100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting Audit en Assurance, Nieuwste druk boeken: Grondslagen van Auditing en Assurance 8e druk en De praktijk van Auditing en Assurance 7e druk€3,49
Complete samenvatting voor het tentamen van de opleiding Accountancy in het 2e jaar. Bevat van Grondslagen van Auditing en Assurance 8e druk het hele boek (H1 t/m H13) en van De praktijk van auditing en assurance 7e druk H2 en H3.
Samenvatting Audit & Assurance
Inhoud
Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole...................................................................................7
1.1 Ontstaan van accountantsberoep.................................................................................................7
1.2 Pincoffs-affaire..............................................................................................................................7
1.3 Vraag naar accountantscontrole...................................................................................................7
1.1.1 Informatietheorie..................................................................................................................7
1.1.2 Agency-theorie......................................................................................................................7
1.1.3 Verzekeringstheorie...............................................................................................................8
1.1.4 Vertrouwenstheorie..............................................................................................................8
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer.........................................................................8
Hoofdstuk 2 Organisatie van het accountantsberoep............................................................................9
2.1 Ontstaan van de beroepsorganisatie............................................................................................9
2.2 Titels en externe accountant........................................................................................................9
2.3 Wettelijke regelingen voor het accountantsberoep.....................................................................9
2.4 Opleiding tot accountant en permanente educatie....................................................................10
Hoofdstuk 3 Regelgeving voor accountants.........................................................................................11
3.1 regelgeving voor de individuele accountant en de accountantseenheid....................................11
3.1.1 Regelgeving voor de individuele accountant.......................................................................11
3.1.2 Regelgeving voor de accountantseenheid...........................................................................11
3.2 Wet op accountantsberoep........................................................................................................12
3.3 Wet tuchtspraak accountants.....................................................................................................12
3.3.1 Doel van tuchtrecht.............................................................................................................12
3.3.2 Inhoud van tuchtrecht.........................................................................................................13
3.4 Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen..............................................................................13
3.4.1 Doel van kwaliteitsonderzoek..............................................................................................13
3.4.2 Rol van de AFM en de beroepsorganisatie..........................................................................13
3.4.3 Soorten van kwaliteitsonderzoek........................................................................................13
3.5 Betekenis van de (wettelijke) regelgeving voor jaarverslaggeving voor de accountantscontrole
..........................................................................................................................................................14
3.5.1 Boek 2 BW en de International Financial Reporting Standards............................................14
3.5.2 Grondslagen voor financiële verslaggeving..........................................................................14
Hoofdstuk 4 Ethiek voor accountants...................................................................................................15
4.1 Het belang van ethiek.................................................................................................................15
4.2 Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)....................................................15
Pagina 1 van 56
, 4.3 Ethiek in het maatschappelijk verkeer........................................................................................16
4.4 Waarden en normen...................................................................................................................16
4.5 Ethiek en het accountantsberoep...............................................................................................17
4.5.1 Vertrouwen..........................................................................................................................17
4.5.2 Zorgvuldig, uitlegbaar en standvastig handelen..................................................................17
4.5.3 Ethische vraagstukken in verschillende gradaties................................................................17
Hoofdstuk 5 Onafhankelijkheid van de accountant..............................................................................18
5.1 Relatie tussen de ViO, VGBA en de Wta.....................................................................................18
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk?................................................................................18
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten..............18
5.3.1 Totstandkoming van en ontwikkelingen in de onafhankelijkheidsregelgeving....................18
5.3.2 Reikwijdte en structuur van de ViO.....................................................................................18
5.4 bedreigingen voor de onafhankelijkheid, principle based-benadering en maatregelen.............18
5.5 Bedreigingen betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid....................................................19
5.6 bedreigingen betreffende de opdrachtrelatie............................................................................19
5.6.1 Overmatige financiële afhankelijkheid.................................................................................19
5.6.2 Lange en regelmatige betrokkenheid bij de cliënt...............................................................20
5.6.3 Juridische procedure............................................................................................................20
