Samenvatting
Samenvatting H5 (Meerderjarigenbescherming), Familierecht
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 5, Familierecht: een introductie (Schrama)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 5 Meerderjarigenbescherming5.1 Inleiding
Ter bescherming van meerderjarigen die hun belangen niet behoorlijk zelf kunnen
behartigen kent ons recht drie maatregelen:
- curatele (titel 16) zowel vermogensrechtelijke als niet-vermogensrechtelijke
belangen
- beschermingsbewind (titel 19) vermogensrechtelijke belangen
- en mentorschap (titel 20) niet-vermogensrechtelijke belangen, meer specifiek de
in art. 1:453 vermelde aangelegenheden
Mentorschap en beschermingsbewind kunnen worden gecombineerd. Bij de meeste
meerderjarigen die met deze maatregelen te maken krijgen is sprake van een geestelijke
stoornis in de ruime zin van het woord.
5.2 Kenmerken en beginselen
Drie beschermingsmaatregelen hebben twee belangrijke kenmerken gemeen: rechter
benoemt een of twee personen die de bevoegdheid krijgen om de meerderjarige te
vertegenwoordigen binnen het toepassingsgebied van de maatregel. Tegelijk verliest de
meerderjarige een deel van zijn juridische bewegingsvrijheid. Ondercuratelestelling leidt tot
handelingsonbekwaamheid en de twee andere maatregelen resulteren in onbevoegdheid
van de meerderjarige. Op deze gevolgen bestaan wel weer grote uitzonderingen.
Wilsonbekwaamheid valt niet samen met handelingsonbekwaamheid.
Bij het instellen en toepassen van de beschermingsmaatregelen staan het belang van
bescherming en het privacybelang (art. 8 EVRM) tegenover elkaar. De criteria subsidiariteit,
proportionaliteit en effectiviteit spelen een rol bij de afweging. Een enkele keer spelen
belangen van verwanten nog wel een rol, maar slechts zijdelings.
5.3 Belangrijke ontwikkelingen
De curatele heeft in het BW van 1838 een officiële plaats gekregen en pas in 1982 resp. 1995
zijn het beschermingsbewind en het mentorschap ingevoerd. De Wet Wijziging curatele,
beschermingsbewind en mentorschap die voor het grootste deel op 1 januari 2014 van
kracht werd, bracht een aantal verbeteringen en onderlinge aanpassingen van de regels in
de drie titels. Gaat onder meer om wijzigingen in de gronden voor de maatregel, in de
bepalingen die aangeven wie wel en wie niet kan worden benoemd en in de mogelijkheden
voor toezicht door de rechter. Een andere relevante ontwikkeling was de ratificatie van het
VN Verdrag inzake de rechten van mensen met een handicap van 13 december 2006. Ten
slotte is een opvallende ontwikkeling de forse toename van het aantal
beschermingsbewinden.
5.4 Rechtsgevolgen en de verhouding tot andere rechtsgebieden
Meederjarigenbescherming heeft met bescherming van minderjarigen gemeen dat het in
beide gevallen gaat om bescherming van mensen die in het maatschappelijk en
rechtsverkeer onervaren of kwetsbaar zijn. Duur en wijze van bescherming zijn anders.
, Belangrijkste rechtsgevolg van het instellen van een maatregel is dat de meerderjarige wordt
beperkt in zijn handelingsbekwaamheid of zijn bevoegdheid om zelfstandig in het
rechtsverkeer op te treden. Een of twee door de rechter benoemde personen of
rechtspersonen worden bevoegd om de meerderjarige te vertegenwoordigen en meer
algemeen zijn belangen te behartigen. Curatele werkt door in tal van andere rechtsgebieden,
bijv. het erfrecht en het vermogensrecht. Curatele heeft ook elders in het personen- en
familierecht gevolgen.
Beschermingsbewind heeft hoofdzakelijk gevolgen in het vermogensrecht. Doorwerking van
het mentorschap vindt vooral plaats in het gezondheidsrecht, maar kan ook leiden tot
onbevoegdheid om het ouderlijk gezag uit te oefenen (art. 1:453a).
5.5 Alternatieven voor curatele, beschermingsbewind en
mentorschap
Privaatrecht biedt buiten het personen- en familierecht nog enkele mogelijkheden om de
belangen van meerderjarigen te beschermen. De belangrijkste zijn de mogelijkheid om een
onder invloed van een geestelijke stoornis verrichte rechtshandeling te vernietigen (art.
3:34) en de mogelijkheid om m.b.v. een volmacht een ander de bevoegdheid te geven om de
belangen van de volmachtgever te behartigen (art. 3:60 e.v.).
5.6 Internationaal recht
VN Gehandicaptenverdrag is van belang. HvJ: verdrag heeft geen rechtstreekse werking.
Toepassing van het EVRM heeft tot enkele belangrijke uitspraken op het gebied van
meerderjarigenbescherming geleid. Het gaat daarbij om mogelijke schendingen van art. 6 en
art. 8.
5.7 Totstandkoming van de beschermingsmaatregelen
5.7.1 Grond en instelling van de maatregelen
Art. 1:450 lid 1 regelt het instellen van een mentorschap t.b.v. een meerderjarige waarbij als
grond is geformuleerd dat hij als gevolg van zijn geestelijke of lichamelijke toestand zijn
belangen van niet-vermogensrechtelijke aard niet behoorlijk zelf kan waarnemen. Gronden
voor instelling van een curatele zijn per 1-1-2014 wel gewijzigd: verkwisting geldt niet meer
als grond voor een curatele, maar als grond voor een beschermingsbewind. In de grond voor
een beschermingsbewind is sinds 1-1-2014 vastgelegd dat het niet behoorlijk kunnen
waarnemen van zijn vermogensrechtelijke belangen het gevolg is van de lichamelijk of
geestelijke toestand van de meerderjarige of van verkwisting of van het hebben van
problematische schulden (art. 1:431 lid 1).
5.7.2 De kring van verzoekers
Op dit punt blijkt de beoogde stroomlijning van de wetswijziging tussen de drie maatregelen
(art. 1:379, 1:432 lid 1 en 2 en 1:451 lid 1 en 2). De groep van hulpverlenende instellingen is
per 1 januari 2014 aan de kring van verzoekers toegevoegd. Illustreert dat het treffen van
maatregelen niet langer meer kan worden opgevat als een familieaangelegenheid.
Sinds 1 januari 2014 is het college van B&W van de gemeente waar de rechthebbende
woonplaats heeft, bevoegd een schuldenbewind te verzoeken (art. 1:432 lid 2).
Beschermingsbewind of mentorschap kan ook ambtshalve worden ingesteld. Gaat dan om
een verzoek tot instelling van een curatele dat door de rechter wordt afgewezen of een
verzoek tot opheffing van een curatele dat wordt ingewilligd (art. 1:432 lid 3 en 1:451 lid 3).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannameeder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen