Inhoudsopgave
WERKGROEP 1: - TAAL COMMUNICATIE EN CULTUUR DIVERSITEIT ................................................................ 2
POWERPOINT COLLEGE 1 .......................................................................................................................................... 2
WERKGROEP 2: - CULTUUR EN WERELDBEELDEN ............................................................................................ 7
TERUGBLIK COLLEGE 1 – TAAL COMMUNICATIE EN CULTUUR DIVERSITEIT ............................................................................ 7
PRESENTATIE STUDENTEN ......................................................................................................................................... 7
POWERPOINT COLLEGE 2 .......................................................................................................................................... 7
WERKGROEP 3 – VAKGEBIED INTERCULTURELE COMMUNICATIE ................................................................... 9
TERUGBLIK OP COLLEGE 2: CULTUUR EN WERELDBEELDEN ............................................................................................... 9
PRESENTATIE STUDENTEN ......................................................................................................................................... 9
POWERPOINT COLLEGE 3 ........................................................................................................................................ 10
WERKGROEP 4 – LINGUÏSTISCH ONDERZOEK NAAR ICC ................................................................................ 13
TERUGBLIK OP COLLEGE 3 – AFBAKENING VAKGEBIED INTERCULTURELE COMMUNICATIE ...................................................... 13
PRESENTATIE STUDENTEN: ...................................................................................................................................... 13
POWERPOINT COLLEGE 4: ....................................................................................................................................... 14
WERKGROEP 5: - ANALYSE VAN INTERCULTURELE COMMUNICATIE PROCESSEN. ......................................... 17
TERUGBLIK COLLEGE 4 (OPNAME) – LINGUÏSTISCH ONDERZOEK NAAR ICC ......................................................................... 17
PRESENTATIE STUDENTEN: ...................................................................................................................................... 17
POWERPOINT COLLEGE 5 ........................................................................................................................................ 18
WERKGROEP 6: - ANALYSE VAN INTERCULTURELE COMMUNICATIE PROCESSEN .......................................... 20
TERUGBLIK COLLEGE 5 – ANALYSE VAN INTERCULTURELE COMMUNICATIE PROCESSEN ......................................................... 20
PRESENTATIE STUDENTEN: ...................................................................................................................................... 20
POWERPOINT COLLEGE 6: ....................................................................................................................................... 22
WERKGROEP 7: - LEVEN EN OF WERKEN IN EEN INTERCULTURELE CONTEXT ................................................ 23
TERUGBLIK COLLEGE 6 – ANALYSE VAN INTERCULTURELE COMMUNICATIE PROCESSEN ......................................................... 23
PRESENTATIE STUDENTEN: ...................................................................................................................................... 23
POWERPOINT COLLEGE 7: ....................................................................................................................................... 24
1
,WERKGROEP 1: - taal communicatie en cultuur diversiteit
Powerpoint college 1
1. Wat is interculturele communicatie?
Bestaat uit twee delen.
• Intercultureel
• Communicatie
Wat maakt het dat interculturele communicatie anders is dan communicatie? à de manier waarop de
zender de code verpakt en ontvanger de code uitpakt. En als het verzenden en uitpakken van elkaar
verschillen dan spreek je van interculturele communicatie. Dit betekent dat de cultuur dan in de weg
staat.
Communiceer jij intercultureel? à JA.
Iedereen kan maar op één manier naar de wereld kijken. Dat is door jouw eigen bril. Deze bril bestaat
uit jouw referentiekader.
Wanneer is het belangrijk om intercultureel te communiceren? à belangrijk om ruimte te laten voor
andere dingen ervaren. Actief luisteren met veel sensitiviteit naar andere culturen toe.
2. Nederland anno 2020: interculturele communicatie?
Dit college viertal Key-issues centraal:
1. Cultuur
2. Diversiteit
3. Communicatie
4. Relatie taal-cultuur-denken
Multicultureel: veel culturen die naast elkaar bestaan.
Intercultureel: die culturen moeten dan ook met elkaar communiceren.
Situatie in NL anno 2020: multiculturele samenleving:
• 17.400.000 million inhabitants
• 1.3 million Dutch residents with double nationality
• 3.850.000 inhabitants of other than Dutch origine & 1.800.000 western migrants.
• 2.400.000 non western migrants
Autochtoon: persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar men
zelf is geboren.
Allochtoon: Persoon van wie tenminste een ouder in het buitenland is geboren.