5.6.4 Combinatie van controle en andere dienstverlening voor dezelfde cliënt...........................20
5.7 Communicatie met het toezichthoudend orgaan bij een OOB-controlecliënt............................20
Hoofdstuk 6 Fraude en witwassen.......................................................................................................21
6.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht................................................................21
6.1.1 redresseren..........................................................................................................................21
6.1.2 Werkingssfeer van de standaarden en de Wta....................................................................21
6.1.3 Fraudevormen.....................................................................................................................21
6.1.4 Verantwoordelijkheden van de accountant tijdens de opdracht.........................................21
6.1.5 Communicatie en documentatie..........................................................................................22
6.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de samenstellingsopdracht.........22
6.2.1 Fraude en de beoordelingsopdracht....................................................................................22
6.2.2 Fraude en de samenstellingsopdracht.................................................................................22
6.3 Constateren van onwettig handelen tijdens de controle-opdracht............................................22
6.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude...........................................................................................22
6.4.1 Geheimhoudingsplicht en meldplicht..................................................................................23
6.4.2 Definitie van fraude en materieel belang............................................................................23
6.4.3 Redresregeling.....................................................................................................................23
6.4.4 Escalatieladder bij wettelijke controle-opdrachten.............................................................23
Pagina 2 van 56
, 6.5 Fraude en het strafrecht.............................................................................................................23
6.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties.........................................................................24
6.6.1 Juridische definitie van witwassen.......................................................................................24
6.6.2 Belastingfraude en witwassen.............................................................................................24
6.6.3 Meldplicht............................................................................................................................24
6.6.4 Verschillen tussen de meldplicht bij fraude en bij witwasactiviteiten.................................24
6.7 Gedragslijn inzake persoonsgerichte accountantsonderzoeken.................................................24
Hoofdstuk 7 Opdrachtenkader.............................................................................................................25
7.1 Soorten opdrachten....................................................................................................................25
7.2 Assurance-opdrachten................................................................................................................25
7.2.1 De vraag naar assurance-opdrachten..................................................................................25
7.2.2 Soorten onderzoeksobjecten van assurance-opdrachten....................................................25
7.2.3 Kenmerken van assurance-opdrachten...............................................................................26
7.3 Beoordelingsopdracht................................................................................................................26
7.3.1 Doel van de beoordelingsopdracht......................................................................................26
7.3.2 verantwoordelijkheid van het bestuur en de accountant....................................................26
7.3.3 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht..................................................................26
7.3.4 Beoordelingsverklaring en samenstellingsverklaring...........................................................27
7.4 Aan assurance verwante opdrachten.........................................................................................28
7.4.1 Opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden m.b.t.
(financiële) informatie..................................................................................................................28
7.4.2 opdracht tot het samenstellen van financiële overzichten..................................................28
7.5 verschillen tussen de soorten opdrachten..................................................................................28
Hoofdstuk 8 Doelstellingen van de jaarrekeningcontrole.....................................................................29
8.1 Doel van en verantwoordelijkheden bij de jaarrekeningcontrole...............................................29
8.2 Uitgangspunten voor het oordeel over de jaarrekening.............................................................29
8.2.1 Reikwijdte van de jaarrekeningcontrole..............................................................................29
8.2.2 Getrouw beeld van de jaarrekening.....................................................................................29
8.2.3 Redelijke mate van zekerheid..............................................................................................29
8.3 Axiomatisch voorbehoud............................................................................................................30
8.4 Nadere uitwerking van de beweringen en de controledoelstellingen........................................30
8.4.1 Categorieën beweringen......................................................................................................30
8.4.2 Beweringen en de controledoelstellingen die daarbij horen...............................................30
8.5 Het controleproces.....................................................................................................................31
Hoofdstuk 9 Materialiteit.....................................................................................................................32
9.1 Begrip materialiteit.....................................................................................................................32
Pagina 3 van 56
, 9.2 Bepalen van de materialiteit.......................................................................................................32
