KLO 2.1; 19-jarige vrouw met buikklachten
Diagnostiek van alledaagse klachten; H33; chronische buikpijn
Inleiding
Buikpijn: Alle pijnklachten die zich voordoen in de regio abdominalis.
Chronische buikpijn: Lang bestaande of steeds terugkerende pijn in onderbuik of in onder- en
bovenbuik.
3 maanden continue of recidiverende klachten in voorafgaande 6 maanden
Meestal geen lichamelijke verklaring gevonden voor chronische buikpijn.
Diagnostiek belangrijk om ernstigere oorzaken te vinden, e.g. coloncarcinoom.
De klacht in de bevolking
Vaak geen lichamelijk verklaring, wel moet een risico schatting gedaan worden.
Eerste presentatie bij de dokter
Meest frequent: klachten passend bij PDS, diarree, misselijkheid en obstipatie.
Pathofysiologie en differentiële diagnose
Aard van pijn in het algemeen niet specifiek voor een van de organen of andere structuren.
Brain-gut axis: receptoren in darm worden beïnvloed of veranderd door infecties of stress, en kunnen
daardoor normale prikkels als abnormaal doorgeven aan de hersenen.
Psychologische en emotionele factoren spelen een belangrijke rol, ook bij instandhouden klachten.
In elk geval uit te sluiten:
Coeliakie, CID, infectieuze collitis, colorectaal carcinoom
Angina abdominalis
Chronische UWI, grote nierstenen en koraalstenen
Endometriose, ovariumtumoren, PID
Chronische onderbuikpijn bij vrouwen
Vaak uiteindelijk naar gynaecoloog.
Soms afwijkingen gevonden die bij andere vrouwen geen klachten veroorzaken
Buikpijn bij kinderen:
Twee leeftijdspieken: 4-6j en 7-12j
Recurrent abdominal pain: recividerende buikpijn (RBP)
gedurende minstens 3 maanden aanvalsgewijs buiklachten
Zo heftig dat normale activiteiten onmogelijk zijn
Alarmsignalen Chronische buikpijn bij volwassenen
Gewichtsverlies
IBD, colorectale maligniteit
Koortsepisoden
IBD
Recidiverend bloed bij de feces
Colorectale maligniteit
Veranderd defecatiepatroon, vooral op oudere leeftijd
IBD, colorectale maligniteit
Onverklaarde ijzergebrekanemie bij personen ouder dan 50j
Maligniteit tractus digestivus
Positieve familieanamnese voor colorectaal carcinoom
Kinderen: Koorts, heftig braken, afbuigen groeicurve en chronische diarre (coeliakie).
,Gastro- Prikkelbaredarmsy V Diffuse Diagnosecriteria
intestinale ndroom krampende :
aandoeningen buikpijn + Gedurende
verandering langere tijd
deficatiepatroo intermitterend
n, opgeblazen of continu
gevoel buikpijn, met 1
vd volgende:
opgeblazen
gevoel,
wisselend
ontlastingspatro
on, slijm zonder
bloed,
flatulentie en
drukpijnlijk
colon.
