Bestuurskunde
Hoofdstuk 1
Bestuurskunde; discipline waarbij de inrichting en de werking van de overheid centraal staat;
discipline die zich bezig houdt met de voorbereiding, de bepaling, de uitvoering en de evaluatie van
het overheidsbeleid.
Voorbeelden van bestuurskunde:
- Studieschuld terugbetalen.
- Vaccinatieprogramma.
- Bouwvergunning aanvragen.
- De armoedebestrijding.
- Politie meldingen maken.
- Geluidsoverlast van buren.
Stakeholders:
- Een persoon of een organisatie die een belang heeft bij een besluit.
- Hij/ zij ondervindt invloed of kan zelf invloed uitoefenen op het voorgenomen besluit van
een organisatie.
- De belanghebbende wordt ofwel op een positieve manier of negatieve manier geraakt door
het besluit.
Doelen bestuurskunde:
- Bestuurskunde helpt de overheid zelf om effectiever te werken.
- Bestuurskunde helpt anderen om doelgerichter met een overheid om te gaan.
Hoofdstuk 2
Staatsvorming:
- De minimale staat (tot 19e eeuw) – nachtwakerstaat: beperkte overheidsbemoeienis,
beschermen alleen de landsgrenzen en de openbare orde.
- De rechtsstaat (vanaf 19e eeuw): grote maatschappelijke problemen werden aangepakt door
de overheid – codificatie.
- De verzorgingsstaat (Na WO11): de burger wordt van de wieg tot aan het graf verzorgd door
de overheid – modificatie.
- De participatiesamenleving (heden): zelfredzaamheid en verantwoordelijkheid bij de burger.
Trias politica – scheiding de machten – Montesquieu 1689-1755:
1. Wetgevende macht – eerste en tweede kamer.
2. Uitvoerende macht – ministers.
3. Rechterlijke macht – onafhankelijke rechters.
o Deze drie machten vormen een horizontale machtenscheiding.
- Nu ook machtig:
o Ambtenarenapparaat – bureaucratie (vijfde macht).
o Media, lobbyisten en adviesbureaus (zesde macht).
Rol van de overheid volgens politieke stromingen:
- Liberalisme – vrijheidsbeginsel.
- Christendemocratie – christelijke beginselen.
- Socialisme – gelijkheidsbeginsel.
,Er komen steeds meer nieuwe politieke partijen die protesteren tegen de gevestigde orde. Als ze niet
in de coalitie komen, treden ze op als protestpartij.
De overheid:
- Een geheel van bestuurders en bestuurlijke colleges.
- In een staatsverband.
- En het daarbij behorende ambtelijke apparaat.
Structuurkenmerken van de NL overheid:
- Gedecentraliseerde eenheidsstaat: houdt in dat veel taken en bevoegdheden zijn verdeeld
over drie bestuurslagen;
o Rijk
o Provincie
o Gemeente
Dit is verticale machtenscheiding
- Territoriale decentralisatie: wanneer overheidsorganen een bepaald gebied besturen.
- Functionele decentralisatie: wanneer overheidsorganen een bepaald doel behartigen.
Gelaagdheid van de Nederlandse overheid:
- Rijksoverheid
o Staten-Generaal, regering en departementen.
- Provincie
o Regelen en besturen van eigen huishouding, medebewindstaken van de
Rijksoverheid, toezicht op gemeenten en waterschappen.
- Gemeente
o Regelen en besturen van eigen huishouding en het onderhoud van het
rioleringsstelsel – autonome taken.
o Uitvoeren van het rijksbeleid.
Discussiepunten:
- Vierde bestuurslaag: zelfstandige samenwerkingsverbanden en het aan bepaalde steden
toekennen van provinciestatus.
- Rol van Europa steeds groter, vooral in financiële zin.
Deconcentratie is het fysiek verspreiden van delen van een overheid, dus GEEN overdracht van taken
en bevoegdheden, zoals bij decentralisatie. De voordelen zijn:
- Verbeteren van de communicatie met ‘Den Haag’.
- Meer grip op regionale zaken door er fysiek dichterbij te zitten.
- Compromis tussen behoefte aan decentralisatie in de eigen regio en behoefte van her rijk om
de touwtjes in handen te houden.
De taak van de overheid:
- Het behartigen van algemeen belang.
o Er zijn een grote hoeveelheid belangen.
o Vaak strijdt aanwezig tussen deelbelangen.
, Poldermodel, nadelen:
- Zelden heldere beslissingen.
- Te veel verschillende belangen.
- Vertraging besluit.
Hoofdstuk 3
Systeembenadering: Model van Easton
- Systeembenadering: het geheel van betrekkingen, opvattingen, waardoor opvattingen,
verlangens en eisen van individuen, groepen en instellingen in bindende beslissingen
(wetgeving) worden omgezet.
- Model: vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid
Nut van het systeemmodel:
- Hoe beleid tot stand komt
- Dat beleid zich niet in een vacuüm afspeelt.
- Dat beleid niet statisch is.
- Hoe de relatie tussen politiek en beleid tot stand komt.
- Dat niet alle eisen in beleid worden omgezet.
- Wat de inbreng is van de betrokken actoren.
Fasen van het systeemmodel:
1. Invoer/ input
a. Actoren:
i. Burgers
ii. Pressiegroepen
iii. Massamedia
iv. Politieke partijen
b. Inhoud:
i. Eisen
ii. Wensen
iii. Behoeften
2. Omzetting/ conversie; als een onderwerp eenmaal op de politieke agenda staat, moet er ook
iets gebeuren politieke agendavorming. Dit hangt af van:
a. Ruimte op de agenda
b. Heftige emoties
c. Is het oplosbaar?
d. Poortwachters erkennen de situatie.
i. Vaak zal een wethouder of minister zijn ambtenaren vragen de zaak te
onderzoeken en advies uit te brengen beleidsvoorbereiding.
3. Uitvoer/ output; de ministers en ambtenaren zorgen er vervolgens voor dat het plan, de
maatregel of de wet wordt uitgevoerd.
Poortwachters zijn in staat om wensen en eisen op de publieke/ politieke agenda te plaatsen:
- Pressiegroepen
- Massamedia
- Politieke partijen
Terugkoppeling/ feedback/ effecten:
- Wetten, plannen en andere maatregelen zijn nooit het eindpunt van de politiek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elinedost02. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.