9.2.1 Materialiteit voor de jaarrekening als geheel......................................................................32
9.2.2 Uitvoeringsmaterialiteit.......................................................................................................32
9.3 Evalueren van geïdentificeerde afwijkingen en schattingsverschillen........................................32
9.3.1 Aard van afwijkingen...........................................................................................................33
9.3.2 Feitelijke en geprojecteerde afwijkingen.............................................................................33
9.3.3 Inschattingsafwijkingen.......................................................................................................33
9.3.4 Evaluatie van de afwijkingen................................................................................................33
9.3.5 Conclusie en controleverklaring...........................................................................................33
9.5 Samenvatting van het toepassen van materialiteit.....................................................................33
Hoofdstuk 10 Risicoanalyse..................................................................................................................34
10.1 Risicoanalytische controlemethode..........................................................................................34
10.2 Accountantscontrolerisico en opdrachtrisico...........................................................................34
10.2.1 Accountantscontrolerisico.................................................................................................34
10.2.2 Opdrachtrisico...................................................................................................................34
10.3 Risico van een afwijking van materieel belang.........................................................................35
10.4 Risico-inschattingswerkzaamheden..........................................................................................35
10.4.1 Onderwerpen van risico-inschattingswerkzaamheden......................................................35
10.4.2 Algemene factoren en postspecifieke factoren.................................................................36
10.5 Interne beheersing...................................................................................................................36
10.5.1 Maatregelen van interne beheersing.................................................................................36
10.5.2 Invloed van de interne beheersing op de risico-inschatting...............................................36
10.5.3 Beheersingsmaatregelen met een direct of indirect verband met de bewering................37
10.5.4 Belang van de interne beheersing voor de accountantscontrole.......................................37
10.6 Significante risico’s...................................................................................................................37
10.7 Relatie tussen de controlewerkzaamheden en het steunen op IB............................................38
Hoofdstuk 11 Controle-informatie.......................................................................................................39
11.1 Het begrip controle-informatie.................................................................................................39
11.2 Kwaliteit van de controle-informatie........................................................................................39
11.2.1 Relevantie van de controle-informatie..............................................................................39
11.2.2 Betrouwbaarheid van controle-informatie........................................................................39
11.3 Systeemgerichte en gegevensgerichte controlewerkzaamheden.............................................39
11.3.1 Systeemgerichte controlewerkzaamheden........................................................................39
11.3.2 Gegevensgerichte controlewerkzaamheden.....................................................................40
11.3.3 Keuze van controlewerkzaamheden en controlemiddelen................................................40
11.3.4 Timing van de controlewerkzaamheden............................................................................40
Pagina 4 van 56
, 11.3.5 Omvang van controlewerkzaamheden..............................................................................41
11.3.6 Ontdekkingsrisico..............................................................................................................41
11.4 Soorten controlewerkzaamheden............................................................................................41
11.4.1 Inspecties...........................................................................................................................41
11.4.2 Waarneming......................................................................................................................42
11.4.3 Bevestigingen.....................................................................................................................42
11.4.4 Herberekeningen...............................................................................................................42
11.4.5 Cijferanalyses.....................................................................................................................42
11.4.6 Opnieuw uitvoeren............................................................................................................42
11.4.7 Verzoek om inlichtingen....................................................................................................42
11.4.8 Controlewerkzaamheden en de relatie met relevantie en betrouwbaarheid....................43
Hoofdstuk 12 Betekenis van IT voor de accountantscontrole..............................................................44
12.1 IT in de controlestandaarden....................................................................................................44
12.1.1 Het verwerven van inzicht in de geautomatiseerde omgeving..........................................44
12.1.2 Het testen van minimale IT-beheersingsmaatregelen.......................................................44
12.1.3 Het rapporteren van IT-bevindingen.................................................................................44
12.2 De IT-geïntegreerde controleaanpak........................................................................................44
12.2.1 Inzicht in de entiteit en haar omgeving.............................................................................44
12.2.2 Risicoanalyse......................................................................................................................44