Niet westerse allochtonen: allochtoon met als herkomstgroepering een van de landen in Afrika,
Latijns-Amerika en Azië of Turkije
Westerse allochtonen: allochtoon met als herkomstgroepering een van de landen in Europa (excl.
Turkije), Noord Amerika en Oceanië, of Indonesië of Japan.
3. Cultuur en/of diversiteit (Hs 2 samenvatting)
Vb. Boerenkool met worst
Vb. Fietsen. Cultuur. Zelfde normen en waarden.
Hoe haal je uit het filmpje elementen om cultuur te omschrijven? Je neemt het waar vanuit je eigen
bril en de dingen die je verschillen valt je het meeste op.
De chaos in het fietsen
2
,Cultuur: een systeem van regels, codes en symbolen die noodzakelijk zijn voor de interpretatie van
gedrag. Het gaat om betekenis geven aan de omgeving, teneinde daarin te kunnen overleven. Cultuur
is niet statisch: het ontwikkelt zich ook, maar het gaat meestal in een wat rustigere vorm.
Er is altijd sprake van een groep mensen die:
• Iets weet, beheerst en voelt
• Zich op een bepaalde manier gedraagt
• Zich op een bepaalde manier uit
• Bepaalde normen en waarden met elkaar deelt
• En (aan een volgende generatie) – al dan niet in gewijzigde vorm – overdraagt.
à Tradities die mensen willen handhaven, blijven vaak hetzelfde.
Vb. wimbledon: dragen van witte kleren, eten is aardbeien met slagroom.
Cultuur volgens Liu et al hs 3 (3e ed hs 2)
Defining culture: ‘the particular way of life of a group of people, comprising the deposit of knowledge,
experience, beliefs, values, traditions, religion, notions of time, roles, spatial relations, worldviews,
material objects and geographic territory.
• Furthermore, culture is holistic, learned, dynamic, and ethnocentric
• Let’s not forget the subcultures (ethnic, social class, organizational, regional)
Components of culture: see image p. 56 (onion with layers)
Uienmodel.
Als er twee culturen bij elkaar komen dan krijg je twee van deze uitjes. Hoe ga je dan te werk met
elkaar?
Bronnen van cultuur:
• Taal
• Nationaliteit
• Opleiding
• Beroep
• Groep (volk, ras)
• Godsdienst
3
, • Familie
• Geslacht
• Sociale klasse
• Bedrijfs- of organisatiecultuur
• Leeftijd
• Etc.
Hofstede: drie niveaus van mentale programmering
Cultuur is een belangrijk onderdeel van een mens. En als je kijkt hoe een mens in elkaar zit heb je drie
niveaus.
1. Persoonlijkheid:
2. Cultuur: hoe is iemand opgevoed, welke waarden en normen heeft die mee gekregen.
• Software of the mind: begrafenis van Kin Jung Il.
3. Menselijke natuur: dingen die we vanuit ons mens zijn voor elkaar willen krijgen.
• Neiging om te organiseren en de categoriseren. Je hebt als mens orde nodig de wereld is
namelijk heel groot. Wij als mensen plakken etiketten. Ander kunnen we het niet meer
overzien.
Ter illustratie à cultuur als software of the mind, een soort collectieve programmering
Vb. begrafenis Kim Il Sung 10 juli 1994
Vb. begrafenis Kim Jung Il 28 december 2011
Ligt eraan welke bril je opzet hoe je kijkt naar deze fragmenten. Ook ligt het aan je referentiekader.
Wat is voor jou normaal?
En diversiteit?
Van Dale: 1 verscheidenheid, variatie 2 het verschijnsel dat er ergens mensen zijn met verschillende
etnische of culturele achtergronden.
Diversiteit hoeft niet in cultuur te zitten, kan wel… Diversiteit gaat altijd over verschillen:
‘in the broadest sense […] differences in ethnicity, culture, religious and spiritual understandings,
gender identities and expressions, sexual orientations, abilities, age, socio-economic class, political land
social views, languages and geographic characteristics.’
Cultuur heeft onderscheidende kenmerken en kan daarmee een bron van diversiteit vormen.
4
,4. communicatie (HS 3 samenvatting)
Oorspronkelijk communicatie-schema: (Shannon & Weaver)
Communicatie: (Liu et al hs 3).
Definitie: ‘the process by which people use shared verbal or nonverbal codes, systems, and media to
exchange information in a particular cultural context’.
