Alle hoorcollege aantekeningen en een samenvatting van de literatuur per week van het eerstejaars Bestuurskunde vak Economie in Hoofdlijnen, gegeven door professor Arie Ros aan de Universiteit Leiden.
Hoi Iris, ik had mij een klein foutjes gespot, maar niks ergs of iets haha. Score was een beetje overhaast geklikt net tijdens de studiestress dus niet intentioneel, maar is gewijzigd! Thanks voor je samenvattingen, vind ze altijd top!
Door: scholteniris • 3 jaar geleden
Hoi Laura,
Heb je verbeterpunten? Van waar de lage score?
2020 – 2021 Economie in Hoofdlijnen
Hoorcollege 1: Inleiding + H1&H2
Rond week 5 een paper inleveren, 20% van eindcijfer. In week 8 wordt 80% van eindcijfer.
Economie in hoofdlijnen
EiH gaat over het begrijpen. Het gaat over keuzes onder schaarste. Schaarste houdt in dat er een beperkte
hoeveelheid goederen en diensten zijn. Hierdoor zijn we gedwongen keuzes te maken.
Utility (nut)
- De tevredenheid, geluk en blijheid verkregen door het kopen van goederen en diensten.
Purposeful behavior
- Men koopt goederen waar zij het nut van inzien.
o Afwegen van geld, tijd en energie. Emoties spelen geen rol.
Thinking like an economist
Voorbeeld: ESA en de satellieten.
- Baten: 3 miljard per
lancering
- Kosten: zie hiernaast.
Wat is verstandig qua budget?
- Econoom denkt in kleine
stapjes. Als je niks doet,
verdien je niks.
- Hoeveel extra kosten komen erbij? Ten opzichte van de baten
Optimaal?
- Maximale winst: bereken van elke hoeveelheid lanceringen de totale kosten, de totale opbrengsten
en de totale winst.
o Kies de maximale winst
o Sneller: extra kosten versus extra winst
o Niet naar het gemiddelde kijken, maar naar de toevoeging
o Wat komt er bij = marginaal
o Optimaal: 3 lanceringen.
Twee dingen: Denken in kleine veranderingen: marginaal en rationeel gedrag
Marginalisme
Vergelijking van kleine veranderingen in baten en kosten
- Marginale baten
- Marginale kosten
- Marginale analyse
- Optimaal: MB = MK
o Steeds: ceteris paribus (alle andere omstandigheden blijven gelijk)
Wetenschappelijke methode van marginale analyse:
● Observeren van gedrag en ‘outcomes’ in de echte wereld;
● Hypothese opstellen;
● Hypothese testen;
● Hypothese aannemen/verwerpen;
● Hypothese blijven testen.
,Opportunity cost
- Middelen alternatief aanwendbaar
- Schaarste leidt tot kosten
- Opportunity cost: alternatieve kosten
o Doordat de keuze wordt gemaakt voor de output van het ene product, zorgt dat ervoor dat
de daarin geïnvesteerde middelen niet meer kunt gebruiken voor de productie van een
ander goed.
o Wet van toenemende alternatieve kosten: hoe meer producten je produceert, hoe groter
de alternatieve kosten zijn bij het verkrijgen van een extra eenheid product. Dit komt
doordat niet alle economische productiefactoren even goed kunnen worden aangepast om
iets alternatiefs te produceren. Dit verklaart de buiging van de curve.
Economisch gedrag
- Een economisch probleem is dat we keuzes moeten maken omdat we alles willen hebben terwijl de
middelen om ze te verkrijgen beperkt zijn. We hebben maar een beperkt inkomen, terwijl we
onbeperkte behoeftes hebben. Gedrag is doelgericht
o Doel: maximale nut of maximale winst
Dus rationeel gedraag
Rationele keuzetheorie
1. Primaat eigen opbrengsten
a. Het gaat om jouw doelstelling
2. Maximalisatie resultaat
3. Maximaal gebruik informatie
4. Perfect calculeren onzekerheid
5. Rationeel verdisconteren toekomst
6. Stabiele voorkeuren
a. Voorkeuren die we hebben zijn niet afhankelijk van dingen die buiten de economie liggen
7. Emotie speelt geen rol in keuze
Rationeel gedrag is niet per definitie foutloos. Er mag in de voorkeuren wel emotie zijn.
Is het wel altijd zo rationeel?
- Kritiek op rationele keuzetheorie
o Komt vanuit gedragseconomie/behavioral economics
- Hoofdstuk van Dijk en Zeelenberg
Primaat eigen opbrengsten
- Het gaat om jouw doelstelling, maar ook:
o Giften goede doelen
o Bloeddonatie
o Vrijwilligerswerk
- Dus: eigen belang en belang van anderen
Maximalisatie resultaat
- Choice overload
o Bijv. welke telefoon neem je?
