Scriptie
Sociale steun voor politiemedewerkers met PTSS van leidinggevenden en collega’s. Een
onderzoek binnen de Maritieme Politie Den Helder.
Foto 1. Logo Politie
Foto 2. Logo NTI
Geschreven door:
,Titelpagina
Titel: Sociale steun voor politiemedewerkers met PTSS van leidinggevenden en collega’s. Een
onderzoek binnen de Maritieme Politie Den Helder.
Geschreven door:
Plaats: Alkmaar
Geschreven van: december 2019 tot september 2019
Opdrachtgever: Team Maritieme Politie den Helder
Hogeschool: NTI, Leiden
Studentnummer: 994719251
Studie: Toegepaste psychologie
2
,Voorwoord
Beste Lezer,
Voor u ligt het onderzoek ‘Hoe kunnen de leidinggevenden en de teamleden van Team Maritieme
Politie (TMP) Den Helder politiemedewerkers met posttraumatische stressstoornis (PTSS) beter
steunen in hun functioneren op de werkvloer?’ Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van de
bachelor Toegepaste Psychologie aan de NTI in Leiden. Het onderzoek heeft plaatsgevonden bij het
TMP in Den Helder.
De reden dat ik voor de studie toegepaste psychologie aan de NTI heb gekozen is omdat ik mijn
topsport wilde combineren met mijn studie. Het was niet de makkelijkste weg om op afstand en in mijn
‘vrije’ tijd te studeren. Psychologie heeft altijd mijn interesse gewekt. Binnen de topsport kom je veel in
aanraking met mentale conflicten. Jaar vier bestond mede uit stage. De combinatie met topsport werd
te veel. Ik besloot om mijn sport op een laag pitje te zetten en eerst mijn studie af te ronden.
De stage heb ik gelopen bij Heliomare in Wijk aan Zee. Als stagiair was ik cognitief trainer voor
mensen met niet aangeboren hersenletsel. Dit was mijn eerste ervaring in de gezondheidszorg. Door
Heliomare besef ik dat er voor mij nog veel te leren valt op het gebied van psychologie. Het heeft mij
gemotiveerd op verschillende gebieden kennis op te doen. Ik ben mij gaan inlezen in veel
voorkomende problematiek in Nederland. PTSS sprong er voor mij uit. Politiemedewerkers zoeken
situaties op waar burgers juist voor weglopen. Ze zetten alles op het spel, ondanks het risico op het
krijgen van trauma’s. Dit heeft mijn interesse gewekt. Ik wist dat ik iets terug wilde doen voor deze
bijzondere mensen. Eenmaal in contact met het TMP in Den Helder ging het vrij snel. Samen met de
leidinggevenden had ik al snel een onderzoeksvraag opgesteld om politiemedewerkers met PTSS
hopelijk te kunnen helpen.
Ik wil het TMP in Den Helder bedanken dat zij mij deze kans gegeven hebben. Ze hebben me een
kijkje in hun wereld gegeven en zich opengesteld voor interviews.
De scriptie is geschreven voor het team Maritieme politie in Den Helder. Hierbij is het doel om te
onderzoeken hoe politiemedewerkers en leidinggevende collega’s met PTSS beter kunnen steunen
op de werkvloer.
Leeswijzer
Om de lezer in deze scriptie wegwijs te maken, wordt hier beschreven uit welke hoofdstukken deze
scriptie is opgebouwd en wordt kort omschreven wat er in die hoofdstukken aan de orde komt. In de
inleiding wordt kort ingegaan op de reden van het onderzoek en de opdrachtgever. Na de inleiding, die
het eerste hoofdstuk vormt, volgt in hoofdstuk twee de aanleiding van het onderzoek. In de aanleiding
wordt er dieper ingegaan op de reden van het onderzoek en de opdrachtgever. Ook komt de
probleemstelling met deelvragen en het traject hier aan bod. Hoofdstuk drie bevat het
literatuuronderzoek. In het literatuuronderzoek worden de onderwerpen die relevant zijn voor
onderzoeksvraag beschreven en onderzocht. De onderwerpen die hierbij aan bod komen zijn onder
anderen een begrip definiëring van steun en hoe teamleden collega’s met PTSS het beste kunnen
steunen op de werkvloer volgens de literatuur. Het vierde hoofdstuk betreft de methode. In dit
hoofdstuk wordt omschreven hoe het literatuur onderzoek en het praktijkonderzoek tot stand gekomen
zijn. Voor het praktijkonderzoek is er gebruik gemaakt van diepte interviews. Hoofdstuk vijf bevat de
resultaten die verkregen zijn uit de diepte-interviews. In het zesde hoofdstuk is de conclusie
geformuleerd over hoe collega’s met PTSS beter gesteund kunnen worden door leidinggevende en
politiemedewerkers van het team Maritieme politie in Den Helder. In hoofdstuk zeven wordt een
aanbeveling gedaan naar aanleiding van de resultaten en conclusie uit het verrichte onderzoek voor
het team Maritieme politie in Den Helder. Ten slotte zijn de discussiepunten verwerkt in hoofdstuk
acht.
