Vrijheidsbeperking in het ziekenhuis? Nee, tenzij… (V&VN)
1. Inleiding
Aanleiding handreiking
o Toepassen vrijheidsbeperkende interventies (VBI) in ziekenhuis komt veel voor. Registratie
VBI in ziekenhuis wettelijk niet verplicht > geen exacte cijfers. Vaak toegepast bij delirante
patiënten. Andere risicogroepen: kwetsbare (dementerende) ouderen, neurologische,
psychiatrische patiënten, IC-patiënten en verstandelijke beperking.
o Doel: aanreiken eenduidig handvat voor werkzame verpleegkundigen in algemene en
academische ziekenhuizen. Hiermee stapsgewijs (of MDO) besluiten nemen en overgaan op
inzetten preventieve en alternatieve interventies in dreigende situaties. Bij onvoldoende
resultaat of noodsituaties overgaan toepassen VBI.
o Terugdringen en zorgvuldig toepassen VBI 2 redenen:
In grondwet rechten opgenomen die voor alle Nederlanders van toepassing zijn, ook
in de zorg. Alleen gebruik als patiënt/wettelijke vertegenwoordiger toestemming
geeft voor recht op bescherming persoonlijke levenssfeer en recht op integriteit van
lichaam
Toepassen zware VBI kan tot grote gezondheidsrisico’s leiden. Denk aan: pols-,
enkel- en onrustbanden. Afhankelijk duur en aard kan het ingrijpende consequenties
tot gevolg hebben: decubitus, incontinentie, contracturen en afname spiermassa.
Uitgangspunten
o Toepassen VBI zoveel mogelijk voorkomen
o Bij toepassen VBI het tot minimum beperken
o Alleen VBI toepassen als het echt niet anders kan
o Bij toepassen altijd mildste vorm VBI, welk meest geschikt om gestelde doel te bereiken en
duur en omvang redelijke verhouding staat met aanleiding
o Meest ingrijpende vorm: fixatie met onrustband en/of pols en/of enkel en/of
bovenarm/bovenbeen moet niet worden toegepast tenzij nood.
o Besluit tot toepassen VBI, ook milde vorm, moet altijd zeer weloverwogen, veilig en
zorgvuldig, multidisciplinair verband en in overleg patiënt en familie worden genomen
o Gebruik VBI geen oplossing bij gebrek adequate (menselijke) hulp
VBI onderdeel behandeling. Interventie alleen als duidelijk is wat doel is en sprake van
multidisciplinaire verantwoordelijkheid.
Belang handreiking
o VPK behoort tot beroepsgroep welke direct te maken heeft met signaleren risicovol gedrag bij
patiënt > professionele verantwoordelijkheid als patiënt gevaat voor zichzelf gaat vormen
waardoor medische behandeling in gevaar dreigt te komen.
o Samen met hoofdbehandelaar, collega-verpleegkundigen, anderen betrokken disciplines,
patiënt en/of vertegenwoordiger en familie zorgvuldig besloten VBI toepassen.
Toepassen en controleer met hoofdbehandelaar regelmatig of veiligheid
behandeling en herstel niet (verder) in gevaar komt.
o Handleiding beidt eenduidig handvat om zorgvuldig besluiten te nemen, gericht op preventie,
alternatieve interventies en wanneer echt niet anders kan VBI. Ook bewustwordingsproces in
keuze VBI bij patiënt.
Inhoud handreiking
o Handreiking gebaseerd op:
Huidige wet- en regelgeving omtrent vrijheidsbeperking patiënten
Wetsvoorstel zorg en dwang, inwerkingtreding (1/1/2015) voor bepaalde groepen
patiënten van kracht in ziekenhuis
Wetenschappelijk onderzoek
Best practices uit praktijk
, o Bevat volgende onderdelen
Uitleg begrippen
Uitleg algemeen stappenplan
Stappenplan per risicogedrag
Delirant gedrag
Neiging tot en het verwijderen van medisch materiaal
Valgevaar
Weg- of onderuitglijden in stoel of bed
Fysieke agressie
Weglopen of dwalen
Interventie op maat
2. Uitleg begrippen
Begripsbepaling en -afbakening
o Verpleegkundige
Verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundige specialisten
o Vrijheidsbeperkende interventie (VBI)
“Beperkende gevolgen hebben voor individuele vrijheid van patiënten”
Onderverdeeld in:
Milde(re) vrijheidsbeperkende interventies (score 1-4)
o Fysiek: materiaal aan lichaam van patiënt bevestigd waardoor
bewegingsvrijheid wordt beperkt
o Niet fysiek: materiaal dat niet fysiek aan patiënt is bevestigd maar
wel direct vrijheid beperkt.
o Niet-fysieke afzondering: afnemen van materiele benodigdheden
o Chemisch: gedragsbeïnvloeding door medicatie
o Elektronisch: inzetten van elektronisch hulpmiddelen die op
afstand alarm afgeven bij bepaalde activiteit patiënt. Denk aan
ethische en juridische aspecten!!
o Preventieve interventie
Ingezet en toegepast als kans bestaat dat patiënt risicogedrag vertonenn maar nog
geen symptomen vertoont.
Doel: kans risicogedrag(ingen) patiënt reduceren.
Wordt niet in vrijheid beperkt !
o Alternatieve interventie
Ingezet en toegepast als patiënt (toenemend) risicogedrag en 1 of meer symptomen
vertoont.
Doel: toename risicogedrag reduceren of stabiliseren.
Wordt niet in vrijheid beperkt!
o Risicoacceptatie
Weloverwogen (multidisciplinair en in overleg patiënt/vertegenwoordiger/familie)
gekozen om risico op gebaar te aanvaarden.
o Milde(re) vrijheidsbeperkende interventie
Ingezet als risico op gevaar te groot is om te accepteren maar te klein is om patiënt
fysiek te fixeren.
Interventie staat niet in redelijke verhouding met aanleiding
o Zware vrijheidsbeperkende interventie
Laatste redmiddel ingezet > mechanische/fysieke fixatie
o Proportionaliteit
Interventie staat in duur en omvang in redelijke verhouding met aanleiding
o Subsidiariteit
Interventie is minst ingrijpende keuze
o Doelmatigheid
Interventie is meest geschikt om gestelde doel te bereiken
o Acuut gevaar
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper JuliëtE. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.