- Vaak voldoende i.p.v. maximaal
o Zijn we niet toe in staat om voor maximaal te gaan
- Satisficing i.p.v. optimizing
o Eerder gaan voor een 7 dan voor een 10.
,Maximaal gebruik informatie
- Vaak keuzestrategie bijvoorbeeld:
o Alternatieven een voor een bekeken, eerste dat voldoet wordt gekozen
o Terugvallen op gewoonten
o Voorbeelden volgen
Perfect calculeren onzekerheid
- We zijn overmatig optimistisch
o We schatten onszelf te hoog en te makkelijk in
- Vuistregels
- (Overmatige) waardering zekerheid
o Men is vaak overmatig zeker van hun zaak
- Consequenties onzekerheid slecht doordacht
Rationeel verdisconteren toekomst
- Onmiddellijke beloning geprefereerd boven uitgestelde.
o Liever nu iets, dan in de toekomst.
o Liever korte termijn dan lange termijn
Stabiele voorkeuren
- Framing: keuze afhankelijk van presentative
o Voorbeeld: onderzoek Tversky en Kahneman (1981)
Keuze voorleggen: er komt een ziekte aan.
Ziekte: 600 doden
Twee behandelingen
- Keuzecontext is belangrijk
o Je kiest verschillend op dezelfde keuzemogelijkheid. Dit
komt door de framing van het probleem en hoe je naar
een probleem kijkt. Onze voorkeuren laten we
beïnvloeden door de presentatie van een probleem.
Emotie speelt geen rol in de keuze
- Gevoel beïnvloedt keuze
- Emoties kunnen beslissingen ook beter maken
- Minimaliseren spijt/teleurstelling
o Bijv.: liever Postcodeloterij, want stel hij valt op jouw postcode en dan wint iedereen
behalve jij. Je wilt spijt voorkomen.
Conclusie
- Keuzes (lang) niet altijd rationeel
- Dus: hooguit beperkte rationaliteit (bounded rationality)
- Maar: dat ‘werkt’ behoorlijk goed.
Middelen
- Inkomen beperkt, maar verschilt wel:
- Minste groei zie je bij Griekenland, dit komt mede
door hun crisis. China is het meest groeiende.
Behoeften
- In principe onbeperkt:
o Niet altijd voor individueel goed
o Wel voor consumptie in zijn geheel
- Veranderlijk naar tijd en plaats
, Budgetlijn
- Mogelijke combinaties van twee (groepen van) goederen
o Gegeven het inkomen
o Gegeven de prijzen
- Dus hoeveel kan je krijgen voor de prijs van het ander?
o Bijv. chocoladerepen en chips
- (On)bereikbare combinatie
- Helling: prijsverhouding
- Helling: alternatieve kosten
- Constante prijsverhouding in dit geval: alternatieve kosten
- Keuze: op de budgetlijn
o Verandering in prijzen
o Verandering in inkomen
Keuze: maatschappij
Schaarse productiefactoren (middelen die de productie van goederen en diensten mogelijk maken):
- Land: alle natuurlijke bronnen
- Arbeid: zowel fysisch als mentaal
- Kapitaal: door mensen gemaakte middelen voor productie (machines, gebouwen etc.)
- Ondernemerschap: de mogelijkheid van mensen om productiefactoren te combineren om zo een
product te produceren, strategische besluiten te nemen en risico’s e dragen. Een ondernemer is
innovatief.
- Ook beperkt, want we hebben niet alles tot onze beschikking
Transformatiecurve
- Production possibilities curve
o Transformatiecurve
- Bij volledig en efficient gebruik productiefactoren.
o Gegeven de productiefactoren
o Gegeven de techniek
- (On)bereikbare combinaties
- Helling: alternatieve kosten
- Wet van de stijgende alternatieve kosten
- Keuze: op de transformatiecurve
- De lijn loopt bol
o Meer of minder productie leidt tot bolling van de lijn
Verandering laat zichzelf zien
De production possibilities curve is een lijn die de verschillende combinaties laat zien van producten en
diensten die kunnen worden geproduceerd bij een volledig werkzame economie.
Model van productiemogelijkheden:
- Volledige werkgelegenheid
- Vaste productiefactoren
- Vaste technologie
- Twee goederen à consumentgoederen (zorgen voor directe bevrediging van de behoeftes)
Economische groei
- Groei: meer productie ofwel: transformatiecurve naar rechts
- Oorzaken:
o Meer productiefactoren
o Hogere kwaliteit productiefactoren (bijv. scholing, snellere machines)
o Technische vooruitgang
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper scholteniris. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