• Communicating is sharing who we are and what we know (p 26)
• The multifaceted nature of communication (p.26)
• Components: source message, channel, receiver, encoding, decoding, noise, feedback
• Characteristics: dynamic process, interactive, symbolic, contextual
• Models: linear and interactive
4. Cultuur en communicatie: relatie
Dan kom je eigenlijk op à wat is interculturele communicatie? (=werkomschrijving)
Interculturele communicatie = Een proces waarin een zender uit cultuur A – gebruik makend van een
bepaald kanaal via een medium – informatie doorgeeft aan een ontvanger uit cultuur B die deze
informatie op de een of andere manier verwerkt.
De communicatie kan plaatsvinden in cultuur A, B of in een derde cultuur (cultuur C).
Vb. taal gebruiken die je beide spreekt, maar voor beide niet de moedertaal (bv. Spaans spreken
samen of Engels = derde cultuur).
Engels spreken met elkaar, zorgt er voor dat geen van beide een voordeel heeft. Dat kan zorgen voor
een soort gelijkheid en gelijkwaardigheid.
Liu et al.
Culture and communication mutually influence one another, producing different behavioural patterns
in different context (ex.: socialization).
Reflectie vragen bij: cultuur en communicatie
Socialiseren in organisaties is een courant verschijnsel. Het is belangrijk om te socialiseren als je
ergens gaat werken. Het leren van de culturen is belangrijk.
Waar denk je aan bij socialiseren in de volgende organisaties en wat zegt dat over hun
organisatiecultuur en /of nationale cultuur?
Nike, Ikea, Decathlon, Jumbo, Yokogawa, Eneco.
5. Cultuur (denken) en taal
Relativisten en universalisten: !!!! TENTAMEN VRAAG
Zij onderscheiden zich van elkaar door verschillende wetenschappelijke opvattingen over de relatie
tussen cultuur (denken) en taal.
5
, Relativisten
• Sapir en whorf gaan ervan uit dat taal het denken beïnvloedt. Taal is de bril waardoor je naar
de werkelijkheid kijkt.
o Let wel: geen eenrichtingsverkeer, zo hebben ze het nooit bedoeld: ‘the real world is
to a large extent unconsciously built upon the language habits of the group’. (Sapir,
p.17)
à wisselwerking tussen taal en werkelijkheid: wederzijdse beïnvloeding.
Universalisten
• Denken beïnvloedt taal (o.a. chomsky)
o Universalia: menselijke ervaringen zijn overal ter wereld gelijk. Bv:
§ Fysiologische universalia (6 in aantal: voeding, excreties, ademhaling, slaap,
temperatuur en geslacht)
§ Anatomische universalia (arm, been voet, etc. en slapen, staan, zitten etc.)
§ Psychologische universalia: werking van de menselijke geest over de
taalgrenzen heen is min of meer gelijk (emoties: angst, verdriet, vreugde,
fantaseren etc.)
Voorbeeld: Mensen op de Noordpool en Zuidpool hebben meerdere woorden voor sneeuw.
• Vraag 1: als je vanuit de relativistische visie daar naar kijkt hoe zou je dat kunnen verklaren?
à verschillende woorden voor verschillende soorten sneeuw. Sneeuw is een centraal punt in hun
cultuur. Die verschillende woorden voor sneeuw bepalen hoe ze de werkelijkheid waarnemen.
• Vraag 2: verklaar zelfde casus vanuit universalistische visie?
à verschillende soorten sneeuw zijn er, die wij niet onderscheiden. Maar zij zien dat wel. Maar
daardoor geven zij er verschillende woorden aan.
Info door studenten te gebruiken bij voorgeschreven literatuur
Diversiteit bijvoorbeeld door globalisering
• Handel buiten landsgrenzen is gewoon geworden
• Groei internationaal toerisme speelt ook een rol à internationale arbeidsmarkt
• Immigratie zorgt voor meer diversiteit
• Growing domestic diversity: steeds meer minderheden dus meer diversiteit
• Dus: meer interculturele skills nodig
o Intercultural communication involves interaction between people whos cultural
perceptions and symbol systems differ enough to influence the communication event.’
Technologie
We staan steeds meer en sneller met de hele wereld in verbinding. Vb. Arabische Lente à meer
segregatie door komst technologie
Dominant culture
Verwijst naar de grootste invloeden van normen en waarden, communicatieve patronen en gebruiken
van de cultuur.
Macht: gaat niet om aantal mensen dat de dominante cultuur aanhangt maar om de grootste invloed
op samenleving.
6
