Gezondheid, gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
1. Visies op gezondheid
Monocausale benaderingen: afwezigheid van ziekte bij het begrip gezondheid, waarbij het ontstaan
van ziekte slechts één oorzaak heeft die aanwijsbaar is (professionele medische benadering).
Multifactoriële benaderingen: omgevingsfactoren die van invloed zijn op de gezondheid. De overgang
van gezondheid naar ziekte is tegenwoordig niet zo maar meer aan te geven. Veel ziekten zijn
sluipend en niet zomaar aanwezig.
Zes visies op gezondheid:
- Klassieke, medische, monocausale: professionele, medische benadering. Iemand is gezond als
ziekte of lichaamsgebrek ontbreekt. Veel gezondheidsproblemen zijn niet meer monocausaal te
verklaren. De factoren die ziekte veroorzaken zijn multifactorieel.
- Biologische: het constant houden van het interne milieu (homeostase) in je lichaam bij
veranderende externe condities. Biologische gezondheid kan nauwkeurig worden omschreven en
is universeel geldend voor iedere mens. Ze is ook meetbaar, zoals temperatuur opnemen en
bepalen van bloedglucosespiegels.
- Psychologische: als een persoon zijn zelf gestelde doelen in het leven kan behalen is hij
psychologisch gezond. Zelfs met fysieke beperkingen. Een persoon met een ziekte of een
lichaamsbeperking kan dan wel als gezond worden gedefinieerd. Door te praten en observeren
kun je inzicht krijgen in de wijze waarop deze mensen hun psychologische gezondheid ervaren.
- Sociale: als een persoon zijn sociale rollen in de maatschappij kan vervullen binnen geldende
waarden en normen. Meetbaar door vragen te stellen of bepaalde sociale functies goed
uitgevoerd kunnen worden.
- Humane: koppeling tussen de biologische, psychologische en sociale visie op gezondheid
(koppeling wordt aangestuurd door multicausale en multifactoriele visie op gezondheid). Het
denken vanuit deze dimensies van gezondheid weerspiegelt een holistisch mensbeeld. In deze
visie is de mens meer dan zijn lichaam. Het welbevinden van een persoon is lastig te bepalen: het
is individueel en afhankelijk van iemands waarden en normen.
- Dynamische: de mens als holistische eenheid is gezond wanneer hij in balans is met zowel
zichzelf als zijn externe milieu én door zijn aanpassingsvermogen, door de regie te houden op zijn
gezondheid en zelf zijn gezondheid te managen. Draagkracht en draagbaar zijn in balans. Ziekte =
uit balans zijn. Gezondheid = in balans zijn.
2. ICF en ICD
ICF (International classification of functioning, disabilty and health): classificatie van de gezondheid en
gezondheid gerelateerde domeinen. Hoe gaan mensen om met hun gezondheid en de classificatie
plaatst gezondheid in de context van omgevingsfactoren.
- Gezondheid wordt bekeken vanuit een bio-psychosociaal model
(mens als holistische eenheid) en wordt zo in relatie gebracht met
de fysieke en maatschappelijke omgeving;
- Gezondheidsproblemen worden als uitgangspunt genomen (van
patiënt of patiëntengroep). Vanuit het gezondheidsprobleem wordt
gekeken naar de stoornissen, beperkingen en
participatieproblemen;
- Uitgangspunt is ook het aanpassingsvermogen van de patiënt, dus
zijn vermogen om de regie te voeren over zijn eigen gezondheid en
zijn zelfmanagement te optimaliseren;
- Het ICF is een planningsinstrument voor het nemen van beslissingen in de gezondheidszorg.
ICD (International classification of diseases): geeft informatie over gezondheid, ziekte en sterfte Het
wordt gebruikt in de klinische zorg, maar ook in onderzoek van ziekten en het bestuderen van
ziektepatronen.
, 3. Gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
Gezondheidstoestand: gezondheid beschrijven van een individu of groep met behulp van
gezondheidsindicatoren.
Gezondheidsindicatoren: objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte. Ze
geven aan welke gezondheidsproblemen veelvuldig voorkomen en laten zien hoe ‘’gezond’’ de
bevolking is.
4. Epidemiologie en epidemiologisch onderzoek
Epidemiologie: inzicht in de wijze waarop ziekte- en sterftepatronen verdeeld zijn over de bevolking.
Het richt zich op het vóórkomen van gezondheidsproblemen en op de samenhang tussen
gezondheidsproblemen en het vóórkomen van aan het gezondheidsprobleem gerelateerde
verschijnselen.
- Etiologische factoren: bepalend voor het ontstaan van een gezondheidsprobleem en gaan dus
aan de ziekte vooraf;
- Prognostische factoren: maken dat een al aanwezig gezondheidsprobleem verergert of stopt.
Dergelijke factoren hebben invloed op het verloop van de aandoening;
- Diagnostische factoren: maken duidelijk of er sprake is van een bepaald gezondheidsprobleem.
Aan de hand van deze factoren is het mogelijk een ziekte op te sporen.
Epidemiologie wordt uitgevoerd in epidemiologisch onderzoek.
Voorbeeld: onderzoeken van het verband
tussen het bewegingsgedrag van mensen en
cardiovasculaire risicofactoren en het ontstaan
van hart- en vaatziekten;
Voorbeeld: onderzoeken van de relatie
tussen bepaalde voedingsgewoonten en het
ontstaan van dikke darmkanker.
- Significant verband tussen (risico)factoren en een gezondheidsprobleem: als er een gevonden
relatie tussen de (risico)factoren en het gezondheidsprobleem niet op toeval berust. Het is een
statistische, rekenkundige maat.
- Epidemiologisch onderzoek vindt plaats door metingen te verrichtingen bij mensen. Eerst worden
er op individueel niveau onderzoek gedaan. Deze worden dan gebundeld en op groepsniveau
ingedeeld meetniveau.
Populatieniveau: onderzoek naar de gezondheidstoestand van de Nederlandse bevolking. Geeft
inzicht in de volksgezondheid.
Groepsniveau: als je van een bepaalde groep van de totale bevolking de gezondheidstoestand wilt
weten. Door meerdere groepen te onderzoeken kunnen er ook uitspraken worden gedaan over
populaties in de samenleving en hiermee inzicht krijgen in de volksgezondheid.
5. Gezondheids- en demografische statistieken
Gezondheidsstatistieken bieden zicht op de gezondheidstoestand van (de) bevolking(sgroepen).
Bijvoorbeeld: sterfte, ziekte, levensverwachting: opgebouwd aan de hand van
gezondheidsindicatoren.
Demografische/bevolkingsstatistieken: bieden inzicht in de samenstelling van de bevolking.
Zowel gezondheids- als bevolkingsstatistieken zijn samengesteld op basis van systematisch
verzamelde gegevens.
6. Veelvoorkomende gezondheidsindicatoren
Gezondheidsindicatoren geven cijfermatig inzicht in het niveau van gezondheid en ziekte onder de
bevolking. Dit is van belang voor het te voeren beleid van zowel gezondheidsinstellingen als de
overheid. Gezondheidsindicatoren zorgen voor het inzichtelijk maken van: sterfte, mortaliteit,
levensverwachting, ervaren gezondheid, multimorbiditeit of gezondheidsverschillen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MeikeNTI. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,69. Je zit daarna nergens aan vast.
