Criminoloog: iemand die zich beroepshalve toelegt op de bestudering van misdaad en straf maar
daarbij, net als de rechter, juist wanneer de emoties hoog oplopen, het hoofd koel probeert te
houden.
Criminologie: de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en achtergronden
van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de wijze waarop de
overheid en de overige maatschappij daarop reageert.
Wat onder criminaliteit wordt verstaan, wordt bepaald door de wetgever en dit zal van tijd tot tijd en
van land tot land verschillen.
Criminalisering: de invoering van nieuwe wettelijke bepalingen waarop strafsancties zijn gesteld.
Decriminalisering: het schappen van bestaande strafbepalingen.
De geschiedenis van de criminologie:
- van de klassieke oudheid tot de middeleeuwen : zaken die tegenwoordig onder het strafrecht
vallen, worden in het Romeinse recht gezien als conflicten tussen burgers, waarbij het recht
geen interventie van de overheid voorscheef, maar een regeling bood voor conflictsoplossing
en schadevergoeding. Het strafproces verschoof van accusatoir naar een inquisitoir systeem.
Accusatoir; misdrijven worden beschouwd als particuliere aangelegenheden waarvan de
oplossing door overheidsbemiddeling tot stand komt. Inquisitoir; misdrijven worden gezien
als schendingen van het vorstelijke vredesgebod waartegen dus de overheid met inzet van
alle middelen dient op te treden.
- Van de Renaissance naar de Verlichting: in het humanisme was levensbeschouwing niet
langer gebaseerd op het goddelijke en wat de kerk daarover voorschreef, maar op de ratio
en universele waarden zoals menselijke waardigheid. Een bekende schrijver Coornhert
pleitte voor werkstraffen i.p.v. doodstraffen, omdat die afschrikwekkender zijn.
- De klassieke school: aan het einde van de 17e eeuw ontstond een culturele stroming en
intellectuele beweging; de Verlichting. Het idee ontstond dat de mens in staat is door gezond
verstand de wereld te begrijpen en te vormen. Verlichters wilden de absolute macht van de
vorst aan banden leggen, rechtelijke willekeur voorkomen en wrede straffen uitbannen. Ze
zagen de mens als rationeel; homo economicus. Beccaria (1738-1794) verzette zich tegen het
inquisitoire strafproces waarin marteling werd toegepast. Straffen moest wel op maat zijn
(gelijkheidsbeginsel) en op basis van duidelijke wetten (legaliteitsbeginsel).
Proportionaliteitsbeginsel ook hier van toepassing.
- De positivistische school: 19e eeuw; sterke ontwikkeling technologie en wetenschap. Dit
leidde tot een ander mensbeeld waarin het idee van het rationeel handelende mens op basis
van nieuwe wetenschappelijke inzichten werd bestreden als fictie. Positivisten probeerden
op basis van observatie, meting en inductief redeneren de oorzaken van misdaad vast te
tellen, ze bestreden daarom het verlichte idee van gelijke straffen, omdat dit verschillen
, tussen daders veronachtzaamt. Het gevangenzetten van misdadigers zou niet gericht moeten
zijn op leedtoevoeging, maar op behandelen en voorkomen van herhaling.
- De Italiaanse antropologieschool: (studie van de mens). Deze stroming zocht de oorzaken van
crimineel gedrag in de mens zelf en was sterk beïnvloed door de medische wetenschap. Door
systematische observatie probeerde men de medische factoren te vinden die crimineel
gedrag veroorzaken.
Positivistische methode (Scuola Positivia): Lombroso (1835-1909) was gevangenisarts die
uiterlijke kenmerken van zijn patiënten systematisch ging observeren en registreren. In de
loop van de 20e eeuw is het gedachtegoed van de Italiaanse antropologieschool in diskrediet
geraakt. Deze gedachte paste wel goed bij de rassenideologie van de Nazi’s. door het
nazisme was onderzoek naar biologische oorzaken besmet geraakt en decennialang taboe in
de criminologie. Door ontwikkelingen in de medische wetenschap is dat nu niet meer.
- De Franse milieuschool: Napoleon heeft aan het begin van de 19 e eeuw een modern
overheidsapparaat ingevoerd die we nu vanzelfsprekend vinden; centraal en uniform
georganiseerd systeem van bestuurlijke overheden, politie, OM en rechterlijke macht.
Bovendien hielden deze organen registraties bij van hun activiteiten, deze bleken een bron
voor statistisch wetenschappelijk onderzoek. Adolphe Quetelet (1796–1874) gebruikte die
statistische methode in sociale wetenschap (internationale). Om sociale fenomenen zoals
criminaliteit te begrijpen. Hij stelde vast dat de aantallen gepleegde misdrijven in een gebied
stabiel waren, hij concludeerde dat maatschappelijke wetmatigheden hier aan ten grondslag
lagen.
Witteboordencriminaliteit: criminaliteit gepleegd door de maatschappelijke elite.
St Thomas van Aquino (1225-1274)
• Wet van God
• Zonde
• Gruwelijke straffen
Thomas Hobbes (1588-1678)
Ieder voor zich
Sociaal contract
Controle en bekrachtiging
Émile Durkheim (1858-1917): Een gezonde maatschappij kan niet zonder criminaliteit
• Definieert wat goed en fout is
• Morele superioriteit en sociale solidariteit door gedeelde afkeer van criminaliteit
• Afwijkingen zowel positief als negatief
Snelle veranderingen leiden tot criminaliteit
• Sociale of economische veranderingen
• Normloosheid
• Criminaliteit
• Tijdelijke situatie
Hoofdstuk 2
Haalwerk politie: misdrijven die de politie zelf constateert door controles uit te voeren.
Brengwerk: particulieren of bedrijven die aangifte doen bij de politie van een misdrijf waarvan zij zelf
slachtoffer zijn geworden.
- Vooral kleinere delicten of delicten die in de privésfeer zijn gepleegd worden niet gemeld.
- Sommige slachtoffers doen geen aangifte omdat ze zich schamen of omdat ze bang zijn voor
represailles (wraak) van de zijde van de daders.
- Ook wordt vaak geen aangifte gedaan (door bedrijven of beroemdheden) om imagoschade te
voorkomen.
- Ook vaak geen aangifte omdat de kans klein is dat de dader wordt gepakt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ninekruiper70. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.