SAMENVATTING BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN
Hoofdstuk 1 - Bijzondere overeenkomsten: algemeen
1.1 Inleiding
Bijzondere overeenkomsten: overeenkomsten waarvoor de wetgever speciale regels heeft
opgesteld, in aanvulling op de gewone verbintenisrechtelijke regels van boek 6.
VB: Koopovereenkomst, arbeidsovereenkomst, huurovereenkomst.
1.1.1 Benoemd of bijzonder
De overeenkomsten zijn bijzonder omdat ze een bijzondere regeling in de wet kennen, die
aanvullend is op de algemene regels van het overeenkomstenrecht.
Bijzondere overeenkomsten heten ook wel benoemde overeenkomsten: de wetgever heeft
de overeenkomsten benoemd.
1.1.2 Goed verkoop rechtsverkeer
Reden dat de wetgever aparte regels heeft opgesteld:
1. Goed verloop van het rechtsverkeer bevorderen.
* Als er conflicten ontstaan waarbij de overeenkomst geen uitkomst biedt, geeft de wet
aanvullende regels.
2 vormen van het sluiten van een overeenkomst:
1. Professionele overeenkomst + algemene voorwaarden
2. Aanbod en aanvaarding
1.1.3 Bescherming zwakkere partij
Vervolg: Redenen dat de wetgever aparte regels heeft opgesteld:
2. De wetgever wenst zwakkere partijen te beschermen tegen sterkere partijen.
- Van de bepalingen mag niet worden afgeweken, tenzij zij in het voordeel zijn van de
zwakkere partij.
- VB: werknemer, consument, huurder, patiënt, reiziger.
1.1.4 Bijzonder gaat voor algemeen
Samenvatting: Redenen dat de wetgever aparte regels heeft opgesteld:
1. Goed verloop van het rechtsverkeer bevorderen.
2. Beschermen van de zwakkere partijen.
Lex specialis derogat lex generali: bijzonder gaat voor algemeen.
1.2 Opbouw van het boek
,De bijzondere overeenkomsten die worden behandeld:
1. Koop (incl. consumentenkoop)
2. Arbeidsovereenkomst
3. Opdracht (incl. varianten)
4. Aanneming van werk
5. Vaststellingsovereenkomst
6. Verzekeringsovereenkomst
1.2.1 Bijzondere overeenkomsten in de praktijk en in het onderwijs
- Koop: de meest voorkomende bijzondere overeenkomst.
- Arbeidsovereenkomst, opdracht en aanneming van werk: belangrijkste overeenkomsten op
basis waarvan werkzaamheden kunnen worden verricht.
- Vaststellingsovereenkomst: beëindiging van een conflict.
- Verzekeringsovereenkomst: belangrijk voor de rechtspraktijk.
1.3 Plaats in het BW
Bijzondere overeenkomsten worden behandeld in: boek 7, 7A en 8.
Gelaagde structuur: de regels worden gedetailleerder naarmate je verder in het wetboek
komt.
1.5 Bijzondere overeenkomsten in het BW
Titel 1: koop en ruil (art. 7:1-50 BW)
Koop: de overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt een zaak te leveren, terwijl de
andere partij hiervoor een prijs in geld zal betalen.
- Regels gelden niet alleen voor zaken, maar ook voor vermogensrechten en downloads van
digitaal materiaal.
Consumentenkoop: een consument koopt iets van en professionele wederpartij.
Titel 2: financiële zekerheidsovereenkomsten (art. 7:51-140 BW)
Verschil tussen krediet en lening:
- Een lening wordt vaak voor de aanschaf van een bepaald doel aangegaan en er worden
vaak vaste terugbetaaltermijnen afgesproken.
VB: auto, verbouwing.
- Een krediet is de mogelijkheid om bij de kredietgever ‘rood te staan’. Tot een bepaald
maximum kan er continu geld worden opgenomen en gestort.
Titel 3: schenking (art. 7:175-188 BW)
Schenking: een niet-wederkerige (eenzijdige) overeenkomst. De schenker ontvangt geen
tegenprestatie en verricht daarmee zijn prestatie om niet.
,Titel 4: huur (art. 7:201-310 BW)
Huurovereenkomst: overeenkomst waarbij de verhuurder een huurder een zaak, of een
gedeelte daarvan, in gebruik verstrekt in ruil voor een tegenprestatie (in geld of anderszins).
