Samenvatting, begrippenlijst en een kort overzicht van hoofdstuk 5 uit het boek basiskennis taalonderwijs van Henk Huizenga en Rolf Robbe. Deze samenvatting is gemaakt met de 2e druk van het boek (de groene variant)
Antwoord: Het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te gebruiken. In de ontwikkeling van de geletterdheid worden 3 stadia onderscheiden: ontluikende, beginnende en gevorderde geletterdheid
2.
Ontluikende geletterdheid
Antwoord: De ontwikkeling van de geletterdheid in de voorschoolse periode van 0 tot 4
3.
Beginnende geletterdheid
Antwoord: De ontwikkeling van de geletterdheid in de groepen 1 tot 3 van de basisschool
4.
Gevorderde geletterdheid
Antwoord: De ontwikkeling van de geletterdheid na groep 3
5.
Taalbewustzijn
Antwoord: Taalbewustzijn wil zeggen dat kleuters leren nadenken over vormaspecten van taal.
6.
Fonologisch bewustzijn
Antwoord: Het vermogen om te kunnen reflecteren op de klankvorm van de taalF
7.
Fonemisch bewustzijn
Antwoord: Het besef dat woorden uit fonemen zijn opgebouwd
8.
Metalinguïstisch bewustzijn
Antwoord: Het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om onbewuste kennis over de regels in de taal te verwoorden.
9.
Pseudolezen
Antwoord: Het imiteren van leesgedrag door kleuters, waarbij een kind een verhaal weergeeft aan de hand van de plaatjes.
10.
Auditieve objectivatie
Antwoord: De vaardigheid o te reflecteren op de klankvorm van een woord en niet op de betkenis
Om de geletterdheid van kinderen te ontwikkelen moet je als leerkracht precies weten
wat de kinderen moeten kunnen op dat gebied. Je moet weet hebben van de
verschillende vaardigheden die nodig zijn om te kunnen lezen en schrijven. We duiden
die vaardigheden meestal aan met vakspecifieke begrippen. Als de kinderen op elk
klankstuk van een woord een klap moeten kunnen geven, dan zijn ze bezig met
auditieve analyse. Als je kennis hebt van de vaardigheden die nodig zijn voor het lezen
en schrijven, kun je sneller herkennen waar kinderen problemen mee hebben.
5.1 Geletterdheid
Als kinderen naar de basisschool gaan, hebben ze al heel wat ervaring met boeken. Door
het voorlezen, kinderprogramma’s en eventuele broertjes of zusjes De belangstelling
voor het geschreven woord en de inzichten die kinderen ontwikkelen in de functies van
geschreven taal duiden we ook wel aan emt de term geletterdheid. Bij oudere kinderen
duiden we met de term geletterdheid het vermogen om te lezen en te schrijven aan. Het
is een breed begrip waarin de mondelinge taalontwikkeling en de ontwikkeling naar de
schriftelijke taalvaardigheid nauw met elkaar verwezen zijn. Geletterdheid heeft
betrekking op de volgende aspecten:
- Boekoriëntatie
- Verhaalbegrip
- Functies van geschreven taal
- Relatie tussen gesproken en geschreven taal
- Taalbewustzijn
- Alfabetisch principe
- Functioneel ‘schrijven’ en ‘lezen’
- Technisch lezen en schrijven, start
- Technisch lezen en schrijven, vervolg
- Begrijpend lezen en schrijven
De vaardigheid om je in een geletterde samenleving te kunnen redden, noemen we ook
wel functionele geletterdheid. Het niveau van de geletterdheid wordt meestal bepaald
aan de hand van de vaardigheid in het technisch lezen. Dat gebeurt bijvoorbeeld met de
AVI-toetsen, waarbij kinderen vlot een stukje tekst moeten kunnen lezen en daarbij niet
al te veel fouten mogen maken. In de ontwikkeling van de geletterdheid kunnen we 3
fasen onderscheiden:
1. ontluikende geletterdheid
2. beginnende geletterdheid
, 3. gevorderde geletterdheid
Ontluikende geletterdheid
Ontluikende geletterdheid heeft betrekking op de ontwikkeling van de geletterdheid in
de voorschoolse periode van 0 tot 4 jaar. Het leren omgaan met geschreven taal is een
spontaan proces, net als de mondelinge taal ontwikkeling. Evenals bij de mondelinge
taalontwikkeling speelt de interactie met ouders en opvoeders ook een belangrijke rol
bij de ontwikkeling van de geletterdheid op gang.
Beginnende geletterdheid
Beginnende geletterdheid heeft betrekking op de ontwikkeling van de geletterdheid in
de groepen 1 tot 3. De meeste kinderen die de basisschool binnenkomen, hebben al
kennis opgedaan over boeken en letters. Door activiteiten als voorlezen, taalspelletjes,
het bezig zijn in de boekenhoek, stempelen en werken op de computer ontwikkelt de
geletterdheid van kinderen zich verder.
Gevorderde geletterdheid
Gevorderde geletterdheid beslaat de periode na groep 3 en omvat het voortgezet lezen,
maar ook het stellen. In deze fase leren kinderen steeds sneller woorden herkennen en
richten ze hun aandacht meer op de betekenis end e bedoeling van een tekst. Ze leren
verschillende soorten teksten kennen en leren strategieën om teksten te begrijpen en
de betekenis van woorden te achterhalen. Twee belangrijke onder delen van
gevorderde geletterdheid zijn begrijpend lezen en stellen.
5.3 Ontwikkeling geletterdheid
Een belangrijke rol bij de taalontwikkeling speelt het metalinguïstisch bewustzijn. Dat is
het vermogen om na te denken over de vorm en het gebruik van taal en om onbewuste
kennis over de regels in de taal te verwoorden. Ook bij de ontwikkeling van de spontane
schrijfvaardigheid speelt het metalinguïstisch bewustzijn een belangrijke rol. Voor het
schrijven van woorden is het nodig dat kinderen kunnen nadenken over welke klanken
er in woorden zitten. Meertalige kinderen beschikken al vroeg over metalinguïstisch
bewustzijn. Omdat zij twee of meer verschillende taalsystemen kennen, komt het
denken over de taal vroeg op gang.
Er zijn de volgende fasen in de spontane schrijfontwikkeling te onderscheiden:
1. Het tekenen van woorden
2. Het krabbelen van nog niet herkenbare lettertekens
3. Het schrijven van letterachtige vormen of letters
4. Het weergeven van woorden door één of enkele letters
5. Invented spelling
Tekenen van woorden - Er is nog geen onderscheid tussen schrijven en tekenen, maar
het heeft al wel ontdekt dat je woorden op papier kunt weergeven
Krabbelen - Het kind heeft al door dat er voor schrijven abstractere tekens worden
gebruikt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anika123. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
