Geloof je het zelf p12.2
Overkoepelend doel levensbeschouwelijk leren: steeds opnieuw op gang brengen
van samen betekenis en zin ontdekken in de verkenning van en verbinding met een
levensvraag of een levensbeschouwelijke bron.
4 elementen bij het doel van levensbeschouwelijk leren:
1. Bij levensbeschouwelijk leren, komen leerlingen betekenis en zin op het
spoor-> ze verkennen hun eigen betekenissen
2. Leerlingen verbinden die betekenissen en zin in het leerproces aan dat wat er
buiten hen is, in hen is en boven hen uit gaat:
a. De andere kinderen in de klas
b. De leerkracht
c. Een bron (verhaal, muziekstuk, afbeeldingen, voorwerp) of anderen in
een verhaal
3. Deze verbindingen maken het mogelijk dat leerlingen een nieuw perspectief
krijgen op betekenis en zin tot nu toe. Dat kan eraan bijdragen dat leerlingen
nieuwe betekenis en zin ontdekken en zich deze eigen maken
4. Tot slot oriënteren leerlingen zich op de nieuwe mogelijkheden voor hun eigen
leven en de concrete keuze die ze hierin maken. zo kunnen ze in hun leven
waarmaken wat ze belangrijk en van waarde vinden
Verkennen
Het levensbeschouwelijke leerproces is in de eerste plaats bedoeld om leerlingen
persoonlijke betekenis te laten construeren en zin te laten ontdekken (verkennen).
Drie zaken met betrekking tot betekenis zijn belangrijk bij het maken van een
didactisch ontwerp:
- Betekenis construeren en zin ontdekken is iets anders dan ergens een mening
over vormen of een gevoel bij hebben. Betekenis geven gaat een laag dieper.
Het gaat niet om gelijk hebben of om argumenten of redeneringen. Betekenis
geven begint weliswaar vaak bij een gevoel dat je ergens over hebt, maar valt
daarmee niet samen
- Betekenis construeren en zin ontdekken is persoonlijk. Alleen jij kunt een
persoonlijk antwoord geven op de vraag welke zin jij ontdekt in je verkenning
van een vraag, thema of bron. Iedereen geeft op zijn eigen manier betekenis
en ontdekt zelf betekenis. Die betekenis krijgt immers een plek binnen de
bagage die je al hebt. Het gaat als het ware om het zoeken en vinden van je
eigen ‘stem’.
- Betekenis construeren en zin ontdekken is persoonlijk én interrelationeel. Het
vinden van je eigen stem gebeurt niet in een vacuüm. De manier waarop
anderen betekenis ontdekken beïnvloedt ook de manier waarop iets betekenis
krijgt voor jou. In een didactisch ontwerp voor levensbeschouwelijk leren maak
je de ontdekking van persoonlijke betekenissen en zin mogelijk én zorg je
ervoor dat leerlingen met elkaar verschillende betekenissen uitwisselen.
Verbinden
De betekenis die een ander verleent kan jou beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld
geïnspireerd worden of een spiegel voorgehouden krijgen. In onze visie op
levensbeschouwelijke ontwikkeling en levensbeschouwelijk leren is het belangrijk dat
leerlingen hun blik verruimen door vanuit een nieuw perspectief te leren kijken naar
een eerste subjectieve betekenis die zij ontdekten. Zo verbinden zij zich aan wat er
,buiten hen is. Leerlingen worden uitgedaagd in alle vrijheid te onderzoeken welke
betekenis en zin zij kunnen ontdekken in hun verkenning en onderzoek van
levensbeschouwelijke vragen, thema’s en bronnen.
Als je erkent dat betekenissen verschillend zijn en elkaars betekenisgeving probeert
te begrijpen, kun je er meer respect voor opbrengen. In het openbaar onderwijs
wordt dit doel ook wel het bereiken van actieve pluriformiteit genoemd.
Eigen maken
Je kunt een vraag, thema of bron na een grondige verkenning anders of beter
begrijpen en er opnieuw een betekenis aan toekennen. Deze kun je je eigen maken,
zodat het jouw betekenis wordt. De leerling heeft iets meer begrip voor een andere
leerling, een voorwerp of een situatie na zich te hebben ingeleefd en wellicht van
perspectief gewisseld te hebben met iemand of iets anders. Het resultaat daarvan is
beter begrip door inleving, en daardoor wellicht meer respect, minder
onverschilligheid voor en meer betrokkenheid op de ander en iets wat anders is.