12.2.3 Controleaanpak.................................................................................................................44
12.2.4 Identificeren en afstemmen van IT-afhankelijkheden.......................................................45
12.2.5 Inzicht in de geautomatiseerde omgeving.........................................................................45
12.2.6 IT-risicoanalyse..................................................................................................................45
12.2.7 IT-controleaanpak..............................................................................................................46
12.2.8 Evaluatie en conclusies......................................................................................................46
12.3 Voor de jaarrekening relevante IT controls..............................................................................47
Hoofdstuk 13 Controleverklaringen.....................................................................................................48
13.1 Algemeen..................................................................................................................................48
13.2 Opbouw van de controleverklaring..........................................................................................48
13.3 Oordeel in de controleverklaring..............................................................................................48
13.3.1 Goedkeurende verklaring..................................................................................................48
13.3.2 Geen goedkeurende verklaring..........................................................................................48
13.4 Aanvullende paragrafen...........................................................................................................49
De praktijk van auditing en assurance..................................................................................................50
Hoofdstuk 2 Het aanvaarden en continueren van controleopdrachten...............................................50
2.1 Uitbrengen van een offerte........................................................................................................50
Pagina 5 van 56
, 2.2 De cliënt en opdrachtaanvaarding..............................................................................................50
2.2.1 Aangaan van een cliëntrelatie..............................................................................................50
2.2.2 Opdrachtaanvaarding..........................................................................................................50
2.2.3 Overnemen van een controleopdracht van een andere openbaar accountant...................51
2.3 Opdrachtbevestiging...................................................................................................................51
2.4 Continuering van opdrachten.....................................................................................................51
2.5 Aanvaarding van een opdrachtwijziging.....................................................................................52
Hoofdstuk 3 Risicoanalyse en materialiteit..........................................................................................53
3.1 Doelstelling risicoanalyse............................................................................................................53
3.2 Risico-inschattingswerkzaamheden............................................................................................53
3.2.1 Inschatting van risico’s.........................................................................................................53
3.2.2 Significante risico’s...............................................................................................................54
3.2.3 Controledocumentatie.........................................................................................................54
3.3 Kennisvergaring, verkrijgen van inzicht en risico-identificatie....................................................54
3.3.1 Omgevingsanalyse...............................................................................................................54
3.3.2 Aard van de entiteit.............................................................................................................54
3.3.3 Doelstellingen en strategieën en daarmee verband houdende bedrijfsrisico’s...................54
3.3.4 Meting en beoordeling van de financiële prestaties van de entiteit....................................54
3.4 Verkrijgen van inzicht in de interne beheersing.........................................................................55
3.4.1 Doelstelling onderzoek interne beheersingsmaatregelen...................................................55
3.4.2 Te onderzoeken componenten van interne beheersing......................................................55
3.5 Materialiteit in de controle.........................................................................................................56
3.5.1 Gebruik van materialiteit in de controle..............................................................................56
3.5.2 Vaststellen materialiteit en uitvoeringsmaterialiteit...........................................................56
Pagina 6 van 56
,Hoofdstuk 1 Betekenis van accountantscontrole
1.1 Ontstaan van accountantsberoep
Doordat er eind 19e eeuw naamloze vennootschappen ontstonden met grote getallen en vaak
anonieme aandeelhouders, ontstond er bij de aandeelhouder de behoefte om zekerheid te
verkrijgen of het management de gedelegeerde taken uitvoerden conform de verstrekte opdracht.
Dit was de belangrijkste basis voor de behoefte aan accountantscontrole.
Accountantscontrole kan worden omschreven als de externe en onafhankelijke controle door een
accountant, van (met name) de jaarrekening van een organisatie. Op basis van een dergelijke
controle wordt een goedkeurende controleverklaring gegeven.
1.2 Pincoffs-affaire
In 1879 was een grootschalige fraude. Lodewijk Pincoffs bezat veel ondernemingen en was een
gezien en invloedrijk man. Met de Afrikaanse zaken ging het in de jaren 70 slecht. Door allerlei
kunstgrepen probeerde hij dat te verbloemen. In 1879 kwamen ze er achter dat er al 8 à 10 jaar aan
valse balansen was. Dit is een mijlpaal door de grote omvang en vooral door de nasleep die zij heeft
gekregen. Dit was het laatste zetje dat nodig was voor het ontstaan van de accountantscontrole.
1.3 Vraag naar accountantscontrole
1.1.1 Informatietheorie
Verklaart de behoefte aan accountantscontrole vanuit het informatierisico, dat wil zeggen dat
onjuiste informatie is verschaft. Richt zich met name op de relatie tussen het management en het
maatschappelijk verkeer. Heeft tot gevolg dat vermogensverschaffers in het algemeen het
informatierisico lager zullen inschatten en daarom een lagere vergoeding zullen vragen voor het door
hen ter beschikking gestelde vermogen.
