Opvoeding & Maatschappij
Opvoeding & Maatschappij....................................................................................................................1
Week 1................................................................................................................................................2
Solomon hoofdstuk 1......................................................................................................................2
Solomon hoofdstuk 1 leesvragen...................................................................................................4
Solomon hoofdstuk 3......................................................................................................................5
Solomon hoofdstuk 3 leesvragen...................................................................................................9
Solomon hoofdstuk 4....................................................................................................................11
Solomon hoofdstuk 4 leesvragen.................................................................................................14
Solomon hoofdstuk 5....................................................................................................................16
Solomon hoofdstuk 5 leesvragen.................................................................................................19
Hoorcollege 1................................................................................................................................20
Week 2..............................................................................................................................................22
Stearns inleiding...........................................................................................................................22
Stearns hoofdstuk 1......................................................................................................................23
Stearns hoofdstuk 2......................................................................................................................24
Stearns hoofdstuk 3......................................................................................................................26
Stearns hoofdstuk 4......................................................................................................................27
Stearns hoofdstuk 5......................................................................................................................30
Stearns inleiding t/m hoofdstuk 5 leesvragen..............................................................................33
Stearns hoofdstuk 9......................................................................................................................34
Stearns hoofdstuk 11....................................................................................................................36
Stearns hoofdstuk 12....................................................................................................................37
Stearns hoofdstuk 13....................................................................................................................39
Stearns conclusie..........................................................................................................................40
Stearns hoofdstuk 9 t/m conclusie leesvragen.............................................................................41
Hoorcollege 2................................................................................................................................42
Werkgroep 2.................................................................................................................................44
Week 3..............................................................................................................................................45
Artikel Leunen (2019)...................................................................................................................45
Artikel Leunen leesvragen............................................................................................................45
Artikel Razzaque & Stockmann (2016)..........................................................................................46
Artikel Razzaque & Stockmann leesvragen...................................................................................50
Hoorcollege 3................................................................................................................................50
Week 4..............................................................................................................................................51
Artikel Subotnik et al. (2011)........................................................................................................51
Artikel Subotnik et al. leesvragen.................................................................................................59
1
, Hoorcollege 4................................................................................................................................60
Week 5..............................................................................................................................................64
Artikel De Haan (2011)..................................................................................................................64
Artikel De Haan leesvragen...........................................................................................................65
Hoorcollege 5................................................................................................................................66
Week 6..............................................................................................................................................69
Artikel Boydit (2014).....................................................................................................................69
Artikel Boydit leesvragen..............................................................................................................70
Artikel Säljö (2010).......................................................................................................................71
Artikel Säljo leesvragen.................................................................................................................72
Hoorcollege 6................................................................................................................................73
Week 7..............................................................................................................................................73
De Winter inleiding.......................................................................................................................73
De Winter hoofdstuk 1.................................................................................................................74
De winter hoofdstuk 1 leesvragen................................................................................................76
De Winter hoofdstuk 2.................................................................................................................77
De winter hoofdstuk 2 leesvragen................................................................................................80
De Winter hoofdstuk 3.................................................................................................................81
De winter hoofdstuk 3 leesvragen................................................................................................84
De Winter hoofdstuk 4.................................................................................................................85
De winter hoofdstuk 4 leesvragen................................................................................................89
De Winter hoofdstuk 5.................................................................................................................90
De winter hoofdstuk 5 leesvragen................................................................................................92
Hoorcollege 7................................................................................................................................93
Negatieve beeldvorming over de jeugd is van alle tijden.............................................................93
Week 8..............................................................................................................................................94
Artikel Foster & Kinuthia (2003)...................................................................................................94
Artikel Foster & Kinuthia leesvragen............................................................................................95
Solomon hoofdstuk 2....................................................................................................................96
Solomon hoofdstuk 2 leesvragen.................................................................................................99
Week 1
Solomon hoofdstuk 1
Verticale identiteiten zijn kenmerken en waarden die door de generaties heen van ouder op kind
worden overgedragen. Dit gebeurt niet allen via het DNA, maar ook door gedeelde culturele normen.
Hierdoor hebben de meeste kinderen een aantal eigenschappen gemeen met hun ouders. Etniciteit is
een voorbeeld van een verticale identiteit. Niet-blanke kinderen hebben meestal niet-blanke ouders.