Waarmaken
Door betekenis en zin te geven vindt iedere leerling zijn eigen plek in de wereld en
ontdekt daarin zijn eigen rol en bestemming. Uiteindelijk gaat het er natuurlijk om wat
je daarmee in je concrete dagelijks leven doet. Levensbeschouwing is niet alleen
maar het leven beschouwen, maar ook iets doen. Bijvoorbeeld door zwerfvuil te gaan
opruimen als de leerlingen zich bewust zijn geworden van de waarde van een groene
omgeving. Ze maken de betekenis waar in het echte leven.
De ervaringen die ze hierdoor opdoen kunnen die betekenisgeving ook weer
beïnvloeden of verdiepen: ze kunnen echt voelen hoe het is om iemand iets te geven
waarop je heel erg je best hebt gedaan of meer waardering opbrengen voor de
plantsoenendienst die anders altijd dat zwerfafval opruimt. Zo is het waarmaken niet
alleen de concrete ‘output’ van het levensbeschouwelijke leren, maar levert het ook
weer nieuwe inzichten in de spiraal van betekenis ontdekken en zin verlenen.
Verhalen vertellen en vragen stellen h1
Iets met hart en ziel doen:
Met hart: als je iets met je hart doet, dan ben je daar met je gevoel heel betrokken bij
Met je ziel: als de kern van wie jij bent. Je ziel is datgene wat van jou maakt, dat jij
precies bent
Je ziel is als je adem: het is je levensbron, je kracht. Je ziel is dus letterlijk je
inspiratie
levensbeschouwing met kleine letter: jouw hoogstpersoonlijke kijk op het leven
Levensbeschouwelijke ontwikkeling: het proces van steeds opnieuw betekenis geven
aan de wereld om je heen. Deze ontwikkeling gaat je leven lang door en is dus nooit
af.
Persoonlijke levensbeschouwing kan je zien als een verhaal, waarin jij vertelt hoe je
tegen het leven aankijkt. Het gaat niet om harde feiten, maar hoe jij ergens
persoonlijk tegenaan kijkt, hoe jij het interpreteert.
Levensvragen:
, Levensvragen hebben een universeel karakter
Mensen hebben zichzelf deze vragen in alle tijden gesteld
Mensen stellen zich deze vragen overal ter wereld
Levensvragen zijn vragen waarop geen eenduidig antwoord bestaat
Iedereen vormt zijn eigen antwoord op deze vragen
Dat antwoord staat niet vast, maar verandert in de loop van je leven
3 begrippen voor het Engelse religion: Levensbeschouwing, religie en godsdienst.
Levensbeschouwing met grote letter: een min of meer samenhangend pakket van
zowel verhalen, bronnen en ideeën als gebruiken, tradities en rituelen, die samen
een antwoord vormen op levensvragen van mensen. Het bevat gedeelde opvattingen
over wat het leven de moeite waard maakt en hoe je zin kunt geven aan
gebeurtenissen in je leven. Levensbeschouwelijke stromingen kun je zien als
levende tradities met antwoorden op levensvragen. In de wet op het basisonderwijs
worden Levensbeschouwelijke stromingen ‘Geestelijke Stromingen’ genoemd.
Burgerschapsvorming: kinderen leren om actief deel te nemen aan de democratische
samenleving en op een respectvolle, kritische, open manier om te gaan met alle
culturele en religieuze verschillen die ze daarin tegenkomen.
Verhalen vertellen en vragen stellen h2
2.2
3 visies op levensbeschouwelijk onderwijs:
- Kennisoverdracht over Levensbeschouwingen
- Socialisatie in een Levensbeschouwing
- Ontwikkeling van levensbeschouwing
Dit onderscheid is theoretisch, in de praktijk zijn de doelen niet altijd bewust en
kunnen er ook meer doelen zijn, die naast of door elkaar gehanteerd worden
Kennisoverdracht over Levensbeschouwingen
Het doel hiervan is dat leerlingen iets weten over Levensbeschouwingen in de
wereld.
De leraar staat neutraal, de eigen levensbeschouwing is niet van belang bij deze
kennisoverdracht.
Socialisatie in Levensbeschouwing
Hiermee wordt bedoeld dat de kinderen thuisraken in een bepaalde
Levensbeschouwing, namelijk die van de Levensbeschouwelijke grondslag van de
school.
Deze vorm van levensbeschouwelijk onderwijs vind je met name terug op bijzondere
scholen.
Ontwikkeling van levensbeschouwing
Deze variant gaat ervan uit dat de ontwikkeling van leerlingen het startpunt is van
levensbeschouwelijk leren. Het doel is dat het kind ruimte en mogelijkheden krijgt om
zijn eigen levensbeschouwing te ontwikkelen. Kinderen worden zich dus bewust van