Titel 5: pacht (art. 7:311-399E BW)
Pachtovereenkomst: betreft de huur van landbouwgronden.
Titel 7: opdracht (art. 7:400-468 BW)
Opdracht: overeenkomst waarbij de ene partij voor een andere partij, zonder dat er sprake is
van een arbeidsovereenkomst, werkzaamheden verricht.
- VB: overeenkomst van accountant, architect of kapper met een klant.
Gekwalificeerde vormen:
1. Bemiddeling
2. Lastgeving
3. Agentuur
4. Geneeskundige behandelovereenkomst
Titel 7A: reisovereenkomst (art. 7:500-513 BW)
Reisovereenkomst: de overeenkomst tussen een reiziger en een professionele
reisorganisator die een periode van langer dan 24 uur bestrijkt en waarin de reisorganisator
minimaal 2 diensten aanbiedt.
- VB diensten: vervoer, verblijf, excursies.
Titel 7B: betalingstransactie (art. 7:514-551 BW)
Betalingstransactie: opdracht om een bepaald geldbedrag over te maken aan een bank.
- Bescherming bij een situatie waarin er sprake is van fraude.
Titel 9: bewaarneming (art. 7:600-609 BW)
Bewaarneming: alle gevallen waarin een partij voor een andere partij een zaak bewaart met
het doel het later weer terug te geven.
- VB: jas in een garderobe, collectie van een museum in een opslagbedrijf.
Titel 10: arbeidsovereenkomst (art. 7:610-745)
Sociaal recht: arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht.
Reden dat het socialezekerheidsrecht een grote invloed heeft op het arbeidsrecht: een
arbeidsrechtelijk ontslag kan leiden tot aanspraak op een werkeloosheidsuitkering.
, Titel 12: aanneming van werk (art. 7:750-769 BW)
Aanneming van werk: de overeenkomst waarbij de ene partij (de aannemer), zich verbindt
om voor de andere partij een werk van stoffelijk aard tot stand te brengen.
- VB: aanleggen van een weg, bouw van een huis, vervaardigen trouwring/kledingkast.
Titel 14: borgtocht (art. 7:850-870 BW)
Borgtocht: overeenkomst waarbij een persoon zich borg stelt voor de nakoming van een
overeenkomst door een ander.
- Borgstelling biedt de schuldeiser zekerheid.
- VB: ouder stelt zich borg voor en lening dat zijn kind aangaat bij een bank. De bank
verstrekt de lening dan eerder.
Titel 16: vaststellingsovereenkomst (art. 7:900-910 BW)
Vaststellingsovereenkomst: de overeenkomst die partijen kunnen sluiten om aan een
onzekere situatie een einde te maken.
- Kan een einde maken aan een geschil tussen partijen.
- De zaak wordt d.m.v. de overeenkomst geschikt.
Titel 17: verzekering (art. 7:925-986 BW)
Titel 18: lijfrente (art. 7:990-992 BW)
Lijfrente: periodieke uitkering in geld die afhankelijk is gesteld van het in leven zijn van één
of meerdere personen.
- Een soort pensioenvoorziening.
- VB: een ondernemer die zelf zijn pensioen moet verzorgen betaalt eenmalig een bedrag dat
hem vervolgens na zijn pensionering jaarlijks recht geeft op een bepaald bedrag tot aan het
moment van zijn overlijden.
Categorieën:
1. Overeenkomsten die de overdracht van een goed tot doel hebben
- Koop, schenking, ruil.
2. Overeenkomsten die het gebruik van een goed tot doel hebben
- Huur, pacht.
3. Overeenkomsten op grond waarvan werkzaamheden worden verricht
- Opdracht, bewaarneming, arbeidsovereenkomst, aanneming van werk
4. Overeenkomsten met een financieel karakter
- Financiële zekerheidsovereenkomst, consumentenkrediet, goederenkrediet, geldlening,
pandbelening, borgtocht, verzekering, lijfrente.
5. Restcategorie
- Vaststellingsovereenkomst, reisovereenkomst.
1.6 – Aspecten van de wettelijke regelingen van bijzondere overeenkomsten
