Uitgebreide samenvatting van de belangrijkste hoofdstukken:
bloedwaarden, ademhaling, circulatie,
Korte samenvatting: neurologische functies, spijsverteringsfuncties en vocht-elektrolyten balans.
Uitgewerkt voor de minor complexe zorg
Ademhaling
Definitie
Ademhalen is het door middel van spierarbeid actief inhaleren en passief exhaleren van lucht. Het is
de onmisbare vitale functie van het lichaam om te overleven. Voor het leveren van energie is er
continue aanvoer van zuurstof en afvoer van kooldioxide nodig. Het menselijk lichaam heeft onder
normale omstandigheden een aeroob (met zuurstof) metabolisme. De ademhaling past zich
voortdurend aan de drie variabelen aan: de activiteitenfactor, de stressfactor en de
lichaamstemperatuur.
Klinische aandachtspunten: Luchtwegen
Functie: de hoge luchtweg is de hoofdinlaat voor lucht, verwarming en bevochtiging van
inademingslucht en herbergt ook de spraak- en slikfunctie. De lage luchtwegen verdelen de
inademingslucht over het longoppervlak en centraliseren bij de uitademing de luchtstroom naar
buiten.
Hoge luchtwegen
Bij volwassenen is de stemspleet het nauwste deel van de hoge luchtweg. Als een patiënt in staat is
om te spreken of andere stemgeluiden te maken, met een normale stem dan is de hoge luchtweg in
principe vrij.
Doorgankelijkheid keel
De hoge luchtwegen zijn ook de centrale inlaatpoort voor voedsel en vocht. Het slikproces is ervoor
bedoeld dat de ingeademde lucht naar de longen en voeding en vocht naar de maag gaan. In het
geval van (diepe) bewusteloosheid kan de tong bij rugligging in de keel zakken en kan dit de hoge
luchtwegen volledig afsluiten. In eerste instantie zal de patiënt nog wel een adembeweging tonen,
maar deze hebben geen resultaat. Als er niet wordt gehandeld zal dit binnen 5 tot 10 minuten leiden
tot hersenschade en een circulatiestilstand.
Als het hoofd ver voorovergebogen word bij bijvoorbeeld een bewusteloze patiënt, kan er een
belemmerende knik in de hoge luchtweg ontstaan. De larynx (strottenhoofd) en farynx
(slokdarmhoofd) liggen optimaal ten opzichte van elkaar als het hoofd licht achterovergebogen
wordt. Dit wordt wel de ‘sniffing position’ genoemd.
,Wervelkolom
Bij elk vermoeden van een trauma aan de nekwervelkolom is uiterste voorzichtigheid geboden bij het
bewegen van het hoofd. Bij vermeende problematiek kan de patiënt typische sensaties als pijn in de
nek en tintelingen in de vingers aangeven. De nek zal dan direct deskundig moeten worden
geïmmobiliseerd.
Lage luchtwegen
Tot de lagere luchtwegen behoren alle onderdelen die zich onder de stembanden bevinden.
Weerstand
Hoe groter de luchtwegdiameter, des te kleiner de luchtweerstand. Voor een groot deel van de
luchtwegen is de doorsnede vast, maar in de bronchioli is de diameter variabel. Tijdens een grote
inspanning is er een grotere ventilatie nodig. Dit is mogelijk door ontspanning van het gladde
spierweefsel, waardoor er meer lucht doorheen kan in dezelfde of zelfs minder tijd.
Klinisch aandachtspunt: Ademprikkel
Functie: het aansturen van de spieren die betrokken zijn bij de ademarbeid, waardoor er
longventilatie ontstaat.
Ademcentrum
De primaire stimulatie voor het ademcentrum is de koolstofdioxidespanning (pCO 2) in het bloed. Als
de pCO2 door inspanning oploopt, dan wordt dit een krachtige prikkel om sneller en dieper te gaan
ademen om het extra geproduceerde kooldioxide te lozen. De pCO 2 wordt bepaalt door:
- Ventilatie: uitwisseling van lucht tussen de longen en buitenlucht
- Diffusie: gaswisseling tussen lucht in de alveoli en het bloed
- Perfusie: proces van doorbloeding van een weefsel
, Dit systeem werkt zeer snel. Een andere krachtige ademprikkel is de zuurgraad (pH). In principe
wordt de zuurgraad door de nieren en ademhaling constant tussen de 7,35 en 7,45 gehouden. Mocht
om de een of andere reden de pH dalen (verzuring), dan vormt dit een krachtige ademprikkel. Deze
perifere sensoren liggen in de hersenstam. In de aortaboog en de arteria carotis (halsslagader)
bevinden zich ook perifere sensoren.
Prikkelgeleiding
Uit het ademcentrum gaan via het zenuwstelsel impulsen naar de ademhalingsspieren zoals het
diafragma en de intercostaal spieren. De nervus frenicus vormt daarin de verbinding tussen het
ademcentrum en het diafragma. Deze zenuw verlaat het centrale zenuwstelsel ter hoogte van C3 tot
en met C5.
Klinisch aandachtspunt: Ademarbeid
Functie: spierkracht leveren voor de longventilatie
Ventilerend volume
De letterlijke vertaling van het woord ventilatie is ‘luchtverversing’. De inhalatie van lucht komt actief
tot stand door het aanspannen van het diafragma en de tussenribspieren, waardoor de thoraxkooi
vergroot. De exhalatie gebeurt passief door het ontspannen van de tussenribspieren en het
diafragma. De gemiddelde hoeveelheid lucht die een volwassene normaal in rust per keer inademt, is
6-8 ml/kg. Bij een volwassene van 80 kg is dit dus 80 x 6-8= 480-640. Dit getal vermenigvuldigt met
de ademfrequentie is het adem-minuut-volume. Bij inspanning of stress stijgt zowel de
ademfrequentie als de ademdiepte. Beide dragen bij aan het effectieve ventilerend volume.
Compliantie
Het uithoudingsvermogen van de longen tijdens de inhalatie noemen we compliantie. Het vermogen
om weer in te krimpen tijden de exhalatie noemen we elasticiteit. Een normale waarde voor de
compliantie in beademingssituaties is 25-50 ml/cm H2O. Dit wordt berekend door het teugvolume te
door de inspiratiedruk.
Thoraxkooi
De ribben, het borstbeen en de wervelkolom vormen samen de thoraxkooi. Bij het ademen zal de
thoraxkooi zich uitzetten in de voor- en zijwaartse richting, maar niet naar achteren. Hierdoor is
ademen makkelijker als men op de rug ligt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper corriannedendekker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
