Hoofdstuk 1 systeemgericht werken
In de sociale wetenschappen wordt ‘systeem’ gebruikt voor een complex van met elkaar omgaande
individuen zowel binnen als buiten het gezin.
Het begrip systeem wijst op een eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen; het gaat niet alleen om
de delen op zich, ook niet om het geheel, maar om de doelgerichte betrekkingen tussen dit alles. (zie
pagina 19 voor schematische weergave).
Systeemgericht werken kan op verschillende manieren worden opgevat. Dit zijn de 3 betekenissen:
1. Ten eerste is het een verwijzing naar de therapievorm, waarbij niet alleen de aangemelde
cliënt maar een paar, een gezin of een groep mensen die een duurzame relatie hebben met
elkaar, samen bij de behandeling aanwezig zijn, dan wel deze deels samen doorbrengen.
2. Ten tweede heeft systeemgericht werken betrekking op de inhoud of het doel van de
behandeling. De onderlinge relaties vormen het belangrijkste aandachtspunt, hierbij is het
doel het functioneren van het (gezins) systeem te verbeteren.
3. Ten derde heeft systeemgericht werken betrekking op de circulariteit, de wederzijdse
beïnvloeding en niet op het ‘oorzaak en gevolg’ gedachtengoed, het lineaire denken.
Er is sprake van innerlijke boodschappen- een input, troughput en output: en binnen de eenheid van
de mens.
Materie, energie en informatie passeren voortdurend de grens van een systeem (input), worden
door het systeem bewerkt (throughput) om vervolgens weer uitgewisseld te worden met de
omgeving (output). Door dit proces krijgt het systeem voortdurend ‘feedback. Deze feedback wordt
gebruikt om het systeem te veranderen, te verbeteren of te stabiliseren.
Open systemen zijn in continue interactie met hun omgeving. De mens is een open systeem.
Wholeness: De benadering van de mens als systeem, die in open verbinding staat met de omgeving
en een voortdurende uitwisseling van materie, energie en informatie onderhoudt.
Bij gesloten systemen is er geen uitwisseling met de omgeving.
Open systemen hebben intensieve interactie, gesloten systemen een beperkte interactie met hun
omgeving.
Entropie: open systemen raken steeds meer gesloten wanneer de uitwisseling met de omgeving
afneemt.
Negentropie: hierbij komt steeds meer interactie met de omgeving waardoor je van gesloten
systeem naar een open systeem gaat.
Zelfstabilisatie: het mechanisme waarbij een mens zich aanpast aan zijn omgeving of aanpassingen
in zijn omgeving bewerkstelligt. Bv: het is koud, je doet een trui aan (aanpassing aan omgeving), of je
zet de verwarming aan (omgeving aanpassen)
Zelforganisatie: het systeem past niet zichzelf aan maar verandert structureel. Bv: een eskimo is
aangepast om voortdurende kou te trotseren terwijl onze vinger er af zouden vriezen.
, Dyadisch subsysteem: bestaat uit 2 personen, is het kleinste sociale subsysteem. (zie pagina 25)
Het suprafamiliare systeem: de familie als systeem kan opgebouwd zijn uit verschillende
gezinssystemen en individuele systemen. (met het systeem ‘familie’ worden de bloedverwanten tot
in de derde lijn bedoeld)
De vijf systemen waarmee de systeemgericht social worker te maken heeft zijn:
1. het individuele systeem de cliënt
2. subsysteem 2 personen, bv. cliënt en partner of cliënt en kind
3. gezinssysteem het gezin
4. suprafamiliare systeem drie generaties van de familie
5. de omgeving als systeem school, werk
Het werken aan zekerheid binnen een systeem heeft geen zin als de fysiologische behoeften niet
vervuld zijn.
Er is altijd sprake van circulair verband. Er is geen eenduidige oorzaak gevolg causaliteit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erinfranken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.