Dit komt doordat huidpigmentatie genetisch van ouder op kind wordt doorgegeven. Taal is meestal
ook een verticale identiteit. De meeste Griekssprekende mensen leren hun kinderen ook Grieks
2
,spreken, al kunnen die een eigen taalgebruik ontwikkelen en spreken ze een groot deel van de tijd een
andere taal. Religie is ook min of meer een verticale identiteit. Over het algemeen zullen katholieke
ouders hun kinderen katholiek groot brengen. Echter kunnen de kinderen areligieus worden of een
ander geloof aannemen. Nationaliteit is eveneens verticaal, behalve voor immigranten. Ook of je blond
bent of bijziend, heeft te maken met je ouders, maar vaak is dit niet belangrijk voor je identiteit omdat
je kleur van je haar tamelijk onbelangrijk is en bijziendheid gemakkelijk gecorrigeerd kan worden.
Dikwijls heeft iemand echter een intrinsieke of verworven eigenschap die de ouders niet hebben. Dan
moet die persoon zijn of haar identiteit vinden bij een groep gelijkgestemden, de zogenoemde peer-
group. Dat is een horizontale identiteit. Zulke horizontale identiteiten kunnen het gevolg zijn van
recessieve genen, willekeurige mutaties, prenatale invloeden of waarden en voorkeuren die een kind
niet deelt met zijn verwekkers. Een voorbeeld van horizontale identiteit is homoseksualiteit. De
meeste homoseksuele kinderen hebben heteroseksuele ouders. Hoewel hun seksualiteit niet wordt
bepaald door hun peers, leren ze hun homoseksuele identiteit herkennen door observatie van en
deelname aan een subcultuur buiten het gezin. Lichamelijke handicaps zijn meestal een horizontale
identiteit, net als genialiteit. Psychopathie is eveneens meestal horizontaal. Ook de meeste misdadigers
worden niet opgevoed door gangster, maar volgen het criminele pad uit eigen beweging. Dat geldt
eveneens voor aandoeningen als autisme en een geestelijke beperking. En een kind dat is
voortgekomen uit een verkrachting kan met emotionele problemen te maken krijgen die zijn eigen
moeder niet kan kennen, ook al komen die voort uit haar eigen trauma. Zo hebben de meeste dove
kinderen wel horende ouders.
Zwakzinnigheid is een woord dat al lang als te beladen geldt om het nog in normale spraakgebruik te
bezigen, maar de discretere medische termen die daarvoor in de plaats zijn gekomen, zoals ziekte,
syndroom en aandoening, kunnen een bijna even negatieve bijbetekenis hebben. Ziekte gebruiken we
vaak als we een bepaalde gesteldheid in een negatief daglicht willen stellen en identiteit als we het
positief willen bevestigen. Dit is een vals onderscheid. Veel aandoeningen zijn zowel een ziekte als
identiteit, maar we kunnen maar één aspect zien als we het verbloemen. We hebben woordgebruik
nodig waarin de beide begrippen geen tegenstelling vormen, maar verenigbare aspecten van een
aandoening zijn. Mensen die geloven in het recht om te kiezen voor gezonde, ‘normale’ kinderen
hebben het over selectieve abortus, mensen voor wie het idee een gruwel is hebben het over
commerciële eugenetica en schilderen een wereld ontdaan van diversiteit en kwetsbaarheid. We
weten dat omgevingsfactoren de hersenen kunnen veranderen en omgekeerd, dat de werking en de
structuur van de hersenen gedeeltelijk bepalen in hoeverre we beïnvloed kunnen worden door
invloeden van buitenaf. Dit noemen we nature via nurture.
Veerkracht is de tegenwoordige aanduiding voor wat vroeger doorzettingsvermogen werd genoemd.
Het is een middel om bepaalde doelen te bereiken zoals goed functioneren en een gelukkig leven
leiden. Het is ook een doel op zichzelf. Ouders die hun verwachtingen niet vervuld zien worden door
het kind met een horizontale identiteit, hebben veerkracht nodig om zonder bitterheid hun toekomst
nieuwe inhoud te kunnen geven.
In de omvangrijke literatuur over de rechten van gehandicapten, benadrukken wetenschappers het
onderheid tussen stoornis en functioneringsproblemen. Een stoornis is het gevolg van een aandoening.