Oorzaak van het bestaan van informatierisico kan worden gevonden in 4 factoren:
Afstand van de gebruiker tot het te beoordelen object.
Bestaan van tegengestelde belangen.
Toenemende omvang van de te verwerken gegevens.
Complexiteit van de transacties.
Mogelijkheden om informatierisico te beperken:
Gebruiker kan zelf gaan controleren > niet praktisch/efficient.
Gebruiker kan schadevergoedingen eisen bij verstrekken van onjuiste informatie > niet
haalbaar.
Gebruiker kan controle van informatie eisen door een onafhankelijke deskundige.
1.1.2 Agency-theorie
Verklaart de behoefte aan accountantscontrole vanuit de tegengestelde belangen tussen
management en aandeelhouders. Bij een overeenkomst verplicht de lasthebber (agent) zich om
bepaalde diensten te verrichten ten behoeve van de lastgever (principaal). In feite is er sprake van
een overeenkomst tussen het management van een onderneming (lasthebber) en de eigenaar
(lastgever). Aandeelhouders (principaal) hebben belang bij volledige verantwoording en
management (agent) kan belang hebben bij geen volledige verantwoording. Principaal loopt dus
risico en hiervoor zijn beheersingssystemen gecreëerd. Het afleggen van verantwoording door
middel van een jaarrekening maakt deel uit van de systemen.
Agency costs bestaan uit:
Kosten die het management maakt om aan te tonen dat het zijn afspraken nakomt.
Pagina 7 van 56
, Kosten die aandeelhouders maken om het management te controleren.
Verlies door, voor aandeelhouders niet optimale managementbeslissingen.
Inschakeling van de accountant is het resultaat van minimalisatie van de genoemde agency-costs.
1.1.3 Verzekeringstheorie
De controlekosten worden gezien als een vergoeding voor het overdragen van het risico van onjuiste
informatie. De accountant kan worden aangesproken door opdrachtgevers en gebruikers van de
verklaring als achteraf blijkt dat deze ten onrechte is afgegeven.
Twee vormen van aansprakelijkheid accountant:
Specifieke aansprakelijkheid t.o.v. de opdrachtgevers > contractueel voortvloeiend uit
overeenkomsten.
Aansprakelijkheid t.o.v. van derden > wettelijk voortvloeiend uit onrechtmatige daad.
1.1.4 Vertrouwenstheorie
Het maatschappelijk verkeer staat centraal. Accountant is vertrouwensman. Het bestaansrecht van
de accountantscontrole is afhankelijk van het vertrouwen dat de controlefunctie van de accountant
wekt bij het maatschappelijk verkeer. De mate van vertrouwen bepaalt de aard en omvang van de
controlewerkzaamheden. Er moet een deugdelijke grondslag zijn voor de verklaring. Dit is een
normatieve theorie en de andere theorieën zijn verklarend.
1.4 Verwachtingen van het maatschappelijk verkeer
Het vertrouwen van het maatschappelijk verkeer is gebaseerd op de verwachtingen van gebruikers
over de kwaliteit van dienstverlening van accountants. Als niet wordt voldaan aan de verwachtingen,
is er sprake van een verwachtingskloof.
De prestatiekloof bestaat uit:
Tekortkomingen in standaarden > heeft betrekking op de verantwoordelijkheden die
redelijkerwijs van de accountant verwacht mogen worden en die hij op grond van wet- en
regelgeving heeft.
Tekortschietende prestaties > verschil tussen de verwachting wat de accountant presteert en
wat de gebruikers verwachten.
De redelijkheidskloof heeft betrekking op
wat er redelijkerwijs verwacht kan
worden van accountantscontrole en wat
het maatschappelijk verkeer vindt dat de
accountant moet leveren.
De informatiekloof is onderdeel van de
verwachtingskloof en is het verschil
tussen de hoeveelheid en de kwaliteit van
de informatie die een gebruiker comfort
geeft bij het nemen van beslissingen en
de feitelijke informatie die in de vorm van een jaarrekening met controleverklaring naar buiten wordt
gebracht.
Pagina 8 van 56
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stepdoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
