nodig:
- De pabo geschiedenistoets haal je zo
- Basiskennis geschiedenis, Hans Keissen
- De canon van Nederland
- Over vroeger en nu
- Het grote geschiedenisboek
- Histoclips --> leuke filmpjes
Historische bronnen
Betrouwbaarheid
Auteur
Bedoeling auteur
Was auteur er zelf bij?
Standplaatsgebondenheid
Tijdgebonden
Plaatsgebonden
Bruikbaarheid
Tijdbalk
Gebeurtenissen, ontwikkelingen en personen in de juiste tijd plaatsen
Verleden – heden – toekomst
Decennium ( 10 jaar ), eeuw ( 100 jaar ), millennium (1000 jaar )
Voor Christus, na Christus
Historische perioden
Ordening van de tijdvakken
Traditionele, historische perioden
Prehistorie tot 3000 voor Christus
Oudheid 3000 voor Christus – 500 na Christus
Middeleeuwen 500 – 1500
Nieuwe tijd 1500 – 1800
Nieuwste tijd 1800 – heden
1e tijdvak Tijd van jagers en boeren
Tot 3000 voor Christus
In lage landen tot 50 voor Christus
Kenmerkende aspecten:
De levenswijze van jagers en verzamelaars
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Prehistorie
Voor de geschiedenis
, Geen geschreven bronnen
Archeologische vondsten
Culturele antropologie -> levenswijze van inheemse stammen, is een studie
Homo sapiens
Denkende mens
Vanuit Afrika naar de rest van de wereld
Eerst Midden-Oosten
Later ook naar Europa
Nomaden
Voedsel wordt verkregen door verzamelen, jagen, vissen
Mensen wonen in tijdelijke kampementen in de nabijheid van voedsel
Mensen volgen kudden dieren
Enige sporen die mensen achterlaten, zijn sporen van kampementen
Rendierjagers
Tot 10.000 voor Christus laatste ijstijd: toendraklimaat
in Noord-Europa
Rendierjagers: dagelijks leven compleet afgestemd op
rendier ( voedsel, kleding, tenten, speren)
Grote afstanden, achter kudden aan, seizoenen
Werktuigen van vuursteen en geweien
Jagers-verzamelaars ( vallen ook onder de nomaden)
Vanaf 8000 voor Christus stijgt de temperatuur in N-Europa -> toendra verdwijnt
Kustlijn van huidige Nederland ontstaat, wadden, veengebieden, loofbossen
In dit landschap trekken jagers-verzamelaars rond
Alles draait om voedsel, jagen ( mannen) en verzamelen (vrouwen)
Gebied waarin werd rondgetrokken werd steeds kleiner ( klimaat )
Agrarische revolutie
Overgang van jagen en verzamelen naar landbouw
Mensen gaan eigen voedsel produceren
Eerst landbouw
Daarna veeteelt
Natuur wordt cultuur
,Jagers/verzamelaars: leven van wat de natuur zelf opbrengt
Landbouwers: de aarde bewust bewerken om de natuur naar de hand te zetten en optimaal
te profiteren
Ontwikkeling landbouw
Ontstaan in Midden-Oosten -> Vruchtbare Halvemaan
Ontdekking dat akkers met graan kunnen worden ingezaaid
Fokken van dieren
Boeren bleven bij akkers wonen
Meer voedselproductie
Niet iedereen hoefde op land te werken -> andere ambachten
Ontwikkeling nieuwe technieken
Negatief gevolg: erosie van de bodem, nieuwe ziektes
Bandkeramiekers
Eerste landbouwcultuur in Europa
5300 voor Christus in Zuid-Limburg ( lössgrond )
Naam: opvallende versiering aardewerk in de vorm van een band
Lange, rechthoekige huizen
Bij boerderijen akkers voor graansoorten
Vee voor vleesproductie
Hunebedbouwers
Andere naam: Trechterbekercultuur ( trechtervormige
potten )
3500-2700 voor Christus, vooral in Drenthe
( zandgrond )
Hunebedden: grafkelders
Opgravingen wijzen op handel
Materiaalgebruik
Steen (vooral vuursteen) Steentijd
Metalen ( vooral brons) Bronstijd
IJzer ( veel beter verkrijgbaar) IJzertijd
2e tijdvak Tijd van Grieken en Romeinen
, 3000 voor Christus – 500 na Christus
Lage landen: 50 voor Christus – 500 na Christus.
Kenmerkende aspecten:
De verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie met de
Germaanse cultuur
Het christendom en het Romeinse Rijk
Landbouwsamenlevingen, ontstaan in het Midden-Oosten
Afhankelijk van irrigatie -> samenwerking vereist
Voedseloverschotten -> groei samenleving
Tijd voor ander werk dan landbouw
Verdedigen vruchtbare grond -> soldaten nodig, wapens nodig
Afhankelijk weer, klimaat -> religies, goden -> priesters, tempels
Ontstaan stadsstaten
Midden-Oosten, 3000-600 voor Christus
Landbouwdorpjes werden steeds groter -> dat moest georganiseerd worden
Soldaten
Slaven
Ambtenaren en bestuurders, koningen
Belasting
Ontstaan van eerste geschreven teksten op kleitabletten ( administratie, wetten )
Griekse stadstaten
800-300 voor Christus
Athena, Sparta
Nieuwe ideeën: democratie, filosofie ( Socrates, Plato )
Filosofie = door stellen van vragen en door onderzoek verklaringen zoeken voor
alledaagse dingen
Veel goden, oppergod Zeus ( Olympische Spelen )
Het Romeinse Rijk
750 v.Chr. Enkele landbouwnederzettingen vormen samen de stad Rome
270 v.Chr. Heel Italië veroverd door de Romeinen
Daarna onderwerping van hele gebied rond de Middellandse Zee
Vervolgens trokken ze verder naar Noordwest-Europa
50 v.Chr. Romeinen veroveren groot deel van huidige Nederland
27 v.Chr. Eerste Romeinse keizer: Augustus
Pax Romana = de Romeinse vrede(tot 250 na. Chr.)