Bijvoorbeeld dat je je benen niet kunt bewegen. Functioneringsproblemen zijn het gevolg van de
sociale context, bijvoorbeeld dat je een openbare bibliotheek niet binnen kunt. Intersectionaliteit is de
theorie dat verschillende vormen van onderdrukking elkaar in stand houden. Je kunt bijvoorbeeld
seksisme niet uitroeren zonder racisme te bestrijden.
3
, Solomon hoofdstuk 1 leesvragen
1. Solomon bespreekt in dit hoofdstuk twee belangrijke begrippen: verticale identiteit en
horizontale identiteit. Leg uit wat hieronder wordt verstaan en illustreer je antwoord met een
voorbeeld.
Verticale identiteiten zijn kenmerken en waarden die door de generaties heen van ouder op kind
worden overgedragen. Dit gebeurt zowel via DNA, als via gedeelde culturele normen. Voorbeelden
zijn etniciteit, taal en religie. Met horizontale identiteit bedoelen we dat een persoon zijn of haar eigen
identiteit vindt bij een groep gelijkgestemden. Ze kunnen het gevolg zijn van recessieve genen,
willekeurige mutaties, prenatale invloeden of waarden en voorkeuren die een kind niet deelt met zijn
verwekkers. Voorbeelden zijn homoseksualiteit, lichamelijke handicaps, psychopathie, autisme,
geestelijke beperkingen en doofheid.
2. ‘Wij gebruiken vaak ziekte als we een bepaalde gesteldheid in een negatief daglicht willen
stellen en identiteit als we die positief willen bevestigen. Dat is een vals onderscheid.’ (p.15).
Wat bedoelt Solomon hiermee en welke visie kun je hieruit afleiden?
Als iets negatief is dan ligt dit aan de ziekte en niet aan iemands identiteit. Als iets positief is dan komt
het wel door jouw identiteit. De visie waarvan hier sprake is, is identiteitsvisie. Hierbij wordt de
ziekte verworpen.
3. Francis Fukyama (sociale theoreticus, p.33), spreekt van een ‘postmenselijke toekomst’ waarin
we de variëteit van de mensheid elimineren. Welke trends dragen hieraan bij?
Groeihormonen toedienen om kleine kinderen groter te maken, een hazenlip herstellen of ambigue
geslachtskenmerken normaliseren. Andere trends zijn abortus, embryoanalyse vóór implantatie en
steeds meer prenatale tests.
4. Ouders van kinderen met een ‘beperking/afwijking’ kunnen hun opvoedingstaak verschillend
beleven. Solomon illustreert dit aan de hand van een aantal studies. Kun je enkele resultaten
hiervan kort toelichten?
Aaron Antonovsky spreekt over ‘sense of coherence’. Hiermee wordt het besef van
samenhang bedoelt. Ouders die hun verwachtingen niet vervuld zien worden door een kind
met een horizontale identiteit, hebben veerkracht nodig om zonder bitterheid hun toekomst
nieuwe inhoud te kunnen geven. Ook het kind heeft veerkracht nodig en idealiter bevorderen
de ouders dat. Het opvoeden van een kind met een beperking of afwijking wordt gezien als
iets zwaar belastend. De toekomst die zij voor hun kind voorzien hadden, kan in eerste
instantie worden gezien als inhoudsloos.
De zorg van kinderen met een handicap veroorzaakt dat de biologische leeftijd sneller
toeneemt dan de chronologische leeftijd
Ann S. Masten zegt het volgende: ‘De grote verrassing van het onderzoek naar veerkracht is
de alledaagsheid van het fenomeen’. Recent onderzoek duidt erop dat veerkracht bij de
meesten van ons aanwezig is, en dat het cultiveren ervan voor ieders ontwikkeling essentieel
is. Dit kan positief zijn voor de opvoedingstaak, want iedereen blijkt veerkracht te hebben.
Wel moeten mensen deze zelf zoeken.
De zorg voor kinderen met een handicap veroorzaakt dat je biologische leeftijd sneller
toeneemt dan je chronologische leeftijd, wat kan leiden tot vroegtijdige reumatische
aandoeningen, hartfalen, een verminderde immuun functie en eerder overlijden door
veroudering van de cellen. Dit is negatief voor de opvoedingstaak. Simpelweg betekent het
doordat je zorgt voor kinderen met een handicap, ben je sneller ouder en ga je sneller dood.
Onderzoek gaf aan dat 94 procent van de ouders met een gehandicapt kind het even goed
4