3
, Samenvatting
Posttraumatische stressstoornis (PTSS), is een “psychotrauma- en stressorgerelateerde
stoornis”(Jongedijk, 2017, p.1). “Het is een ziektebeeld dat kan optreden na één of meerdere
traumatiserende gebeurtenissen” (Kolk, 2016, p. 39). Volgens de DSM (2014) zorgt PTSS ervoor dat
het dagelijks functioneren verstoord wordt. PTSS komt regelmatig voor bij politiemedewerkers. Nadat
PTSS is erkend als beroepsziekte, is er een verschuiving ontstaan binnen de politie. De politie streeft
ernaar om mensen met de diagnose PTSS in dienst te houden. De politie wil zijn verantwoordelijkheid
nemen voor het welzijn en het herstel van zijn medewerkers. Daarnaast willen zij uitval verminderen
en zo hoge kosten besparen (‘Pijlers. Nationale Politie’, z.j.) Dit zorgt voor een nieuwe dynamiek op de
werkvloer. Het is van belang dat een team blijft functioneren.
In dit onderzoek wordt gekeken naar het TMP in den Helder. Er is onderzocht wat er nu als steunend
ervaren wordt door de politiemedewerkers met PTSS en wat verbeterpunten zijn. “Teamleden kunnen
iemand niet genezen, maar wel helpen in het verminderen van symptomen en het
functioneren” (Klinisch Psycholoog, persoonlijk gesprek, 26 april 2019). Met als doel zo effectief
mogelijk te kunnen functioneren als team. De hoofdvraag in dit onderzoek luidt: ‘Hoe kunnen de
leidinggevenden en de teamleden van TMP Den Helder politiemedewerkers met PTSS beter steunen
in hun functioneren op de werkvloer?’
Het onderzoek omvat een literatuuronderzoek en praktijkgericht onderzoek. Vanwege de gevoeligheid
van het onderwerp PTSS is er voor gekozen om het praktijkonderzoek door middel van diepte-
interviews te doen. Elf politiemedewerkers van het TMP in Den Helder zijn daarvoor geïnterviewd. Drie
van de elf politiemedewerkers hebben de diagnose PTSS. Alle drie de politiemedewerkers hebben
deelgenomen in dit onderzoek. Naast deze elf politiemedewerkers van TMP Den Helder, zijn er ook
drie ondersteuners van het team geïnterviewd. De ondersteuners zijn: één bedrijfsarts, één
medewerker van de Psychotrauma Diagnose Centrum (PDC) en één klinisch psycholoog. De
interviews zijn vervolgens deductief gecodeerd.
Uit zowel het literatuuronderzoek als het praktijkonderzoek komt naar voren dat er drie belangrijke
clusters zijn voor het steunen van medewerkers met PTSS op de werkvloer. De clusters zijn: sfeer en
het gedrag, onderlinge communicatie en kennis over PTSS. In zowel literatuuronderzoek als
praktijkonderzoek wordt geconcludeerd dat steun op de werkvloer voor mensen met PTSS bevorderd
wordt als medewerkers en leidinggevenden een luisterend oor bieden voor politiemedewerkers met
PTSS. Het helpt als Medewerkers en leidinggevenden aandacht, erkenning en begrip tonen voor
politiemedewerkers met PTSS waarbij er open communicatie is onderling. Daarbij hoort onder andere
een luisterend oor, vragen hoe het met iemand gaat en debriefen na een traumatisch incident. Naast
een debriefing is het van belang dat de leidinggevende politiemedewerkers in de gaten houden en een
aantal weken na het incident te informeren hoe het gaat. Politiemedewerkers met PTSS hebben ook
een rol om de steun op de werkvloer te bevorderen. Wanneer politiemedewerkers met PTSS
transparant zijn naar het team is het voor teamleden makkelijker om begrip te tonen. Hierbij is het van
belang dat ze aan collega’s vertellen wat er speelt om hun emoties en gedrag, die soms gestuurd
worden door PTSS, te verklaren. Door zich open te stellen kunnen collega’s zich beter inleven en
begrip tonen voor de situatie. Om politiemedewerkers met PTSS beter te kunnen steunen op de
werkvloer wordt er aanbevolen dat het TMP Den Helder een procedure opzet die ieder teamlid na kan
lezen. In de procedure staat ieders rol helder omschreven. Daarnaast wordt er aanbevolen om één
vertrouwenspersoon in het team op te nemen.
Om aan de behoefte van meer aandacht, begrip, erkenning en meer open communicatie onderling te
kunnen voldoen, is het van belang dat er binnen het team meer kennis komt over wat PTSS is.
Hiernaast is het ook van belang dat politiemedewerkers symptomen van PTSS kunnen herkennen, om
niet alleen begrip te tonen maar ook om elkaar in de gaten te kunnen houden. Elkaar in de gaten
houden kan bijdragen in de preventie van situaties als: uit de hand gelopen gedrag, zoals woede
uitbarstingen, op de werkvloer en inefficiënt functioneren van het team.
4