Obstipatie
Vooral diarree
Mengvorm
Obstipatie V Vol gevoel Kan door
medicatie
Lactose- S In colon gisting Flatulentie,
intolerantie opgeblazen
buik, lichte
buikkrampen en
diarree
Diverticulitis S Ontsteking Pijn (l-
wand vd colon onderbuik),
dyspeptische
klachten,
defecatieverand
ering,
misselijkheid,
braken, koorts
Coeliakie Z Glutenenteropa Malaise,
thie; ontsteking chronische
en atrofie van buikpijn,
dunnedarmslijm opgezet gevoel,
vlies steatorroe,
anemie,
humeurigheid
Chronische Z Ziekte van Lichte Weerstand voelbaar, Familieanamnes
inflammatoir Crohn (gehele buikkrampen, fistels en abcessen e
darmlijden (IBD) darmwand) opgezette buik
(r-onder),
diarree,
chronische pijn
r-onder
Colitis ulcerosa Lichte Familieanamnes
(alleen mucosa, buikkrampen, e
, vaak beperkt tot opgezette buik,
rectum) diarree
(bloederig)
Infectieuze colitis S Chronische
diarree
Colorectaal Z Ontstaan vrijwel Intermitterende Verhoogd risico
carcinoom altijd uit pijn, veranderd bij lang
poliepen deficatiepatroo bestaande
n ontsteking
colon. Familie
anamnese
Vasculaire Angina abdominalis Z Artherosclerose; Buikpijn in Vaak oudere
stoornissen te weinig bloed aansluiting op patiënten
naar darm maaltijden,
gewichtsverlies
Urologische Chronische Z Zeurende pijn in Vooral bij
aandoeningen urineweginfectie onderbuik en kinderen en
flanken ouderen
Grote nierstenen Z Chronisch
en koraalstenen zeurende of
intermitterende
buikpijn
(koliekpijn),
bewegingsdrang
Gynaecologisc Endometriose S Afwijkende Cyclische of
he plaatsen continue
aandoeningen functionerend buikpijn. Soms
baarmoederslij abnormaal
mvlies vaginaal
bloedverlies en
diepe
dyspareunie.
Uterusmyomen S Vleesbomen Zeurende pijn Meestal
odnerbuik, asymptomatisch
dysmenorroe en
abnormaal
vaginaal
bloedverlies
Ovariumtumoren Z Pijn door druk Vage
of – cysten op kapsel onderbuikklacht
ovarium of en, zwaar
organen gevoel (steen
onder buik)
Pelvic Z Ontsteking Meestal
inflammatory kleine bekken subacute
disease (PID) infectie
Overige Adhesies S Meestal na Manipulatie
aandoeningen buikoperatie veroorzaakt pijn
Buikwandpijn S Goed te Uitlokking door zachte Meestal
lokaliseren pijn druk, pijn neemt af na onverklaard
infiltratie met
, lidocaïne, uitlokking
bij aanspanning m.
rectus abdominis
Onverklaard V
Voeding
Excessief gebruik van cafeïnehoudende dranken of voedingsmiddelen gezoet met fructose of sorbitol
(FODMAPs) diarre, opgeblazen gevoel of krampen.
Medicatie
Antibiotica in onderhoudsdosering, Ca-antagonisten, statinen, NSAIDs kunnen ook buikpijn
veroorzaken.
Ijzerpreparaten, antidepressiva en morfine kunnen obstipatie veroorzaken.
Rectaal toucher
Geïndiceerd bij: vermoeden inflammatoire darmziekte, rectaal bloedverlies.
Vaginaal toucher
Bij verdenking op pathologie genitalia interna (PID, myoom, endometriose).
Vergrote, hobbelige uterus myomen.
Aanvullend onderzoek
Indicatie nadere diagnostiek: Bijkomende klachten en hogere leeftijd
e.g. gewichtsverlies, anemie, rectaal bloedverlies, veranderd deficatiepatroon
Bloedonderzoek
Verhoogd CRP, BSE en/of verlaagd Hb: vergrote kans op IBD
IgA-weefseltransglutaminaseantistoffen voor coeliakie
Fecesonderzoek
Op parasieten bij chronische buikpijn en diarree om parasiatie infecties
Urineonderzoek
Zinvol bij pijn in blaasstreek of lendepijn, of pijn gecombineerd met mictieklachten
Nitriettest als eerste
Bloed in urine kan wijzen op niersteen
SOA-test:
Bij verdenking op PID
Echografie:
Steenlijden, aneurysma, verkalkingen en ontstekingen darmwand aangetoond
X-buikoverzicht:
Aantonen urinewegstenen
Endoscopie: Bij chronische buikpijn + rood bloedverlies
Gering complicatierisico
Waterstomademtest: Om lactose-intolerantie aan te tonen
Vaginale echoscopie: Chronische onderbuikpijn
Buikwandvet en darmen geven geen verstoring van beeld
Laproscopie: Beeld in de buik
Organen goed zichtbaar, biopten kunnen genomen worden
Computertomografie: CT-scan
Duurder en meer belastend dan echo
MRI: Hulpmiddel voor aandoeningen genitalia interna
