Minor Intensief Klinische Zorg (IKZ)
Vitale Functiekunde: Klinisch Redeneren
ABCDE-methode, SBAR en NEWS
Programmadoelen:
De student kan:
1. de psychosociale gevolgen van een acute aandoening voor patiënten en diens naasten
begrijpen en uitleggen (etiologisch en diagnostisch redeneren);
2. systematisch verschijnselen opsporen, ordenen en analyseren, gebruik makend van de
ABCDE methode, bij hoogcomplexe patiënten in een acute setting (diagnostisch redeneren);
3. na afweging komen tot een conclusie in de klinische probleemstelling bij hoogcomplexe
patiënten (diagnostisch en etiologisch redeneren);
4. onderbouwde voorstellen doen voor aanvullend onderzoek bij hoogcomplexe patiënten
(diagnostisch redeneren);
5. overdragen aan de hand van de SBAR bij hoogcomplexe patiënten;
6. gebruik maken van de beoordelingsinstrumenten NEWS en EMV in het kader van klinisch
redeneren;
7. de urgentie van het gevonden klinische probleem aangeven bij hoogcomplexe patiënten
(prognostisch redeneren);
8. voorstellen doen voor klinisch beleid (therapeutisch redeneren) bij hoogcomplexe
patiënten;
9. na een zorgvuldige evaluatie de juiste prioritering van interventies beargumenteren bij
hoogcomplexe patiënten (prognostisch en therapeutisch redeneren);
10. het klinisch verloop en prognose voorspellen bij hoogcomplexe patiënten (prognostisch
redeneren);
11. de klinische situatie evalueren bij hoogcomplexe patiënten in een acute setting.
De principes van de ABCDE-methodiek
Principes:
- Systematische beoordeling van vitale parameters
- Behandeling van de levensbedreigende
problemen
- Houvast in acute situaties
- “Treat First What Kills First”
Je kunt bij hoogcomplexe patiënten in een acute setting systematisch verschijnselen
opsporen, ordenen en analyseren, gebruik makend van de ABCDE-methode (diagnostisch
redeneren), na afweging komen tot een conclusie in de klinische probleemstelling
(diagnostisch en etiologisch redeneren), onderbouwde voorstellen doen voor aanvullend
onderzoek (diagnostisch redeneren), voorstellen doen voor klinisch beleid
(therapeutisch redeneren), na een zorgvuldige evaluatie de juiste prioritering van
interventies beargumenteren (prognostisch en therapeutisch redeneren) en het klinisch
verloop en prognose voorspellen (prognostisch redeneren).
ABCDE-methodiek = de standaard om bij (potentieel) vitaal bedreigde patiënten de vitale
functies te beoordelen. De vitale functies worden systematisch beoordeelt in de volgorde
ABCDE, wat zorgt voor houvast en waardoor alle letsels/stoornissen beoordeeld en behandeld
worden. De ABCDE-methodiek is een werkwijze waarbij hulp wordt verleend volgens het
principe "treat first what kills first" = eerst primaire (levensbedreigende), vervolgens secundaire
c.q. tertiaire (niet-direct/-levensbedreigende) letsels/stoornissen. Het bestaat uit 2 fases:
1. Primary survey = 1e onderzoeksfase, er wordt gekeken naar direct levensbedreigende
letsels/stoornissen. Deze worden indien mogelijk direct behandeld. Deze fase bestaat ui
diagnostisch redeneren Wat is er aan de hand? De opbouw van het assessment bestaat
uit: kijken, luisteren, voelen, meten, aanvullend onderzoek. Wanneer deze fase is afgerond en
patiënt voldoende is gestabiliseerd volgt de volgende fase.
, Minor Intensief Klinische Zorg (IKZ)
Vitale Functiekunde: Klinisch Redeneren
De letters “ABCDE” staan voor de volgende vitale functies:
A. Airway: ademweg – beoordeling of
lucht-/ademweg (hoge
luchtwegen/mond-/keelholte) vrij is, z.n. moet deze
vrijgemaakt worden. Bij verdenking op CWK-letsel
wordt direct gestart met manuele CWK
immobilisatie. Bedreiging “A” door
letsel/stoornissen: verslikking, verstikking,
aangezichtstrauma, oedeemvorming door
allergieën/ inademing van hete gassen/giftige
dampen.
Kijken - Insectie mond-keelholte, halsgebied en positie trachea
(uitwendige/inwendige oorzaken van ademwegobstructie?)
B. - Bewegingen van de borstkas aanwezig? (ademhaling)
- Kleur (eventuele cyanose)
- Slijmvliezen (dehydratie)
Luisteren - Hoge ademweg geluiden (inspiratoire stridor, rochelen, reutelen, snurken,
heesheid)
Voelen - Met oor/hand boven de mond/neus voelen naar luchtbeweging
- Positie trachea
Meten
Aanvullend
onderzoek
Interventie - Direct CWK-immobilisatie indien geïndiceerd
s - Indien de patiënt praat concluderen dat de ademweg vrij is
- Roept direct hulp in bij een probleem in de ademweg
- Verwijdering van corpus alienum met Magill tang
- Bij een vloeibare obstructie uitzuigen met Yankauer
- Manuele luchtwegmanoeuvres (head-tilt/ chin-lift, jaw thrust, hoofd opzij)
- Inbrengen van Mayo-Guedel-tube of nasopharyngeale tube (bij een GCS <8)
- Herbeoordeelt de interventies en stelt deze indien nodig bij
- Endotracheale intubatie of supraglottische luchtweg (larynxmasker)
- Coniotomie
Breathing: oxygenatie en ventilatie – beoordeling van het functioneren van de lage luchtwegen
en ventilatie; zijn er symptomen van bedreigde oxygenatie/gaswisseling (door letsels/
stoornissen: longoedeem, slijmvorming, ARDS, longembolie, corpus alienum, COPD, astma,
thoraxletsel, geen ademhaling)? Is er een indruk van de zuurstofsaturatie? Is toediening van
zuurstof nodig? Moet er beademing worden toegepast, al of niet met gebruik van
hulpmiddelen?
