Samenvatting
Samenvatting Met nieuwe ogen, ISBN: 9789046905814 complexe opvoedsituaties
Dit is een samenvatting van hoofdtuk 8 van het boek.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Met nieuwe ogenHoofdstuk 8
8.7 zingeving en ondersteuning bij levensvragen
Om als professional naar de eigen beleving van de cliënt zingevende ondersteuning te kunnen
bieden is het op de eerste plaats van belang diens specifieke zingevingsbehoeften en daaraan
gerelateerde levensvragen te herkennen. Daarnaast gaat het erom dat je in de gesprekvoering
goed af weet te stemmen op het taalgebruik van de betreffende persoon. Maar waar gaat het nu
precies om bij zingeving en zingevingsbehoeften en hoe ontdek je welke zinvragen bij een
specifieke cliënt op de voorgrond staan?
Zingeving is een proces dat dag in, dag uit plaatsvindt, in ieder mens. Zingeving gaat over
betekenis zoeken, je positie in de wereld bepalen, je leven als zinvol (willen) ervaren. In dit proces
gaat het om heel wezenlijke vragen die soms ook heel eenvoudig lijken. Zingeving kan
godsdienstig en religieus geïnspireerd zijn, maar dat hoeft niet.
Zolang alles goed met je gaat, realiseer je je meestal niet wat je diepste gedachten zijn over je
eigen bestaan of je betekenis in dit leven. Net als ieder ander ken je fasen in je leven waarin je je
heel bewust bent van dit proces, bijvoorbeeld wanneer je een dierbaar familielid verliest. Maar ook
vreugdevolle gebeurtenissen, zoals een geboorte leiden vaak tot bewuste zingevingservaringen en
tot levensvragen.
Zinvol leven en zingevingsbehoeften
De zin van het leven kun je volgens Van der Vaart, van Oudenaarden, Weijers en Van Egmond
(2013) zien als de optelsom van de manieren waarop iemand zijn behoeften aan zingeving al dan
niet naar tevredenheid weet te vervullen.
Peter Derkx onderscheidt de volgende zingevingsbehoeften:
Doelgerichtheid: leef je ergens naartoe wat je van waarde vindt?
Morele rechtvaardiging: is je leven, dat wat je doet, moreel te verantwoorden?
Eigenwaarde: vind je jezelf de moeite waard?
Competentie: heb je het gevoel dat je invloed hebt op je leven?
Begrijpelijkheid: heb je een begrijpelijk verhaal over je leven/gebeurtenissen?
Verbondenheid: voel je je verbonden met anderen?
Transcendentie: voel je je deel van een groter geheel (dit kan religie zijn) of verlang je
daarnaar?
Samengevat is zingeving te zien als een proces waarin we aan onze zingevingsbehoeften proberen
te voldoen met een zinvol leven als doel. Als je erachter wilt komen wat een leven voor jezelf en/of
andere personen zinvol maakt, of waar een gevoel van zin juist ontbreekt of verloren is gegaan,
kun je op verschillende aspecten van deze zeven behoeften als ‘bronnen van zingeving’ letten. Je
kunt je cliënt erop bevragen.
Ingaan op levensvragen
De manier waarop mensen met deze vragen omgaan verschilt. Cultuur, religie en
levensbeschouwing, leeftijd en gender spelen daarbij een belangrijke rol. In je contact met cliënten
is een open en belangstellende houding belangrijk waar het gaat om levensbeschouwing, en de
bereidheid om verduidelijking aan te vragen. Daarnaast is het van belang je te verdiepen in de
leefwereld van de persoon of groep waar je in je werk mee te maken krijgt én al onderzoekend te
leren waar het bij ieder nu precies om gaat.
Zinverlies en zingeving bij existentiële levensvragen
Soms is het moeilijk om het leven als zinvol te ervaren. In wezen is elk mens kwetsbaar; iedereen
kent wel een of meerdere aangrijpende gebeurtenissen (life-events) waardoor hij zijn leven
opnieuw heeft moeten bezien. Verlies van zingeving kan uiteraard met verschillende factoren te
maken hebben.
Er is dan vaak behoefte aan nieuwe zinvolle verbanden en een nieuwe samenhang in het eigen
levensverhaal. Vooral wanneer mensen met geweldservaringen te maken krijgen met een ernstige
lichamelijke beperking of de (naderende) dood van dierbaren, verliezen zij soms voor langere tijd
hun gevoel voor zingeving.
Veel hulpverleners hebben de neiging om dit zinverlies op te lossen vanuit een soort reparatiereflex
of makbaarheidsgeloof of adviezen te geven. Cliënten hebben echter veel meer behoefte aan een
luisterend oor en emotionele steun. Daarom is het van belang dat je als sociaal werker oog, oor en
gevoel hebt voor existentiële levensvragen en signalen van zinverlies. De tijd om samen met een
hulpverlener stil te staan bij belangrijke levensgebeurtenissen kan kwetsbare mensen helpen zich
beter te verhouden tot hun angsten, verdriet, woede of gemis dat zij voelen. Met name vanuit een
, Met nieuwe ogen
‘narratieve dialoog’ is het mogelijk dat mensen op onverwachte momenten nieuwe perspectieven
zien doordat ze ineens een ander betekenis of samenhang ontdekken.
8.8 narratieve werkprincipes en begeleidingsvaardigheden
Zoals eerder naar voren kwam, is het vertellen van verhalen in alle landen en culturen een
wezenlijke vorm van menselijke en zingevende communicatie. Met het vertellen van verhalen
ordenen we onze ervaringen; het helpt om naar ons eigen leven te kijken.
In levensverhalen vertellen we onder andere wie we zijn, hoe we geworden zijn zoals we zijn, met
wie we verbonden zijn en wat we belangrijk vinden. Het vertellen van levensverhalen is in
verwarrende en onzekere levensomstandigheden een belangrijke bron van identiteit en zingeving.
Doormiddel van reflectie op het eigen levensverhaal kan de cliënt in samenspraak met betrokkenen
het oorspronkelijke levensverhaal overstijgen en een nieuw verhaal ontwikkelen, nieuwe
samenhangen ontdekken en nieuwe betekenissen geven aan ingrijpende gebeurtenissen of
veranderingen (life-events) die grote onzekerheid met zich meebrengen. Naar aanleiding van een
dergelijke herbezinning kan de cliënt gemotiveerd en geactiveerd worden om nieuwe verbindingen
te leggen met eigen zingevingsbronnen. Narratief begeleiden is de ondersteuning die je als
professional aan cliënten en hun netwerk kunt geven tijdens dit narratieve zingevingsproces.
Narrativiteit
Narratief begeleiden vatten we binnen het kader van dit hoofdstuk op als een zingevende manier
van begeleiden met gebruikmaking van verhalen, beelden en metaforen. Een narratieve begeleider
is erop gericht mensen met zingevingsvragen te verstaan en te ondersteunen in hun narrativiteit.
Het woord narrativiteit stamt van het Latijnse woord narrare, dat vertellen of verhalen betekent.
Aan het werkwoord ‘verhalen’ worden etymologisch verschillende betekenissen toegekend:
Vertellen, mededelen
Terughalen, in de zin van de schade verhalen
Herstellen: op een verhaal komen, op kracht komen, verloren kracht terugwinnen
(een schip) een andere ligplaats doen innemen.
Geïnspireerd door deze betekenissen vatten we narrativiteit hier op als het (her)-vinden van
(verloren) krachtbronnen door een helende en verbindende dialoog over het eigen levensverhaal.
Aannames van de narratieve psychologie
We omschrijven narratief begeleiden vanuit een vijftal aannames, zoals ze zijn geformuleerd
binnen de narratieve psychologie.
1. Mensen zijn verhalende en dialogische wezens
In verhalen drukken mensen uit wie zij zijn en wat hen bezighoudt. In verhalen geven
mensen zichzelf prijs, maar kunnen zij zich ook verbergen. In een dialoog worden
gebeurtenissen geselecteerd, geordend en benoemd in een zinvol verband. In een dialoog
creëren mensen een samenhangend verhaal over zichzelf en creëren ze een wereld om zich
heen die past bij dat verhaal. Dit brengt een gevoel van continuïteit teweeg.
2. Een levensverhaal is een subjectieve constructie van de werkelijkheid
De narratieve psychologie leunt sterk op het constructivisme. In het constructivisme wordt
ervan uit gegaan dat ieder mens een eigen beeld van de werkelijkheid construeert op basis
van een subjectieve selectie van persoonlijke en maatschappelijke ervaringen.
Constructivisten gaan ervan uit dat de werkelijkheid op verschillende manieren bekeken
kan worden en dat er niet één objectieve werkelijkheid bestaat. In de narratieve
benadering streeft men naar het narratief reconstrueren van levensverhalen die inperkend
zijn. Men gaat na op welke wijze beelden van de werkelijkheid, en het beeld dat de cliënt
van zichzelf heeft, de ontwikkeling al dan niet in de weg staan. Reconstrueren betekent dan
perspectieven vinden om anders te gaan kijken naar het oorspronkelijke verhaal en er een
positieve betekenis aan geven voor de toekomst.
3. Levensverhalen helpen om heden, verleden en toekomst te verbinden
In de narratieve psychologie wordt ervan uitgegaan dat heden, verleden en toekomst met
elkaar verbonden worden door wat iemand verhalenderwijs naar voren brengt te plaatsen
binnen het geheel van zijn levensloop. Dit verbinden geeft de cliënt een gevoel van
continuïteit en het besef dat hij invloed uit kan oefenen op zijn eigen levensloop.
4. Beeldtaal en beelddenken geven toegang tot het onbewuste
Door het gebruik van beeldtaal zijn mensen beter in staat de essentie van hun verhaal te
vertellen, doordat het een appel doet op het onbewuste, intuïtieve weten. Beeldtaal kan in
één oogopslag duidelijk maken waar het om gaat en daarmee kan beeldtaal iemand op een
nieuw spoor brengen.
Beelddenken is een andere manier van denken dan het logische rationele denken. Het
werken met innerlijke beelden brengt een stroom van intuïtief verkennen op gang waarbij
mensen spontaan niet-verkende paden betreden. Beelddenken is het vrijmaken van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jessicakruidhof. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen